Bộ Công Thương vừa có cảnh báo về vấn đề vi phạm quyền lợi người tiêu dùng liên quan đến dịch vụ giá trị gia tăng (GTGT) trên điện thoại di động, lưu ý khách hàng cần chủ động tìm hiểu, nắm bắt thông tin để sử dụng các dịch vụ này hiệu quả. Cảnh báo này được đưa ra trong bối cảnh gần đây, nhiều chủ thuê bao tiếp tục bức xúc về việc nhà mạng tự động cài đặt hàng chục dịch vụ mà họ không hề hay biết hoặc khó có thể kiểm soát.
Thông tin mập mờ, người tiêu dùng hứng trọn
Mới đây, Sở Thông tin & Truyền thông (TT&TT) Hà Nội đã xử phạt Công ty Sam Media (tại Hà Nội) 55 triệu đồng vì các vi phạm liên quan đến việc cung cấp dịch vụ GTGT sai quy định. Cụ thể, Sam Media kí kết với 3 doanh nghiệp Việt Nam cung cấp dịch vụ nội dung thông tin trên mạng viễn thông di động qua các đầu số tin nhắn ngắn, mời người dùng tham gia các dịch vụ quảng cáo, trúng thưởng do Sam Media cung cấp. Sau đó nếu người dùng không gửi tin nhắn từ chối các quảng cáo tự động này, sẽ tiếp tục bị trừ tiền trong tài khoản.
Thuê bao trả trước MobiFone thường xuyên phải nhận quảng cáo từ chính nhà mạng này.
Theo kết quả thanh tra của Sở TT&TT Hà Nội, từ tháng 1/2013 đến tháng 3/2016, khách hàng của 4 nhà mạng ở Việt Nam phải chi trả số tiền gần 230,5 tỷ đồng cho các dịch vụ mà Sam Media cung cấp. Tính đến thời điểm ngày 19/7/2016, có đến 93.735 thuê bao đã sử dụng dịch vụ này. Đáng chú ý, hầu hết người dùng khi được hỏi đều không hề biết đang sử dụng dịch vụ của Sam Media và các đối tác của họ. Nhiều người nghĩ rằng đây là tin nhắn rác mà không hề hay biết nó là tin nhắn dịch vụ mất tiền. Bên cạnh đó, nhiều người cũng đặt nghi vấn cho việc bắt tay giữa các nhà mạng, nhà cung cấp dịch vụ để móc túi người dùng. Nếu không có sự tiếp tay của các đối tác, các nhà mạng thì làm sao một đơn vị như Sam Media có thể dễ dàng chiếm đoạt số tiền của khách hàng?
Nghi vấn này là có cơ sở khi theo tìm hiểu, mặc dù Cục Viễn thông - Bộ TT&TT đã có văn bản chỉ đạo yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông chỉ được kích hoạt dịch vụ giá trị gia tăng khi có được sự đồng ý, xác nhận của khách hàng, trừ cước đúng chu kỳ và bảo đảm các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung thông tin không được tác động đến hoạt động đăng ký và trừ cước của thuê bao. Tuy nhiên, qua nhiều sự việc đang diễn ra, thực tế đang đi ngược lại chỉ đạo của Bộ TT&TT.
Dùng thử, mất tiền thật
Theo đánh giá của Phòng Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng - Cục Quản lý cạnh tranh, một trong những vấn đề người tiêu dùng thường xuyên gặp phải khi sử dụng dịch vụ viễn thông di động là việc các nhà mạng không cung cấp đầy đủ thông tin cho người tiêu dùng. Khi người tiêu dùng mua SIM trả trước hay đăng ký trả sau tại các cửa hàng đại lý SIM trên toàn quốc, họ hầu như không được cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến các dịch vụ GTGT trên SIM. Cụ thể như việc SIM đã được kích hoạt dịch vụ GTGT chưa? Nếu có thì những dịch vụ nào? Đó là các dịch vụ được đăng ký để sử dụng chính thức hay là các dịch vụ được dùng thử? Hết hạn dùng thử có bị tự động gia hạn không? Cú pháp hủy dịch vụ là gì?... Điều này dẫn tới việc ngay cả khi người tiêu dùng thường xuyên kiểm tra và hủy các dịch vụ GTGT không sử dụng thì vẫn gặp nhiều nguy cơ khi các nhà mạng tự động gửi tin nhắn và tự động đăng ký, kích hoạt cho người tiêu dùng “dùng thử”.
Cũng theo Phòng Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, việc đăng ký sử dụng một dịch vụ GTGT nhất định thông thường sẽ kèm theo một số dịch vụ khác mà người tiêu dùng không biết. Ví dụ như khi đăng ký dịch vụ 3G, người tiêu dùng sẽ mặc nhiên đăng ký thêm dịch vụ Data (dữ liệu di động) và nếu trong trường hợp người tiêu không hủy dịch vụ 3G hoặc không đăng ký dịch vụ 3G trọn gói thì chi phí truy cập mạng internet sẽ tăng rất cao, có thể lên đến hàng trăm hoặc hàng triệu đồng chỉ trong một thời gian ngắn.
Hướng dẫn người tiêu dùng tránh mất tiền oan, Phòng Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khuyến cáo, người tiêu dùng Việt Nam cần chủ động tìm hiểu, nắm bắt thông tin. Trước hết là phải nhận biết dấu hiệu quyền lợi bị xâm phạm. Dấu hiệu dễ nhận biết là thường xuyên nhận được tin nhắn với nội dung tương tự từ một đầu số nhất định hay tiền cước hàng tháng tăng bất thường (đối với di động trả trước) và tài khoản bị trừ một khoản tiền bất thường (thuê bao di động trả sau). Khi thấy những dấu hiệu bất thường và nghi ngờ việc điện thoại di động của mình đã và đang bị tự động “kích hoạt” dịch vụ GTGT, người tiêu dùng cần liên hệ với tổng đài của các bên cung cấp dịch vụ để kiểm tra danh sách các ứng dụng dịch vụ GTGT được đăng ký trên số thuê bao của mình.
Qua trên có thể thấy, lo lắng của người dùng sẽ vẫn hiện hữu khi dường như lợi nhuận từ việc “bẫy” khách hàng quá lớn hay các chế tài đối với doanh nghiệp viễn thông chưa đủ tính răn đe nên các dịch vụ này vẫn tiếp tục hoành hành. Do vậy, rất mong các cơ quan chức năng vào cuộc tìm hiểu và làm trong sạch thị trường dịch vụ GTGT trên điện thoại nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.
