Ông phê phán tư tưởng của Leibnitz (Laib’-nix, 1646-1716), nhà triết học, sử học, toán học và nhà ngoại giao Đức. Ông cho là Leibnitz có một triết lý quá ư ngây thơ và một niềm lạc quan tràn trề. Voltaire chủ trương một triết lý sống thực tế. Nhân sinh quan của Voltaire là: thế giới hỗn độn, cuộc sống vô lý. Voltaire sáng tác truyện Candide để chỉ trích triết lý của Leibnitz, thể hiện trong câu châm ngôn: “Tất cả đều tốt đẹp nhất trong một thế giới tốt đẹp nhất”. Candide được nuôi trong một gia đình quý tộc và được thầy Pangloss nhồi cho tư tưởng lạc quan ấy. Nhưng rồi cuộc đời cay đắng dạy cho anh những bài học ngược lại. Phê phán của Voltaire hơi cường điệu, Leibnitz không đến nỗi ngây thơ như thế.
Nhà triết học, sử học, toán học và nhà ngoại giao Leibnitz (1646 -1716).
Leibnitz là một học giả đáng kính phát hiện ra toán vi phân và tích phân, ông đi tiên phong trong logic toán học. Về triết học, ông đại diện cho tư tưởng điều hòa của gia cấp tư sản Đức mới hình thành, còn yếu trước tình trạng phong kiến cát cứ - điều hòa tôn giáo với khoa học. Theo ông, vũ trụ gồm những “đơn tử” (Monaden), tức là những thực thể tinh thần độc lập, vật chất chỉ là một biểu hiện của chúng. Thượng đế là “đơn tử” tối cao, sáng tạo ra và sắp xếp tất cả những “đơn tử” thành một hệ thống hài hòa, do đó thế giới này là thế giới tốt đẹp nhất. Ông nghiên cứu tư tưởng Trung Quốc và có thể chịu ảnh hưởng của Khổng giáo. Triết học duy tâm khách quan của ông có những yếu tố biện chứng.
Sau đây là một số suy nghĩ của Leibnitz:
Yêu nghĩa là tìm thấy vui thích trong niềm hạnh phúc của người khác.
Chúng ta là con người máy trong ba phần tư hành động.
Ta công nhận là một chính sách đúng khi nó có lợi cho ta.
Từ thiện là ưu ái tất cả mọi người, và ưu ái là thói quen thương yêu.
Hiện tại mang nặng tương lai, có thể đọc tương lai trong dĩ vãng.
Yêu hướng đến tìm vui thích trong sự hoàn hảo hạnh phúc của đối tượng yêu.
Những cái đóng góp làm cho vũ trụ hoàn hảo cũng phục vụ cho sự hoàn hảo của con người, vì trong thế giới của cảm giác, không có sinh vật nào hoàn hảo hơn con người.
Thân thể đáp ứng với tất cả các ý nghĩ của tâm hồn hợp lý hay không hợp lý. Và những giấc mộng cũng để lại dấu vết trong óc y như những ý nghĩ của người thức.