Mức độ tổn thương nghiêm trọng sức khỏe khi 'nghiện kép' thuốc lá
Nam sinh Đ.M.T. (học sinh THPT ở Diễn Châu, Nghệ An) được gia đình đưa vào viện điều trị trong tình trạng đờ đẫn, mệt mỏi, mất kiểm soát cảm xúc và hành vi bất thường. Gia đình cho biết T. có biểu hiện thay đổi tâm lý, hay tự nhốt mình trong phòng, nói năng lộn xộn, thường tưởng có người hại mình.
T. kể, em bắt đầu hút vape vài năm trước vì tò mò, sau đó nghiện nặng, mỗi ngày dùng khoảng 1 pod "chill". Hút vape khiến em thấy dễ chịu, dễ ngủ hơn nhưng dần dẫn đến rối loạn giấc ngủ, cảm xúc và hành vi.
Sau khi nhập viện, T. được chẩn đoán rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng thuốc lá điện tử, phải điều trị tích cực bằng liệu pháp tâm lý và thuốc trong hơn 10 ngày mới ổn định.
Truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá.
Tương tự, em N.V.G. (học sinh lớp 12, Hà Tĩnh) cũng được đưa đi điều trị sau nhiều tháng rối loạn hành vi nghiêm trọng. Trước đó, G. có sức khỏe và học lực tốt, nhưng sau khi nghiện vape chứa cần sa, cỏ Mỹ, em dần rơi vào trạng thái hoảng loạn, ảo giác, cáu gắt, không ăn uống, không vệ sinh cá nhân.
Theo các bác sĩ hiện có nhiều học sinh 14–17 tuổi sử dụng vape pha cần sa, cỏ Mỹ. Có trường hợp chỉ hút vài hơi mỗi ngày, nhưng cũng có em hút cả tẩu và nhập viện trong tình trạng ngộ độc cấp, ý thức lơ mơ, tụt huyết áp, vã mồ hôi, mạch nhanh. Các trường hợp này phải được cấp cứu, bù nước và điện giải ngay.
Theo Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an), loại "Pod Chill" đang được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội với lời mời gọi hấp dẫn như "giúp thư giãn, dễ ngủ, tăng tập trung". Thậm chí, nhiều đối tượng còn phát miễn phí cho học sinh, sinh viên dùng thử và trả hoa hồng nếu họ lôi kéo thêm người dùng.
PGS.TS Phan Thu Phương – Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, tổng hợp các bằng chứng khoa học cho thấy thuốc lá điện tử gây ra những tác hại vô cùng khủng khiếp.
Không chỉ chứa nicotine gây nghiện, thuốc lá điện tử còn gây tổn thương phổi cấp, suy hô hấp, trụy tim mạch, suy gan, suy thận, thậm chí suy đa cơ quan. Tại Bệnh viện Bạch Mai, chúng tôi từng tiếp nhận hàng trăm ca cấp cứu, trong đó có cả sinh viên mới 19–20 tuổi, nhập viện trong tình trạng nguy kịch.
PGS Phương cũng cảnh báo thêm, thuốc lá điện tử có thể bị pha trộn ma túy, chứa đến 15.000 hóa chất độc hại, nhiều loại chưa từng được kiểm định. Hương vị ngọt ngào, thiết bị bắt mắt khiến giới trẻ lầm tưởng đây là sản phẩm 'an toàn' hoặc 'ít hại hơn', nhưng thực tế có thể nguy hiểm hơn cả thuốc lá truyền thống.
"Nhiều người tưởng chuyển từ thuốc lá truyền thống sang thuốc lá điện tử là để cai nghiện, nhưng thực tế lại rơi vào tình trạng nghiện kép, với mức độ tổn thương nghiêm trọng hơn"- PGS.TS Phan Thu Phương nói.
Thuốc lá mới làm tăng thêm gánh nặng bệnh tật và trầm trọng thêm các vấn đề về y tế công cộng
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, trong những năm gần đây, bên cạnh thuốc lá truyền thống, trên thị trường nước ta đã xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và sản phẩm thuốc lá lai giữa hai sản phẩm này.
"Mặc dù các sản phẩm này chưa được phép nhập khẩu, quảng cáo hoặc bán tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng các sản phẩm này đã có sự gia tăng nhanh trong thời gian qua, đặc biệt là ở học sinh phổ thông trung học tại khu vực thành thị" - Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói, đồng thời nhấn mạnh thêm: Các cơ quan chức năng đã cảnh báo về tình trạng lợi dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để lưu hành, sử dụng ma túy trái phép. Các bệnh viện đã ghi nhận các tình trạng nhập viện có liên quan đến thuốc lá điện tử, trong đó có ngộ độc, loạn thần và ngộ độc ma túy.
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, sự xuất hiện thêm các sản phẩm mới này sẽ làm gia tăng số người hút thuốc, tăng thêm gánh nặng bệnh tật cho người dân và trầm trọng thêm các vấn đề về y tế công cộng, an ninh trật tự, xã hội và môi trường.
Thuốc lá mới làm tăng thêm gánh nặng bệnh tật và trầm trọng thêm các vấn đề về y tế công cộng.
TS.BS Hà Anh Đức - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá nhấn mạnh, không có một sản phẩm thuốc lá nào an toàn cho sức khỏe. Bên cạnh đó, với các thiết kế đa dạng hấp dẫn với thanh thiếu niên, nguy cơ thuốc lá mới góp phần tạo ra thế hệ trẻ nghiện nicotine và các chất gây nghiện khác, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ và an ninh trật tự xã hội.
BS Etienne Krug, Giám đốc Bộ phận Các vấn đề xã hội quyết định đến sức khỏe của WHO, nhấn mạnh: Thuốc lá điện tử được quảng cáo là giảm tác hại, nhưng thực tế khiến trẻ em nghiện nicotine sớm hơn, phá hoại nhiều thập niên tiến bộ của nhân loại.
WHO kêu gọi các Chính phủ xóa bỏ lỗ hổng pháp lý, quản lý chặt chẽ thuốc lá điện tử và các sản phẩm chứa nicotine, đồng thời bảo vệ thanh thiếu niên khỏi sự tấn công của ngành công nghiệp thuốc lá.
Tại Việt Nam, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15, cấm tuyệt đối sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cùng các chế phẩm chứa chất gây nghiện.