Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững tại Cao Bằng được triển khai trên toàn tỉnh, đặc biệt tập trung vào các xã vùng sâu, vùng xa và đồng bào dân tộc thiểu số. Nhiều chính sách đầu tư cho y tế, bảo hiểm, dinh dưỡng trẻ em và chăm sóc sức khỏe bà mẹ đã giúp người dân không chỉ vượt qua bệnh tật mà còn thoát nghèo bằng chính nội lực của mình.
Nỗ lực giảm nghèo vùng miền núi gắn với chăm lo y tế
Cao Bằng là tỉnh miền núi biên giới, địa hình chia cắt, điều kiện đi lại còn khó khăn. Trong giai đoạn 2021–2025, tỉnh cam kết thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, đặc biệt chú trọng đến các hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ dân tộc thiểu số, người khuyết tật và người có công. Trong quá trình đó, yếu tố y tế – nhất là bảo hiểm y tế và chất lượng khám chữa bệnh – được xem là "chìa khóa" để bảo đảm sức khỏe cộng đồng, ngăn rủi ro cho hộ nghèo.
Các y, bác sỹ Bệnh viện tỉnh Cao Bằng khám bệnh và tư vấn sức khỏe cho nhân dân trên địa bàn.
Giảm nghèo vượt kế hoạch
Tỷ lệ hộ nghèo ở Cao Bằng giảm bình quân hơn 4 % mỗi năm. Giai đoạn 2021–2024, tỉnh đã có bước đột phá: năm 2024 số hộ nghèo giảm xuống khoảng 20,04% từ mức 24,71%, tức hơn 6.000 hộ thoát nghèo trong một năm.
Trong năm đầu tiên của giai đoạn (2021), Cao Bằng đã giảm từ 22,06% hộ nghèo xuống còn 18,03%, tương ứng giảm hơn 5.000 hộ.
Huyện nghèo, vùng dân tộc thiểu số giảm hộ nghèo với tốc độ cao hơn mức bình quân tỉnh — ví dụ có nơi giảm đến gần 6%.
Tỉnh cũng đã hỗ trợ xây mới và sửa chữa hàng nghìn căn nhà cho hộ nghèo và cận nghèo trong những năm qua, giúp người dân có chỗ ở kiên cố, an toàn.
Cải thiện dinh dưỡng trẻ em
Cao Bằng đã ghi nhận sự tiến bộ về suy dinh dưỡng: tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể gầy còm giảm từ mức cao xuống khoảng 4,6% vào năm 2024.
Các hoạt động cân đo định kỳ trẻ em, bổ sung vi chất, truyền thông nuôi con bằng sữa mẹ được triển khai ở các xã, vùng sâu.
Tại huyện Phục Hòa, mỗi tháng tổ chức cân trẻ dưới 5 tuổi, phát vitamin A, tẩy giun cho trẻ, toàn bộ trẻ 6–60 tháng tuổi được uống vitamin A định kỳ.
Nâng cao năng lực y tế cơ sở
Tỉnh thực hiện đề án nâng cao chất lượng hoạt động y tế cơ sở, gắn với chính sách bảo hiểm y tế, khám chữa bệnh, y tế dự phòng. Y tế cơ sở được đặt vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội cấp địa phương.
Cơ chế tài chính đổi mới, đầu tư thiết bị, củng cố trạm y tế xã, thu hút nhân lực y tế, nâng cao đào tạo là những giải pháp được tỉnh ưu tiên.
Ở xã vùng cao Sóc Hà, bà con dân tộc Mông từng dùng thầy cúng khi ốm, nhưng nay đã quen tới trạm y tế, nhờ có thẻ bảo hiểm y tế và dịch vụ y tế được phổ biến qua truyền thông xã hội và tại bản.
Tuyên truyền trực tiếp đến người lao động về ý nghĩa của BHXH tự nguyện.
Thách thức về khoảng cách tiếp cận y tế và rủi ro tái nghèo do bệnh tật
Khoảng cách tiếp cận dịch vụ y tế kỹ thuật cao
Ở vùng sâu, vùng núi, vùng biên của Cao Bằng, việc tiếp cận các dịch vụ y tế chuyên sâu (bệnh viện tuyến tỉnh, kỹ thuật cao) còn rất hạn chế. Người dân phải đi xa, mất chi phí đi lại, nguy cơ bệnh nặng không được phát hiện sớm.
Rủi ro tái nghèo do bệnh tật
Đối với hộ nghèo, một lần ốm đau nghiêm trọng có thể làm họ "đuối sức" trong chi phí điều trị, đẩy họ vào cảnh thiếu hụt tài chính. Hộ cận nghèo nếu lâm bệnh nặng có khả năng rớt lại vào diện nghèo. Vì vậy, việc bảo đảm chăm sóc y tế đủ mạnh là điều kiện tiên quyết để giảm nghèo bền vững.
Nguồn lực và giải ngân
Mặc dù tỉnh đã giải ngân một phần vốn, tiến độ giải ngân 33% trong sáu tháng đầu 2025 cho thấy vẫn còn dư địa để đẩy nhanh tiến độ, nhất là trong các dự án hạ tầng và hỗ trợ sinh kế.
Huy động và truyền thông
Tỉnh đã đặc biệt chú trọng truyền thông giảm nghèo về thông tin: lắp đặt cơ sở truyền thanh, tuyên truyền trực tiếp, bảng tin, loa xã. Chính sách này giúp người dân hiểu quyền lợi, nắm bắt mô hình giảm nghèo để tự vươn lên. Nhưng ở vùng xa, việc tiếp cận thông tin vẫn là thách thức lớn do đường xá, hạ tầng viễn thông hạn chế.
Giải pháp định hướng giai đoạn 2026–2030
Giai đoạn 2026-2030, tỉnh Cao Bằng sẽ chú trọng vào các vấn đề như:
Tăng cường đầu tư y tế cơ sở vùng khó: ưu tiên bác sĩ cơ hữu cho xã vùng cao, thiết bị chẩn đoán cơ bản, thuốc thiết yếu, dịch vụ y tế cơ bản.
Mở rộng và nâng chất bảo hiểm y tế: xem xét chi trả chế phẩm dinh dưỡng, thuốc chuyên ngành cho trẻ suy dinh dưỡng nặng, hỗ trợ chi phí vận chuyển khám chữa bệnh.
Phát triển các mô hình sinh kế bền vững: trồng cây bản địa, chăn nuôi phù hợp địa hình, liên kết chuỗi, doanh nghiệp hỗ trợ đầu ra.
Tăng cường truyền thông và "giảm nghèo về thông tin": đẩy mạng truyền thanh cơ sở, truyền thông lưu động trong bản làng, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, y tế, dinh dưỡng, kiến thức phòng dịch.
Cơ chế phân cấp, giao quyền cho xã nhanh chóng triển khai, giám sát công khai minh bạch danh sách hộ nghèo, hỗ trợ đến đúng đối tượng.
