Benzodiazepine được dùng như thế nào?
Benzodiazepine là một nhóm thuốc được phê duyệt để điều trị rối loạn lo âu tổng quát, mất ngủ, co giật, ám ảnh sợ xã hội và rối loạn hoảng sợ. Hầu hết các thuốc benzodiazepine được khuyên dùng trong khoảng thời gian vài tuần hoặc vài tháng để điều trị những rối loạn này. Tuy nhiên, số lượng, tần suất và thời gian điều trị khác nhau tùy thuộc vào bệnh nhân, loại thuốc được kê đơn và tình trạng bệnh lý đang được sử dụng để điều trị. Benzodiazepine cũng được sử dụng như thuốc tiền mê trước một số thủ thuật y tế.
Một số thuốc trong nhóm như: alprazolam, chlordiazepoxide, diazepam, clorazepate, triazolam, clonazepam, alprazolam, lorazepam... Các loại thuốc này khác nhau về thời gian bắt đầu có tác dụng và thời gian tác dụng kéo dài, nhưng chúng đều có tác dụng làm chậm hoạt động của não bằng cách liên kết với các thụ thể gamma-aminobutyric acid (GABA) trong não, gây buồn ngủ hoặc tác dụng làm dịu, trấn tĩnh...
Vào năm 2019, ước tính tại Hoa Kỳ có khoảng 92 triệu đơn thuốc benzodiazepine được kê cho bệnh nhân ngoại trú, trong đó phổ biến nhất là alprazolam (38%), tiếp theo là clonazepam (24%) và lorazepam (20%). Vào năm 2018, ước tính có khoảng 50% bệnh nhân được cấp phát thuốc benzodiazepine uống trong 2 tháng hoặc lâu hơn. Hầu hết các thuốc benzodiazepine được khuyến cáo sử dụng trong vài tuần hoặc vài tháng.
Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc benzodiazepine bao gồm buồn ngủ, chóng mặt, suy nhược và thở chậm...
Benzodiazepine là nhóm thuốc được phê duyệt để điều trị rối loạn lo âu tổng quát, mất ngủ, co giật, ám ảnh...
Cảnh báo nguy cơ lạm dụng, nghiện thuốc
Trong một thông báo an toàn thuốc mới đây của FDA cho biết, cơ quan này yêu cầu cập nhật cảnh báo nguy hiểm trên bao bì các thuốc benzodiazepine để giúp người bệnh dùng thuốc an toàn hơn. Các nguy cơ này bao gồm lạm dụng, dùng sai thuốc, nghiện thuốc, phụ thuộc vào thuốc và các triệu chứng cai thuốc...
Lạm dụng có thể dẫn đến quá liều hoặc tử vong, đặc biệt khi benzodiazepine được kết hợp với các loại thuốc khác, chẳng hạn như thuốc giảm đau opioid, rượu hoặc các loại ma túy bất hợp pháp. Sự phụ thuộc về thể chất có thể xảy ra khi dùng thuốc benzodiazepine đều đặn trong vài ngày đến vài tuần, ngay cả khi được kê đơn. Ngừng thuốc đột ngột hoặc giảm liều lượng quá nhanh có thể dẫn đến các phản ứng cai nghiện, bao gồm cả co giật, có thể đe dọa tính mạng.
Thông tin kê đơn hiện tại cho các thuốc benzodiazepine không cung cấp cảnh báo đầy đủ về những rủi ro và tác hại nghiêm trọng liên quan đến các loại thuốc này nên chúng có thể được kê đơn và sử dụng không phù hợp. Điều này làm tăng những rủi ro nghiêm trọng, đặc biệt là khi sử dụng benzodiazepine với một số loại thuốc và chất khác.
Ngoài việc cập nhật cảnh báo nguy hiểm trên bao bì thuốc, FDA cũng yêu cầu thay đổi một số điểm khác trong phần Thông tin tham khảo cho bệnh nhân về lạm dụng và lệ thuộc thuốc; yêu cầu sửa đổi một số hướng dẫn dùng thuốc để giúp người bệnh và người chăm sóc hiểu rõ hơn về các nguy cơ... Theo đó:
Đối với bác sĩ, cần xem lợi ích của việc kê đơn benzodiazepine có lớn hơn rủi ro hay không, xem xét tình trạng của bệnh nhân và các loại thuốc khác đang được sử dụng, đồng thời đánh giá nguy cơ lạm dụng và nghiện thuốc. Cần đặc biệt thận trọng khi kê đơn benzodiazepine với opoid và các loại thuốc khác làm suy giảm hệ thần kinh trung ương (CNS), dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm suy hô hấp nghiêm trọng và tử vong. Khuyên bệnh nhân đi khám ngay lập tức nếu họ gặp các triệu chứng, chẳng hạn như khó thở.
Hạn chế liều lượng và thời gian dùng của mỗi loại thuốc đến mức tối thiểu cần thiết để đạt được hiệu quả lâm sàng mong muốn khi kê đơn benzodiazepine, một mình hoặc kết hợp với các thuốc khác. Trong suốt quá trình điều trị, hãy theo dõi bệnh nhân để biết các dấu hiệu và triệu chứng của việc có thể lạm dụng, lạm dụng hoặc nghiện. Nếu nghi ngờ có rối loạn do sử dụng chất gây nghiện, hãy đánh giá bệnh nhân và nhập viện, hoặc giới thiệu họ để điều trị lạm dụng chất gây nghiện sớm nếu thích hợp.
Để giảm nguy cơ xảy ra các phản ứng cai nghiện cấp tính, cần giảm liều dần dần trước khi ngừng thuốc. Không có lịch trình giảm dần benzodiazepine tiêu chuẩn phù hợp cho tất cả bệnh nhân; do đó, lập một kế hoạch cụ thể cho từng bệnh nhân để giảm dần liều lượng và đảm bảo theo dõi, hỗ trợ liên tục khi cần thiết để tránh các triệu chứng cai nghiện nghiêm trọng hoặc tình trạng bệnh của bệnh nhân trở nên tồi tệ hơn.
Đối với người bệnh khi được kê đơn dùng benzodiazepine:
Không được uống rượu với benzodiazepine vì rượu có thể làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng và đe dọa tính mạng.
Luôn thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng, bao gồm thuốc theo toa và thuốc OTC và các chất khác.
Hãy dùng thuốc benzodiazepine và tất cả các loại thuốc đúng chỉ định của bác sĩ.
Ngay cả khi giảm dần liều lượng benzodiazepine, người dùng có thể gặp phải các triệu chứng cai như cử động bất thường không tự chủ, lo lắng, mờ mắt, các vấn đề về trí nhớ, khó chịu, mất ngủ, đau và cứng cơ, các cơn hoảng loạn và run. Liên hệ với bác sĩ nếu gặp các triệu chứng cai nghiện nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như: Hội chứng căng trương lực (người bệnh không thể di chuyển, nói chuyện hoặc phản ứng với kích thích), co giật, mê sảng (run rẩy, rùng mình, nhịp tim không đều, đổ mồ hôi), phiền muộn, ảo giác (nhìn hoặc nghe thấy những thứ mà người khác không nhìn thấy hoặc nghe thấy), rối loạn tâm thần...