Ngay khi có kết quả siêu âm tại bệnh viện xác định cụ bà V.T.C (90 tuổi, quận 10, TP.HCM) có túi phình động mạch chủ bụng hình thoi kích thước 52x62mm, ổ bụng nạn nhân chứa nhiều dịch, với triệu chứng tiếp xúc chậm, sốc mất máu, bệnh nhân được các bác sĩ chỉ định phẫu thuật khẩn cấp với hy vọng có thể kịp cứu tính mạng người bệnh.
Đánh giá đây là một trường hợp đại phẫu trên bệnh nhân cao tuổi, có tiền sử tăng huyết áp và đang sốc mất máu, suy đa cơ quan với tiên lượng nặng, kíp phẫu thuật và gây mê hồi sức phải chuẩn bị cực kỳ chu đáo và nhanh chóng. Để tiếp cận nhanh nhất túi phình đã vỡ, kiểm soát tình trạng mất máu, các bác sĩ phẫu thuật thực hiện ngay đường mổ mở và tiến hành đặt ống ghép bằng chất liệu tổng hợp (dacron) thẳng động mạch chủ bụng, thay thế cho đoạn động mạch phình vỡ. Tổng lượng máu chảy tràn trong ổ bụng gần 2500 ml khiến người bệnh rơi vào tình trạng thiếu máu cấp. Kíp gây mê hồi sức nhanh chóng bồi hoàn lượng máu mất cho người bệnh với 6 đơn vị máu, 4 đơn vị huyết tương đã được sử dụng (tương đường 2500ml). Sau gần 4 tiếng đồng hồ phẫu thuật như chạy đua với thời gian, các bác sĩ đã giúp người bệnh thoát khỏi tình trạng nguy tử.
Người nhà bệnh nhân cho biết họ rất hốt hoảng vì diễn biến của cụ bà C. nhanh như tia chớp. Trước khi có biểu hiện túi phình động mạch vỡ, cụ bà được người thân dìu ra ghế nghỉ ngơi như bình thường, chỉ trong vòng chưa đến 15 phút, người nhà phát hiện các triệu chứng xuất hiện ồ ạt: bụng cụ C. to dần lên trông thấy, cùng lúc đó bà than đau bụng, choáng và lơ mơ dần, trên cơ thể dần xuất hiện mảng tím như nổi bông… Thấy vậy, người nhà vội vã đưa cụ bà đến cấp cứu tại Bệnh viện Bình Dân.
Các bác sĩ khoa Lồng ngực-Mạch máu-Bướu cổ tham gia kíp mổ cho biết: “Bệnh nhân đã cực kỳ may mắn vì được người nhà phát hiện và được đưa đến bệnh viện để phẫu thuật cấp cứu kịp thời. Các bác sĩ Khoa Lồng ngực-Mạch máu-Bướu cổ đã thuần thục trong thao tác cấp cứu người bệnh phình động mạch chủ vỡ. Bên cạnh đó là sự phối hợp nhịp nhàng với kíp gây mê hồi sức và các trang thiết bị hỗ trợ chuyên sâu tại Bệnh viện Bình Dân. Đối với vỡ phình động mạch chủ bụng, tiên lượng người bệnh thường rất nặng và tử vong ngay nếu không được can thiệp kịp thời”. Sau phẫu thuật, cụ bà C. đã tỉnh táo, có thể trò chuyện với người xung quanh, vận động nhẹ và ăn uống tốt. Dự kiến cụ có thể xuất viện trong vài ngày tới.
Cụ C. vốn đã được phát hiện có túi phình động mạch chủ bụng và được theo dõi theo định kỳ tại bệnh viện Bình Dân từ 2 năm nay. Lần tái khám gần nhất, bác sĩ thấy túi phình phát triển nhanhvà có nguy cơ vượt giới hạn theo dõi thông thường, nên yêu cầu người nhà phải theo sát lịch tầm soát bằng siêu âm doppler khối phình này và cân nhắc việc can thiệp nội mạch chủ động. Tuy nhiên, người nhà cho biết do dịp gần Tết công việc bận rộn nên chưa đưa bà đến bệnh viện theo lịch hẹn của bác sĩ. Không ngờ túi phình đã phát triển quá mức và vỡ bất ngờ khiến cụ lâm vào nguy kịch.
Phình động mạch chủ bụng là tình trạng động mạch chủ bị giãn ra to hơn bình thường, thành mạch dần yếu, mỏng dẫn tới nguy cơ vỡ do áp lực của mạch máu gây biến chứng nghiêm trọng cho tính mạng bởi đây là động mạch lớn nhất trong cơ thể dẫn máu từ tim đến các cơ quan và các mô ở nửa phần dưới của cơ thể. Bệnh lý này thường bị bỏ qua hoặc vô tình phát hiện khi thăm khám một bệnh lý khác bởi phình động mạch chủ bụng khi còn nhỏ không gây triệu chứng đau. Túi phình có xu hướng lớn dần lên theo thời gian với tốc độ nhanh hay chậm tùy thuộc vào huyết áp và các nguy cơ làm tăng áp lực ổ bụng thường xuyên như ho kéo dài, viêm phế quản mạn tính. Khối phình phát triển nhanh kéo theo nguy cơ đối với tính mạng người bệnh.
Người bị tăng huyết áp và xơ vữa động mạch, hút thuốc lá và tuổi hơn 60 là đối tượng có nguy cơ bị phình động mạch... Đối với bệnh nhân đã phát hiện có túi phình như trường hợp cụ C., cần phải tuân thủ việc theo dõi định kỳ theo đúng chỉ định của bác sĩ. Đối với các túi phình dọa vỡ, vách mỏng, không đều, diễn tính nhanh trong vòng 6 tháng thì có thể can thiệp mạch máu bằng cách đặt stent nội mạch nhằm loại bỏ túi phình một cách chủ động, nhẹ nhàng qua catheter được luồn vào động mạch đùi hoặc mổ mở chủ động tùy thuộc vào kích thước, hình dạng của túi phình.
