Trong những ngày qua, việc ông Võ Kim Cự - nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh lên tiếng về những vấn đề liên quan đến Formosa cũng như về sự cố môi trường với việc cấp phép thời hạn của giấy chứng nhận đầu tư cho Formosa là 70 năm, trả lời báo chí, ông Võ Kim Cự nói: đúng quy định, nhưng Thanh tra Chính phủ nói không. Vậy ai là người nói đúng?
Tại cuộc họp báo quý II/2016 của Thanh tra Chính phủ ngày 22/7, nhiều câu hỏi được đặt ra liên quan đến trách nhiệm của lãnh đạo Hà Tĩnh trong việc cấp phép cho Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa 70 năm. Ông Ngô Văn Khánh, Phó tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, qua cuộc thanh tra năm 2014, cơ quan này đã kết luận về việc chấp hành pháp luật đầu tư và quản lý sử dụng đất đai ở Hà Tĩnh, trong đó Formosa là một trong những dự án được xem xét đưa ra trong kết luận. Thời gian đó, kết luận chỉ rõ, Hà Tĩnh đã cấp phép cho Formosa thuê đất trong 70 năm là không đúng thẩm quyền vì tỉnh chỉ được cấp phép thuê đất trong 50 năm. Theo ông Ngô Văn Khánh, thời điểm năm 2012 Hà Tĩnh cấp phép như vậy là trái thẩm quyền.
Liên quan đến việc cấp phép thời hạn của giấy chứng nhận đầu tư cho Formosa, ngày 2/6/2008 UBND tỉnh Hà Tĩnh có văn bản số 122/BC-UBND “Báo cáo thẩm tra Dự án đầu tư Khu Liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương của Tập đoàn Formosa (Đài Loan)” gửi Thủ tướng Chính phủ. Ngày 6/6/2008 Thủ tướng Chính phủ có ý kiến trả lời UBND tỉnh Hà Tĩnh tại văn bản số 869/TTg-QHQT, trong đó có nội dung: “1. Về nguyên tắc đồng ý việc Tập đoàn công nghiệp nặng Formosa - Đài Loan thực hiện dự án đầu tư Khu liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương tại Khu kinh tế Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh”; “2. UBND tỉnh Hà Tĩnh tiếp thu ý kiến các Bộ, ngành trung ương hướng dẫn nhà đầu tư hoàn thiện các thủ tục liên quan, chỉ đạo Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng tổ chức thẩm định và cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án theo quy định hiện hành...”. Rõ ràng các Bộ, ngành và Chính phủ không hề đồng ý chấp thuận việc Hà Tĩnh cho Formosa thuê đất với thời hạn 70 năm trước khi Thanh tra Chính phủ công bố kết luận các sai phạm.
Thời điểm 2008 - 2010, ông Võ Kim Cự, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh trực tiếp cấp phép đầu tư cho Dự án Nhà máy liên hợp luyện gang thép và cảng nước sâu Sơn Dương (Dự án Formosa) do Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Đài Loan làm chủ đầu tư với thời hạn 70 năm khi chưa được Chính phủ đồng ý.
Ở đây, việc ông Võ Kim Cự trả lời báo chí nói việc cho Formosa thuê đất 70 năm là “đúng pháp luật, đúng quy trình” phải chăng cố tình bao biện cho việc cấp phép trái thẩm quyền. Vì khi công bố kết luận Thanh tra việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý, sử dụng đất đai đối với một số dự án trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, Thanh tra Chính phủ khẳng định: Việc Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng cấp Giấy chứng nhận đầu tư với thời hạn 70 năm cho nhà đầu tư Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa khi chưa được Chính phủ đồng ý là vi phạm Luật Đầu tư 2005.
Lãnh đạo Thanh tra Chính phủ khẳng định, năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến đồng ý với kết luận thanh tra một số dự án trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh của Thanh tra Chính phủ, sau đó tỉnh Hà Tĩnh cũng đã có một báo cáo gửi Thanh tra Chính phủ khẳng định đang tổ chức thực hiện các kiến nghị được nêu trong kết luận thanh tra. Ông Võ Kim Cự với tư cách là người đứng đầu tỉnh Hà Tĩnh thời điểm đó đã thực hiện và chỉ đạo thực hiện việc xử lý kỷ luật đến đâu? Xin được nhắc lại, đối với việc cho Formosa thuê đất trái luật, trong kết luận của Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, việc Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng cấp Giấy chứng nhận đầu tư với thời hạn 70 năm cho nhà đầu tư Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa khi chưa được Chính phủ đồng ý là vi phạm Luật Đầu tư 2005. Trách nhiệm trong việc này thuộc về thường trực UBND tỉnh Hà Tĩnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Tĩnh, Ban Quản lý Khu kinh tế Vũng Áng.
Như vậy, ngay từ đầu, các Bộ, ngành và Chính phủ không hề đồng ý chấp thuận việc Hà Tĩnh cho Formosa thuê đất với thời hạn 70 năm trước khi Thanh tra Chính phủ công bố kết luận các sai phạm của dự án, trong đó có việc cấp phép và Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến đồng ý với kết luận thanh tra thời điểm đó.
Một vấn đề được dư luận hết sức quan tâm là Hà Tĩnh đã xử lý kỷ luật như thế nào đối với những sai phạm mà Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra? Được biết, hiện Thanh tra Chính phủ đã thành lập Tổ kiểm tra và đang làm việc lại với Hà Tĩnh để xem xét lại kết luận và thực hiện kiểm điểm cá nhân, tập thể sau kết luận thanh tra.