Trẻ em thường có thói quen đưa các vật cầm ở tay vào miệng hoặc hít bằng đường mũi, nhất là các vật nhỏ, rời rạc. Đây là một trong những nguyên nhân thường gặp khiến cho dị vật rơi vào đường thực quản hoặc khí quản. Hóc dị vật ở trẻ thường khó nhận biết, dễ bỏ qua, vậy nên các bậc phụ huynh nếu không kiểm soát tốt con em mình, tinh ý nhận biết để cấp cứu kịp thời thì rất dễ gây nguy hiểm đến tính mạng trẻ.
Một trong những ca bệnh như vậy là trường hợp của bệnh nhi Dương Minh Q. (7 tuổi) tại Vạn Phúc, Hà Đông, vào khoa Tai mũi họng, Bệnh viện đa khoa Hà Đông trong tình trạng đau họng, nuốt vướng, nuốt đau, không ăn uống được.
Khai thác từ gia đình bé Q. thì trước đó cháu có chơi nghịch đồng xu, loại xèng chơi trò chơi, sau đó thì không tìm thấy đồng xu đó, nghi ngờ có thể trong lúc chơi đùa cháu bé vô tình nuốt phải. Các bác sĩ chỉ định cho bệnh nhi chụp Xquang, hình ảnh cản quang cho thấy dị vật là một hình tròn như đồng xu ngang đốt cổ C5, C6, vị trí ngang giữa cổ.
Ngay lập tức định hình được tình trạng bệnh và phương án đưa ra là chuyển bệnh nhân cấp cứu gây mê và tiến hành soi gắp dị vật ra, mọi khâu nhanh chóng chuẩn bị trong vòng 15 phút. Mỗi ca phẫu thuật đều có thời gian vàng, đó là thời gian xử lý nhanh nhất để gây ít tổn thương và mau chóng hồi phục nhất cho người bệnh.
Hình ảnh chụp Xquang cho thấy dị vật mắc kẹt ở vị trí đốt sống cổ C5, C6.
Theo BSCKII. Nguyễn Anh Dũng, phụ trách khoa Tai mũi họng, người trực tiếp tiến hành gắp nội soi cho biết: Trong quá trình gây mê nội soi ống cứng gắp dị vật , soi họng qua miệng thực quản, thấy đồng xu nằm ngang và chắn cách miệng thực quản 4-5 cm. Đây là vị trí đã dịch chuyển xuống dưới của đồng xu so với hình ảnh trên phim Xquang. Do dị vật đồng xu khá to nên ống soi loại to cũng không thể thu vào để gắp ra được nên phải dùng kẹp gắp kiểu hàm cá sấu kéo đồng xu vào cửa ống soi để rút ra. Kết quả kiểm tra lại niêm mạc thực quản bệnh nhân không bị tổn thương.
Đây là một ca thành công, may mắn do gia đình người bệnh kịp thời đưa đến bệnh viện trong thời gian sớm, dị vật mắc kẹt là đồng xu cạnh tròn xung quanh nên không gây tổn thương niêm mạc. Bệnh nhân còn khá nhỏ tuổi, lòng thực quản hẹp nên lúc soi gắp gặp khó khăn hơn, nếu kéo mạnh và không cẩn thận sẽ gây rách thực quản. Do đó lúc phẫu thuật phải rất cẩn thận và khéo léo đòi hỏi sự nhạy cảm của đôi tay bác sĩ. Bốn tiếng sau khi gây mê tiến hành soi gắp, bệnh nhân tỉnh và dần hồi phục sức khỏe, ăn cháo, đồ mềm và uống sữa, sau 1 ngày bệnh nhân có thể ra viện.
Bên cạnh đó, BSCKII. Nguyễn Anh Dũng chia sẻ hầu hết các ca hóc dị vật thực quản thường là hóc xương, các dị vật khác như đồ vật, đồ chơi nhỏ thì ít gặp hơn, với đối tượng người bệnh là trẻ em thì nguy hiểm hơn, trong trường hợp dị vật bị kẹt ở khí quản chỉ trong vòng 3 đến 5 phút có thể gây tử vong hoặc sưng, nhiễm trùng rất khó khăn để xử lý. Trường hợp lần này của cháu Dương Minh Q. khá đặc biệt ở chỗ cháu đã 7 tuổi, đã có ý thức nhận biết, trẻ không còn quá nhỏ nhưng vẫn mắc kẹt dị vật khi chơi đùa, điều này cảnh tỉnh các vị phụ huynh luôn để ý, kiểm soát con em mình kể cả khi trẻ không còn quá nhỏ.
Dị vật đồng xu sau khi được gắp nội soi ra khỏi cháu Q.
Thông qua ca bệnh mắc dị vật này, bác sĩ khuyến cáo với những trường hợp mắc kẹt dị vật ở trẻ cần được cha mẹ đưa đến bệnh viện rất sớm, những hiểm nguy tiềm tàng có thể được kiểm soát tốt nhất có thể. Nếu nhà có con dưới 1 tuổi, cha mẹ nhất định phải biết cách cấp cứu khi trẻ hóc dị vật, bởi vì chỉ cần cứu muộn một chút thì tính mạng của đứa trẻ sẽ không được bảo đảm.
Không cho trẻ cầm các loại đồ chơi, các vật nhỏ dễ khiến trẻ bỏ vào miệng ngậm. Nếu thấy trẻ đang ngậm hoặc ăn những thứ dễ gây nên hóc, không nên hoảng hốt, la hét, mắng trẻ vì làm như vậy trẻ sợ hãi dễ bị hóc. Khi trẻ đang khóc hoặc cười lớn thì không nên đút thức ăn, hoặc cho uống thuốc, không để trẻ vừa ăn vừa chơi. Nếu bị hóc hoặc nghi bị hóc vào đường thở, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
