Cặp đôi 'vàng' cho sức khỏe xương và tim mạch: Vitamin D3 và K2

Trong khoa học dinh dưỡng, nhiều dưỡng chất không hoạt động đơn lẻ mà tương tác, hỗ trợ lẫn nhau để duy trì sự cân bằng và tối ưu cho cơ thể. Nếu vitamin C giúp hấp thu sắt, thì vitamin D3 và K2 lại được xem là 'bộ đôi' trong việc điều hòa canxi, đưa canxi vào xương thay vì tích tụ ở mạch máu.

1. Vai trò của vitamin D3

Vitamin D3, hay còn gọi là cholecalciferol, là một trong những vitamin tan trong chất béo thiết yếu nhất, giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sức mạnh của xương, cân bằng miễn dịch và sức khỏe chuyển hóa tổng thể, cụ thể:

- Điều hòa nồng độ canxi và phốt pho: Chức năng nổi bật nhất của vitamin D3 là điều hòa nồng độ canxi và phốt pho trong cơ thể, hai khoáng chất nền tảng cho quá trình khoáng hóa và duy trì độ chắc khỏe của xương. Các nghiên cứu cho thấy, duy trì trạng thái vitamin D tối ưu giúp bảo vệ tính toàn vẹn của xương, đồng thời giảm nguy cơ còi xương ở trẻ em và nhuyễn xương ở người lớn.

- Tăng cường sức mạnh và chức năng cơ bắp: Không chỉ ảnh hưởng đến xương, vitamin D3 còn tham gia vào quá trình tổng hợp protein cơ và hoạt động thần kinh cơ. Thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến yếu cơ, mệt mỏi, thậm chí tăng nguy cơ té ngã ở người lớn tuổi, một yếu tố quan trọng trong phòng ngừa gãy xương do loãng xương.

- Điều hòa hệ thống miễn dịch: Theo nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), việc bổ sung vitamin D thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, nhờ khả năng điều hòa phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể.

- Các lợi ích khác: Ngoài những tác động chính kể trên, vitamin D3 còn hỗ trợ sức khỏe tim mạch, cân bằng chuyển hóa năng lượng, và đóng vai trò toàn thân trong hoạt động của não cũng như tuyến tụy, những yếu tố then chốt giúp duy trì sức khỏe tổng thể lâu dài.

2. Vai trò của vitamin K2

Vitamin K2 thuộc họ vitamin K, tan trong chất béo, giữ vai trò then chốt trong việc sử dụng và điều hòa canxi. Khác với vitamin K1, vốn chủ yếu tham gia quá trình đông máu, vitamin K2 kích hoạt các protein đặc hiệu giúp chỉ dẫn canxi đến đúng vị trí trong cơ thể, thúc đẩy canxi vào xương thay vì lắng đọng trong động mạch, cụ thể:

- Hướng canxi đến xương: Một bài đánh giá nghiên cứu trên ScienceDirect chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin K2 thường xuyên liên quan đến cải thiện sức mạnh xương và giảm nguy cơ gãy xương, đặc biệt ở những người có lượng vitamin K trong chế độ ăn thấp.

- Ngăn ngừa vôi hóa động mạch: Một nghiên cứu mang tính bước ngoặt cho thấy những người tiêu thụ nhiều vitamin K2 nhất có nguy cơ vôi hóa động mạch và tử vong do tim mạch thấp hơn 50% so với những người có lượng vitamin K thấp nhất. Điều đặc biệt là vitamin K1 không mang lại lợi ích tương tự, nhấn mạnh vai trò độc đáo và quan trọng của K2 trong sức khỏe tim mạch.

3. Kết hợp vitamin D3 và K2: Lợi ích kép cho xương và tim mạch

Theo một bài đánh giá của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), vitamin D3 kích thích cơ thể sản xuất các protein điều hòa canxi, nhưng để hoạt hóa các protein này, cần vitamin K2. Nghiên cứu kết luận rằng bổ sung riêng vitamin D3 có thể làm tăng nhu cầu K2 của cơ thể, trong khi sử dụng D3 và K2 cùng nhau mang lại lợi ích kép: Vừa tăng cường sức mạnh xương, vừa bảo vệ tim mạch, điều mà mỗi vitamin không thể đạt được khi dùng riêng lẻ.

Lợi ích cụ thể khi kết hợp D3 và K2:

• Vitamin D3: Cải thiện khả năng hấp thụ canxi và hỗ trợ hình thành xương chắc khỏe.
• Vitamin K2: Kích hoạt các protein "khóa" canxi vào xương, đồng thời ngăn ngừa canxi tích tụ trong động mạch, bảo vệ hệ tim mạch.

