Câu chuyện về hàng chục trẻ mắc bệnh sau nong, cắt bao quy đầu tuy chưa có kết luận cuối cùng nhưng lại xới lên nỗi băn khoăn ở nhiều bậc phụ huynh về dị tật sinh dục bẩm sinh này. BS. Lê Sĩ Trung, chuyên khoa phẫu thuật tạo hình các dị dạng sinh dục tiết niệu trẻ em đã có cuộc trao đổi với phóng viên (PV) báo Sức khỏe&Đời sống về vấn đề này.
BS. Lê Sĩ Trung.
Phóng viên (PV): Thưa bác sĩ, trong trường hợp nào cần nong, cắt bao quy đầu? Điều này có ảnh hưởng như thế nào tới bệnh nhân?
BS. Lê Sĩ Trung: Trước hết phải nói ngay rằng, tạo hóa sinh ra cái gì hẳn đều có lý do. Bao quy đầu bình thường là một bao da mỏng bọc trùm lên phía ngoài của quy đầu dương vật và có thể dễ dàng lộn ra để lộ toàn bộ quy đầu. Bao da này gồm có hai lớp: lớp ngoài liền với da của thân dương vật, lớp trong là niêm mạc có nhiều dây thần kinh cảm giác rất nhạy cảm với kích thích tình dục. Bao quy đầu có tác dụng bảo vệ, tránh các thương tổn cho quy đầu và giữ khả năng nhạy cảm của quy đầu dương vật. Do đó, nếu bình thường không ai cắt bao quy đầu, trừ khi vì những lý do tập tục hay tôn giáo, và đây lại là một câu chuyện khác. Như vậy, người ta chỉ nong, cắt bao quy đầu khi bị hẹp bao quy đầu. Khi bị hẹp bao quy đầu, da bao quy đầu không thể lộn ra được (hẹp hoàn toàn), hoặc lộn ra được một phần quy đầu dương vật (hẹp bán phần). Cha mẹ, người chăm sóc có thể thấy trẻ khi tiểu tiện, bao quy đầu bị phồng lên.
Nhưng cần lưu ý rằng, ở trẻ sơ sinh, bao quy đầu còn chưa lộn hết, khi lớn lên (từ 1-2 tuổi) bao quy đầu mới dần dần lộn ra hết. Đây là hiện tượng bình thường, không cần điều trị. Nếu không nắm rõ điều này, rất dễ gây tâm lý lo lắng hoặc chỉ định nhầm, lạm dụng cắt bao quy đầu.
Khi bao quy đầu bị hẹp, gây ứ đọng chất tiết của các tuyến ở quy đầu tạo nên bựa sinh dục tích tụ và ứ đọng nước tiểu, là điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dễ gây viêm quy đầu. Về lâu dài, việc cắt bao quy đầu có tác dụng dự phòng ung thư dương vật. Cắt bao quy đầu còn tạo thuận lợi cho sự phát triển bình thường của dương vật: hẹp bao quy đầu gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển để đạt được kích thước bình thường của dương vật. Hẹp bao quy đầu cản trở toàn bộ khả năng nhạy cảm tạo nên khoái cảm tình dục của quy đầu và niêm mạc bao quy đầu. Hẹp bao quy đầu gây đau khi dương vật cương làm giảm chất lượng tình dục và có thể gây những biến chứng nặng nề khi hoạt động tình dục, nhất là trong trường hợp hẹp bao quy đầu bán phần như thắt nghẹt bao quy đầu, chảy máu do rách quy đầu... Vì vậy, cách giải quyết là phẫu thuật cắt bao quy đầu. Ngoài ra, điều này đương nhiên còn giúp cho tiểu tiện dễ dàng hơn.
Cần đưa trẻ đi khám phát hiện sớm hẹp bao quy đầu.
PV: Bác sĩ có nói về việc lạm dụng cắt bao quy đầu, ông có thể nói rõ nguyên nhân và hậu quả của sai lầm này không? Sự việc đang nóng gần đây, cùng thời điểm, cùng địa phương có vài chục trẻ nong, cắt bao quy đầu bị lây nhiễm bệnh da liễu có phải phản ánh khía cạnh này?
BS. Lê Sĩ Trung: Vụ việc đang được cơ quan chức năng xem xét. Do người thực hiện không ghi hồ sơ bệnh án nên không thể rõ có việc lạm dụng cắt bao quy đầu hay không. Nhưng trên thực tế, hẹp bao quy đầu rất dễ nhầm với dính bao quy đầu ở trẻ em. Dính bao quy đầu là thể bệnh rất hay gặp ở trẻ em. Thể này có chỉ định điều trị là bảo tồn không mổ. Trên thực tế, không ít trẻ bị cắt bao quy đầu một cách không cần thiết do nhầm lẫn giữa 2 thể bệnh này.
Trong dính bao quy đầu, bao quy đầu không hẹp nhưng bị dính chặt với quy đầu nên rất khó lộn ra được, thường vẫn thấy một phần quy đầu lộ ra tuy hơi nhỏ. Rất hay kèm theo 1 cục nhỏ bằng hạt lạc, màu trắng, nổi phồng lên dưới da quy đầu. Đây là bựa sinh dục ứ đọng sẽ được lấy đi dễ dàng khi nong bao quy đầu. Điều trị dính bao quy đầu luôn là bảo tồn không mổ. Nhưng ngược lại, nếu trong trường hợp hẹp bao quy đầu (phải cắt) mà lạm dụng thủ thuật nong, không những gây đau cho trẻ mà còn gây sẹo xơ cứng tại vòng quy đầu làm hẹp quy đầu nặng nề hơn.
Một trường hợp khác dễ có chỉ định sai khi cắt bao quy đầu là hẹp bao quy đầu kết hợp với lún dương vật. Lún dương vật là một dị tật bẩm sinh với biểu hiện dương vật nhỏ, ngắn do bị lún sâu vào vùng mu, thân dương vật bị tụt ra phía sau chỉ còn ống da bọc dương vật. Dị tật này luôn phối hợp với hẹp bao quy đầu. Nếu việc chẩn đoán phiến diện, chỉ nhận thấy biểu hiện hẹp bao quy đầu mà không hiểu biết về bệnh lún dương vật sẽ đưa đến quyết định sai lầm không thể sửa chữa được là đã lỡ cắt bỏ bao quy đầu. Bởi vì, để điều trị dị tật lún dương vật, bao quy đầu (ngay cả khi hẹp) là vật liệu vô giá để che phủ thân dương vật khi tiến hành phẫu thuật tạo hình dựng lại và kéo dài dương vật.
Điều trị hẹp bao quy đầu nên đến cơ sở y tế chuyên khoa.
PV: Vậy BS có lời khuyên nào đối với các bậc phụ huynh khi nghi ngờ con trai mình bị hẹp bao quy đầu?
BS. Lê Sĩ Trung: Những dị tật sinh dục bẩm sinh nên được lưu tâm phát hiện sớm. Nhưng vì những lý do tôi đã nói ở trên, hẹp bao quy đầu không đơn giản là “cắt”. Và khi quyết định “cắt” cũng cần chọn cơ sở y tế chuyên khoa có uy tín để thực hiện. Điều quan trọng trong phẫu thuật điều trị hẹp bao quy đầu là bảo tồn tối đa khả năng cảm nhận khoái cảm tình dục và thẩm mỹ. Điều này phụ thuộc nhiều vào phẫu thuật viên.
PV: Xin cảm ơn bác sĩ!