Cấp cứu vì hóc hạt chôm chôm
Khoa Cấp Cứu - Bệnh viện quận Thủ Đức (TP.HCM) tiếp nhận bé P.Đ.K, 12 tháng tuổi trong tình trạng lơ mơ, không đáp ứng các kích thích đau, thở chậm, mạch nhẹ khó bắt, chi mát, da tím tái, đồng tử 3mm hai bên. Tuy vậy bé vẫn còn phản xạ ánh sáng. Nhận định bé bị tổn thương não do thiếu oxy được gây ra bởi việc hóc nghẹn dị vật.
Được biết, khoảng 10 đến 15 phút trước khi nhập viện, bé K. được bố phát hiện đang bị hóc nghẹn do nuốt một quả chôm chôm. Khi ấy da bé bắt đầu tím lại do nghẹt thở và chân tay bé rất lạnh. Ngay lập tức bố bé K. đã bế bé trong tư thế dốc ngược đầu bé xuống đất và chạy ngay đến phòng khám tư nhân gần nhà. Tại phòng khám, bác sĩ đã thực hiện các biện pháp sơ cứu như vỗ lưng, ấn ngực. Bố bé K. thấy con mình có vẻ hồng hào và cơ thể ấm hơn, nhưng quả chôm chôm vẫn chưa được lấy ra nên bác sĩ và bố bé đã nhanh chóng gọi xe cấp cứu chở bé đến bệnh viện.
Tại khoa cấp cứu, bác sĩ trực đã khẩn trương thực hiện thủ thuật Heimlich - cấp cứu đẩy dị vật ra khỏi đường thở. Sau đó, bác sĩ đã dùng kelly để gắp quả chôm chôm với kích thước khoảng 1x2cm ra khỏi đường thở của bé, tiến hành đặt nội khí quản và lập đường truyền tủy xương. Khoảng 2 đến 3 phút sau, bé K. da bắt đầu hồng, chi ấm, mạch bắt rõ và được chuyển qua khoa Hồi sức tích cực Nhi để tiếp tục điều trị.
BS.CKI Nguyễn Hà Phương, đơn vị Hồi sức tích cực Nhi cho biết: Bé tiếp tục được điều trị thở máy, an thần, chống phù não và được làm xét nghiệm để đánh giá các tổn thương cơ quan do thiếu oxy khi được chuyển qua đơn vị. Sau 3 ngày tích cực điều trị, các bác sĩ đã cai máy thở cho bé thành công; tổn thương các cơ quan ban đầu ở mức độ nhẹ đã hồi phục. Hiện tại bé đã được chuyển qua khoa Nhi để tiếp tục được điều trị về vấn đề viêm phổi hít do hóc nghẹn dị vật và sẽ sớm được xuất viện trong vài ngày tới.
Cha mẹ cần nâng cao nhận thức về sự an toàn cho con em mình, đặc biệt không nên để trẻ tự ăn các loại quả trơn, dễ hóc một mình mà không có sự giám sát.
Bé K. được các bác sĩ chăm sóc
Nguy hại cho trẻ vì hóc thạch
Không chỉ các loại hoa quả có thể gây nguy hại cho trẻ, các loại thức ăn như thạch hoa quả, kẹo dẻo, các loại bánh dạng tròn trơn… cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn cho trẻ. Trong đó có nhiều trường hợp để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe cũng như tính mạng của trẻ.
GS Nguyễn Thanh Liêm, nguyên giám đốc Bệnh viện Nhi trung ương chia sẻ, trường hợp bé 21 tháng phải sống thực vật vì hóc thạch đã được ông và các đồng nghiệp điều trị; dù bé được đưa đi cấp cứu nhưng bị biến chứng nặng nề. Bé sống nhưng trong tình trạng sống thực vật, chân tay không còn cử động, tất cả các cơ gồng cứng, phải cho ăn qua ống thông, kết quả chụp MRI cho thấy não của bé bị ảnh hưởng nặng.
Trước đó bệnh viện Khoa Hồi sức chống độc, bệnh viện sản nhi Nghệ An cho biết, cũng đã tiếp nhận một bé trai 11 tháng tuổi (Nghi Hòa - Cửa Lò) bị hóc rau câu. Theo người nhà bệnh nhi, trước đó cháu bé đang ăn thạch thì bị sặc và tím tái toàn thân. Người nhà lập tức đưa đến bệnh viện tình trạng hôn mê sâu, ngừng tim, ngừng thở phải hồi sức tim phổi nhưng đồng tử 2 bên dãn, không còn phản xạ thần kinh.
Theo các bác sĩ, sở dĩ khi hóc thạch râu câu trẻ dễ tử vong là vì dị vật sẽ rơi vào đường thở và bít hết lối lưu thông không khí vào phổi. Do miếng thạch rau câu to, mềm dễ chèn vào đường thở, trẻ dễ hít chặt vào khó ho ra. Khi cấp cứu, các bác sĩ cũng không thể gắp nhanh chóng vì thạch trơn, dẻo. Một nguyên nhân phổ biến cho các trường hợp hóc thạch là do phụ huynh mở thạch rồi cho trẻ tự ăn; các trẻ thường có thói quen hút mạnh cốc thạch, thay vì ăn từng miếng nhỏ nên dễ dẫn đến tình trạng hóc và gây nguy hại cho trẻ.
Phụ huynh cần chú ý cẩn trọng khi cho trẻ sử dụng thạch để đảm bảo an toàn cho trẻ
Cách sơ cứu hóc dị vật
Theo bác sĩ Nguyễn Hà Phương khi phát hiện trẻ bị hóc dị vật, cha mẹ cần nhanh chóng sơ cứu cho trẻ. Thủ thuật Heimlich được coi là “thời gian vàng” để cấp cứu và cứu sống tính mạng cho người bị hóc dị vật.
BS Phương cho biết tuyệt đối không dùng tay của người cứu hộ gây ra một áp lực mạnh trong đường dẫn khí để đẩy dị vật gây tắc khí quản ra khỏi đường hô hấp. Cơ hoành nằm dưới đáy tim và phổi, thực hiện co lại để phổi tự do di chuyển thông khí.
Cơ chế của nghiệm pháp Heimlich là tạo ra một cơn ho nhân tạo bằng cách ấn vào cơ hoành, buộc không khí đi ra khỏi phổi, tràn lên qua cổ họng và nhờ đó đẩy mạnh dị vật bị mắc kẹt ra ngoài.
Đối với thủ thuật Heimlich áp dụng với trẻ nhỏ: phương pháp vỗ lưng ấn ngực. Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái, giữ chặt đầu và cổ trước bằng bàn tay trái. Dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vỗ lưng trẻ ở khoảng giữa hai bả vai. Sau đó lật ngửa trẻ sang tay phải, nếu còn khó thở, tím tái, dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái. Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc được.
Thủ thuật Heimlich áp dụng với người lớn và trẻ lớn:
Trẻ còn tỉnh: Cho trẻ đứng sau lưng trẻ, vòng hai tay ôm lấy thắt lưng trẻ. Nắm chặt bàn tay làm thành một quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay dưới chóp xương ức, phía trên rốn.
Sau đó ấn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh. Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc la được.
Với trẻ hôn mê: để trẻ nằm ngửa, quỳ xuống dạng 2 chân cạnh đùi nạn nhân. Đặt gót một lòng bàn tay lên vùng thượng vị, dưới chóp xương ức, dưới chóp xương ức, đặt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất. Ẩn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên. Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.