Tại sao sự cân bằng hai loại vitamin này lại quan trọng?

Mặc dù phối hợp D3 và K2 rất có lợi, nhưng bổ sung quá liều không đồng nghĩa với lợi ích cao hơn. Nghiên cứu của NIH cảnh báo rằng bổ sung vitamin D3 hoặc canxi liều cao mà thiếu vitamin K2 có thể dẫn đến tích tụ canxi ở mô mềm như động mạch, thận hoặc khớp. Theo thời gian, sự tích tụ này có thể góp phần gây xơ cứng động mạch và bệnh tim mạch, đặc biệt ở người có nguy cơ cao.

Việc cân bằng liều D3 và K2 là chìa khóa để tối ưu hóa lợi ích xương – tim mạch mà vẫn tránh các tác dụng phụ tiềm ẩn.

4. Tình trạng thiếu hụt vitamin K2

Một yếu tố quan trọng trong việc kết hợp vitamin D3 và K2 là tình trạng thiếu hụt vitamin K2 khá phổ biến. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), 8% - 31% người trưởng thành khỏe mạnh có thể bị thiếu vitamin K. Vitamin K2 chủ yếu có trong thực phẩm động vật và thực phẩm lên men.

Một bài đánh giá trên MDPI chỉ ra rằng, lượng K2 từ thực phẩm hiện nay nhìn chung không đủ đáp ứng nhu cầu cơ thể, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Mặc dù hệ vi sinh đường ruột có thể sản xuất một lượng nhỏ vitamin K2 nội sinh, mức này thường không đủ để bù đắp nhu cầu hàng ngày.

Nguồn thực phẩm giàu K2:

• Động vật: Phô mai, lòng đỏ trứng, thịt đỏ
• Thực phẩm lên men: Natto, cải xanh, lá củ cải, một phần rau bina…

5. Lưu ý khi sử dụng vitamin D3 và K2 dưới dạng thuốc

Khi bổ sung vitamin D3 và K2 bằng thuốc, người dùng cần cân nhắc một số điểm quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

5.1 Tham khảo bác sĩ trước khi dùng: Trước khi bắt đầu bất kỳ chế độ bổ sung nào, đặc biệt với D3 liều cao hoặc K2, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đánh giá nhu cầu thực tế và tránh nguy cơ dư thừa.

5.2 Theo dõi nồng độ trong cơ thể: Vitamin D dư thừa có thể gây tăng canxi máu, dẫn đến buồn nôn, mệt mỏi, sỏi thận. Thiếu vitamin K2 hoặc mất cân bằng giữa D3 và K2 có thể làm canxi lắng đọng ở động mạch. Do đó, xét nghiệm máu định kỳ giúp điều chỉnh liều phù hợp.

5.3 Chọn dạng thuốc và liều phù hợp: Vitamin D3 thường có dạng viên nang, viên nén hoặc dung dịch nhỏ giọt. Vitamin K2 có các dạng phổ biến như MK-4 và MK-7; MK-7 có thời gian bán hủy dài hơn, thuận tiện cho dùng hàng ngày.

5.4 Tương tác với thuốc khác: Vitamin K2 có thể tương tác với thuốc chống đông máu (warfarin). Người dùng cần thông báo cho bác sĩ để điều chỉnh liều. Vitamin D3 liều cao có thể tương tác với thuốc lợi tiểu hoặc steroid, ảnh hưởng tới nồng độ canxi và chuyển hóa.

5.5 Không tự ý dùng liều cao: Lợi ích của vitamin D3 và K2 phụ thuộc vào sự cân bằng và nhu cầu cá nhân. Tăng liều tự ý không mang lại lợi ích thêm mà còn tiềm ẩn rủi ro sức khỏe.

5.6 Kết hợp với chế độ ăn hợp lý: Bổ sung thuốc nên đi kèm chế độ ăn giàu canxi, vitamin D và K tự nhiên từ thực phẩm để tối ưu hóa hiệu quả và an toàn.

Cách đơn giản để tăng khả năng hấp thụ canxi của cơ thể

SKĐS - Canxi là khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sống của cơ thể, không chỉ riêng hệ xương. Tuy nhiên không phải cứ ăn thực phẩm giàu canxi là đủ, chúng ta cần biết cách để cơ thể hấp thụ canxi tốt nhất.

Mời xem thêm video được quan tâm: