PGS.TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết gần đây Bệnh viện Nhi Trung ương và một số cơ sở y tế khác báo cáo ghi nhận rải rác các trẻ viêm não virus. Biểu hiện chính của bệnh là sốt cao và kèm theo các triệu chứng liên quan đến tổn thương hệ thần kinh trung ương. Mặc dù số ca mắc viêm não do virus trên cả nước từ đầu năm đến nay giảm gần 42% so với cùng kỳ năm ngoái, tuy nhiên Cục Y tế dự phòng cũng dự báo số ca mắc sẽ gia tăng trong các tháng hè.
Biểu hiện chính của bệnh
Bệnh viêm não do vi rút có thể bị lây nhiễm qua côn trùng đốt, lây qua đường tiêu hóa hoặc qua đường hô hấp. Trẻ em dưới 15 tuổi là những người có nguy cơ cao bị mắc bệnh. Biểu hiện chính của bệnh là có sốt cao và kèm theo các triệu chứng liên quan đến tổn thương hệ thần kinh trung ương bao gồm: nhức đầu dữ dội, buồn nôn và nôn mửa, cứng cổ, lú lẫn, mất định hướng, thay đổi nhân cách, co giật, rối loạn nghe nói, ảo giác, mất trí nhớ, đờ đẫn, hôn mê...
Người già và trẻ em là những người có nguy cơ cao bị mắc bệnh nặng, biến chứng và tử vong.
Bác sỹ của Bệnh viện Nhi Trung ương khám cho trẻ bị bệnh viêm não Ảnh: Vietnamplus
Nguyên nhân gây bệnh
Về nguyên nhân, tại nước ta, các căn nguyên gây viêm não thường là các virus arbo (trong đó có virus viêm não Nhật Bản), virus herpes, các virus đường ruột (như EV 71 gây bệnh tay chân miệng), sởi, quai bị và các vi rút khác mà ta chưa biết rõ, ... Do các triệu chứng lâm sàng rất khó phân biệt giữa các chủng virus nên việc chẩn đoán nguyên nhân phải thông qua việc xét nghiệm xác định virus.
Muỗi là trung gian truyền bệnh, chúng hút máu động vật có chứa virus rồi truyền cho người khi đốt. Khi trẻ có dấu hiệu sốt cao cùng với các dấu hiệu tổn thương hệ thần kinh trung ương (đau đầu, nôn, mất ngủ, quấy khóc, vật vã mê sảng hoặc li bì, co giật, tăng trương lực cơ) thì cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bất kể sốt, nôn, đau đầu không rõ nguyên nhân cha mẹ nên nghĩ đến viêm não do virus. Để xác định bệnh, bác sĩ tiến hành chọc dịch não tủy. Điều quan trọng là phát hiện sớm, điều trị kịp thời. Một khi bệnh đã có đầy đủ các dấu hiệu điển hình thì nghĩa là nặng, co giật, hôn mê, liệt...
Nếu phát hiện sớm, chữa kịp thời thì hiệu quả điều trị bệnh cao hơn. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm bệnh sẽ để lại nhiều di chứng nặng nề như bại não, liệt chân, liệt tay, bị động kinh, điếc, trí nhớ kém, ảnh hưởng đến kết quả học tập…
Phòng, chống bệnh viêm não virus bằng cách nào?
Để chủ động phòng bệnh viêm não virus, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo các biện pháp phòng bệnh như sau:
- Thực hiện tốt vệ sinh môi trường, nhà ở sạch sẽ, vệ sinh chuồng trại chăn nuôi để hạn chế nơi trú đậu của muỗi, dời chuồng gia súc xa nhà, loại bỏ các ổ bọ gậy.
- Khi ngủ cần mắc màn, thường xuyên sử dụng các biện pháp xua, diệt muỗi; không để trẻ em chơi gần chuồng gia súc.
- Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng, đảm bảo an toàn thực phẩm, ăn chín, uống chín.
Tiêm chủng là một trong những biện pháp phòng chống bệnh viêm não virus, đặc biệt là viêm não Nhật Bản
- Hạn chế tiếp xúc với người bệnh và đeo khẩu trang khi chăm sóc người bệnh.
- Riêng đối với virrus gây bệnh viêm não Nhật Bản, cha mẹ cần đưa con tiêm văcxin đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng bệnh quan trọng và hiệu quả nhất với 3 liều cơ bản: Mũi một lúc trẻ được một tuổi; Mũi 2 sau mũi một từ một đến 2 tuần; Mũi 3 cách mũi 2 một năm. Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.
Triệu chứng của bệnh viêm não rất dễ nhầm lẫn với các bệnh cảm sốt thông thường khác, đó cũng là lý do nhiều bậc cha mẹ thường đưa con đến cơ sở y tế khi bệnh đã trở nặng.