Theo BS. Hồ Mạnh Tường, Trung tâm Nghiên cứu Di truyền và Sức khỏe sinh sản - Khoa Y ĐHQG TP.HCM, nhiều cặp vợ chồng chưa hiểu đúng hoặc thiếu thông tin về vấn đề canh thời điểm giao hợp để dễ có thai, dẫn đến thực hiện chưa phù hợp.
Chính vì vậy, thay vì làm tăng khả năng có thai lại làm giảm khả năng có thai, gây tốn kém, mất thời gian và căng thẳng không đáng có cho các cặp vợ chồng mong con. Trong khi, các cặp vợ chồng này đã vốn căng thẳng nhiều rồi.
Dưới đây là các thông tin cần biết theo quan điểm y học thực chứng (NICE, 2013):
- "Cửa sổ thời gian" giao hợp dễ có thai nhất là 6 ngày: 5 ngày trước rụng trứng và ngày rụng trứng. Trứng sau khi rụng chỉ có khả năng thụ tinh tốt nhất trong 12 giờ đầu (tối đa 24 giờ sau rụng trứng). Ngày giao hợp có khả năng có thai cao nhất là 2 ngày trước khi rụng trứng (xem hình).
Hình minh hoạ "cửa sổ thời gian" dễ có thai. Trục tung là khả năng có thai/1 lần giao hợp, trục hoành là ngày giao hợp tính theo ngày rụng trứng (ngày 0). Cả 2 nghiên cứu của 2 tác giả đều cho thấy, ngày giao hợp có khả năng có thai cao nhất là ngày (-1) và ngày (-2). Giao hợp vào ngày rụng trứng thì khả năng có thai tương đương 1 lần giao hợp 3 ngày trước rụng trứng!
- Đối với phụ nữ có chu kỳ kinh tương đối đều, ngày rụng trứng thường vào khoảng 14 ngày trước khi hành kinh lại.
- Tần suất giao hợp dễ có thai nhất là mỗi 2-3 ngày. Kiêng giao hợp lâu sẽ làm giảm khả năng có thai.
- Các biện pháp như canh nhiệt độ, thử "que rụng trứng", siêu âm canh nang noãn không được chứng minh làm tăng khả năng có thai, trong khi làm tốn kém, căng thẳng và có thể giảm tỉ lệ có thai do bỏ qua những ngày giao hợp dễ có thai nhất (1-2 ngày trước rụng trứng).
Nói thêm về cái gọi là "canh nang noãn":
- Đây là một biện pháp điều trị theo kinh nghiệm, ít có sách vở nào chứng minh là có hiệu quả.
- Siêu âm nang noãn không làm cho rụng trứng được, chỉ theo dõi các nang trên buồng trứng mà bác sĩ siêu âm "nghĩ" là nang noãn. Nang nhìn thấy trên siêu âm chưa chắc có trứng bên trong.
- Siêu âm canh nang noãn thường chỉ có độ chính xác cao trong việc hồi cứu, nghĩa là biết đã rụng trứng rồi khi nang xẹp. Sau khị rụng trứng thì cơ hội giao hợp để có thai còn rất thấp.
- Siêu âm canh noãn có xu hướng làm cặp vợ chồng trì hoãn giao hợp và bỏ qua thời điểm thuận lợi nhất để có thai.
- Siêu âm canh noãn thường sử dụng bao cao su ngừa thai bọc ngoài đầu dò âm đạo. Các bao cao su này đều chứa nhiều chất dầu bôi trơn, có tác dụng diệt tinh trùng rất cao. Siêu âm nhiều lần sẽ gây tích tụ dầu này trong âm đạo và có tác dụng "ngừa thai"!
- Người phụ nữ mất thời gian đi lại, tốn chi phí cho việc siêu âm và tăng sự căng thẳng không đáng có.
- Những tháng siêu âm canh nang noãn mà có thai, thì thật ra nếu cặp vợ chồng giao hợp thường xuyên vào "cửa sổ thời gian" dễ có thai (6 ngày), thì họ vẫn có thể có thai mà không cần siêu âm canh noãn.
Như vậy việc siêu âm canh noãn không làm tăng khả năng có thai (theo y học thực chứng), nhưng có nhiều nguy cơ làm giảm khả năng có thai tự nhiên trong tháng theo dõi, tốn kém, mất thời gian, căng thẳng.
Khuyến cáo của bác sĩ:
- Các cặp vợ chồng chỉ cần canh giao hợp tự nhiên thường xuyên vào "cửa sổ thời gian dễ có thai" (6 ngày, tốt nhất là 1-2 ngày trước rụng trứng) là sẽ có khả năng có thai cao nhất, ít tốn kém, ít căng thẳng, ít mất thời gian.
- Ngày rụng trứng có thể ước tính là số ngày của một chu kỳ trừ đi 14. Ví dụ: Chu kỳ kinh bình thường là 29 ngày, thì ngày rụng trứng thường vào ngày thứ 15 của chu kỳ, nếu tính ngày thứ 1 là ngày bắt đầu hành kinh.
- Nên hạn chế hoặc ngưng việc "siêu âm canh nang noãn". Đây là y học thực chứng và sự thật.
- Chỉ nên siêu âm theo dõi nang noãn khi có sử dụng thuốc kích thích buồng trứng và nên hạn chế số lần siêu âm.
BS. Hồ Mạnh Tường
Trung tâm Nghiên cứu Di truyền và Sức khỏe sinh sản - Khoa Y ĐHQG TPHCM.
