Hội nghị Cấp cao ASEAN 28-29 diễn ra từ ngày 6-8/9 trong bối cảnh ASEAN đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Sau 5 thập kỷ xây dựng và phát triển, ASEAN đang khoác lên mình một tấm áo mới khi đã thông qua Tầm nhìn ASEAN 2025 và các Kế hoạch Tổng thể trên cả 3 trụ cột Cộng đồng.
Một trong những nội dung quan trọng của Hội nghị Cấp cao ASEAN 28-29 lần này chính là hiện thực hóa một cách hiệu quả Tầm nhìn ASEAN 2025. Rào cản lớn nhất hiện nay chính là sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các quốc gia, do đó ASEAN rất cần những bước đi và kế hoạch cụ thể để biến tham vọng thành hiện thực.
Về chính trị-an ninh, ASEAN đang triển khai 140/290 dòng hành động ở các mức độ khác nhau, trong đó các nước ASEAN đã lập đường dây nóng giữa các cơ quan quốc phòng; soạn thảo Kế hoạch hành động ASEAN về chống tội phạm xuyên quốc gia; thông qua các Tuyên bố về Tăng cường hợp tác giữa các lực lượng thực thi pháp luật trên biển và Quản lý tội phạm di chuyển xuyên biên giới trong khuôn khổ Diễn đàn Khu vực ASEAN. Về kinh tế, ASEAN đã lập Kế hoạch công tác các ngành về thương mại hàng hóa, dịch vụ, cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng, sở hữu trí tuệ, thống kê thúc đẩy chuỗi giá trị toàn cầu. Hiện, đã có 530/611 dòng hành động đang được thực hiện trong khuôn khổ các quốc gia ASEAN.
ASEAN đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức
Trong khuôn khổ hội nghị, các nhà lãnh đạo dự kiến sẽ ký, thông qua và ghi nhận gần 50 văn kiện về nhiều nội dung hợp tác quan trọng như kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, giáo dục, việc làm... Nước Chủ tịch CHDCND Lào sẽ ban hành các Tuyên bố Chủ tịch của các Hội nghị Cấp cao nói trên.
Cơ hội mới của ASEAN
Tại 2 cuộc họp cấp cao ASEAN 28-29 lần này, lãnh đạo các nước ASEAN cũng sẽtìm kiếm các giải pháp thúc đẩy Kế hoạch Tổng thể Chính trị-An ninh ASEAN 2025, phát huy các nguyên tắc và chuẩn mực ứng xử của ASEAN, thúc đẩy thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), tăng cường quan hệ đối ngoại và vai trò trung tâm của ASEAN và nâng cao hiệu quả hoạt động và phối hợp của các cơ quan ASEAN.
ASEAN và các nước đối tác sẽ tiếp tục trao đổi, thảo luận nhằm thúc đẩy những cơ chế hợp tác mới, hiệu quả hơn sau khi Cộng đồng ASEAN chính thức hình thành từ 31/12/2015.
Hội nghị cũng là dịp để ASEAN tiếp tục củng cố và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác đối thoại của mình. Các phiên Cấp cao ASEAN 28, Cấp cao ASEAN 29; Cấp cao ASEAN 3; Cấp cao Đông Á và 7 phiên Cấp cao ASEAN 1 và kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ Đối tác ASEAN-Trung Quốc… diễn ra trong 3 ngày (6-8/9) sẽ thể hiện điều đó.
Đến nay, đã có 86 quốc gia đối tác cử Đại sứ tại ASEAN và 50 Ủy ban ASEAN được thành lập tại các nước trên thế giới. ASEAN cũng đã chấp thuận đề nghị tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC) của Chile, Iran, Ai Cập và Ma-rốc, trao Quy chế Đối tác theo Lĩnh vực cho Thụy sỹ, Đối tác Phát triển cho Đức và đang tiếp tục xem xét nhiều đề nghị khác. Việc nhiều đối tác hiện có mong muốn mở rộng, làm sâu sắc hơn nữa hợp tác với ASEAN và nhiều quốc gia ngoài khu vực bày tỏ nguyện vọng thiết lập quan hệ với ASEAN cho thấy ASEAN đã khẳng định được vai trò, vị thế vượt lên trên tầm khu vực.
Hiện, đã và đang có rất nhiều cơ hội mang lại với Cộng đồng ASEAN. Đó là việc chia sẻ và gắn kết sâu sắc hơn các lợi ích chính trị-an ninh-kinh tế-văn hoá xã hội, từ đó tạo môi trường hòa bình, hữu nghị và phát triển thịnh vượng trong khu vực. Đó là tạo ra sự liên kết giữa ASEAN và các quốc gia đối tác sẽ tạo ra thị trường hàng hóa dịch vụ lớn, thu hút mạnh mẽ đầu tư nước ngoài, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu; thúc đẩy các tiêu chí về bảo vệ quyền con người.
Các đối tác của ASEAN khẳng định luôn coi trọng và tăng cường hợp tác nhiều mặt với ASEAN, hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28-29 đang diễn ra, sẽ tiếp tục khẳng định uy tín và sứ mệnh đặc biệt của ASEAN trong việc tạo lập sân chơi và luật chơi chung cho các đối tác cả trong và ngoài khu vực.
Cơ hội đang ở phía trước, các nước ASEAN cần hiện thực hóa điều đó.
