Vừa qua, Bệnh viện TWQĐ 108 tiếp nhận ca cấp cứu nữ bệnh nhân N.C 60 tuổi do trung tâm cấp cứu 115 - Hà Nội chuyển đến. Bệnh nhân được cấp cứu ngừng tuần hoàn tại nhà, sau đó hồi phục tuần hoàn và duy trì thuốc vận mạch liều trung bình.

Bước đầu, do có nhiều yếu tố nguy cơ nên nhận định khả năng bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp. Tuy nhiên, cần phải dựa trên triệu chứng lâm sàng khác nữa mới có một quyết định sáng suốt: cấp cứu phản vệ nguy kịch do độc chất, mới có thể cứu sống được bệnh nhân…

Cấp cứu ca bệnh chưa rõ nguyên nhân

Khoa Hồi sức tim mạch, Viện tim mạch, Bệnh viện TWQĐ 108, tiếp nhận ca bệnh N.C (60 tuổi) trong tình trạng có nhận biết nhưng lơ mơ và chậm, không tiếp xúc được, huyết áp thấp. Ngoài dấu hiệu của nhồi máu cơ tim cấp, bệnh nhân còn có biểu hiện của thoát mạch phản vệ, một số triệu chứng của phản vệ nguy kịch như phù nề mí mắt và vùng mặt, xung huyết da toàn thân, có biểu hiện của khó thở rít vùng họng…

Bệnh nhân bị phù nề toàn thân -  biểu hiện của phản vệ nguy kịch

BS.Phạm Sơn Lâm khoa Hồi sức tim mạch, Viện tim mạch, Bệnh viện TWQĐ 108 chia sẻ: Khi xem xét kỹ tình hình, đánh giá dựa trên các biểu hiện cụ thể của bệnh nhân, chúng tôi phán đoán bệnh nhân ngừng tuần hoàn do nhồi máu cơ tim cấp. Tuy nhiên các biểu hiện cụ thể, đặc biệt tình trạng thiếu dịch lòng mạch rất nặng, chức năng co bóp của tim tốt, thì chúng tôi nhận định tình trạng bệnh nhân hiện tại là phản vệ nguy kịch do một loại độc chất hoặc ăn phải thứ gì đó. Nhưng qua thân nhân cho biết, bệnh nhân trước nay không dị ứng với bất cứ thứ gì.

Đứng giữa ranh giới quyết định, các bác sĩ đã phải đắn đo trong việc quyết định chụp động mạch vành cấp cứu theo hướng ngừng tuần hoàn do nhồi máu cơ tim cấp, hay là cấp cứu theo hướng phản vệ nguy kịch? Đây là thời điểm vô cùng quan trọng bởi mỗi giây phút trôi qua sẽ ảnh hưởng đến sự hồi phục và sức khỏe của bệnh nhân.

Cuối cùng, dựa vào biểu hiện lâm sàng, các bác sĩ vẫn quyết định cấp cứu theo hướng phản vệ nguy kịch bằng cách hồi sức dịch khối lượng lớn và dùng các thuốc vận mạch…

Vài giờ sau, bệnh nhân dần hồi phục, các thuốc vận mạch được giảm liều. Khi bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, bác sĩ mới khai thác được trước khi rơi vào tình trạng hôn mê, bệnh nhân bị một con ong đốt vào đùi. Vết đốt đau nhói dữ dội, một lúc sau bệnh nhân choáng váng mệt lả người, tím tái và dần mất ý thức…

Bị ong đốt - nguyên nhân gây ra tình trạng ngừng tuần hoàn, phản vệ nguy kịch của bệnh nhân

Quyết định sai có thể khiến bệnh nhân thiệt mạng

Quyết định cấp cứu theo hướng sốc phản vệ nguy kịch đã cứu sống được bệnh nhân. Theo các bác sĩ, đối với trường hợp của bệnh nhân N.C, nếu nhận định không nhạy cảm mà cấp cứu theo hướng ngừng tim do nhồi máu cơ tim cấp, tình trạng của bệnh nhân chắc chắn sẽ trở nên nặng nề hơn do không được hồi sức đúng.

Tình trạng phản vệ nguy kịch càng kéo dài thì tình trạng thoát mạch càng tăng, tiên lượng hồi phục ngày càng kém, bệnh nhân nhanh chóng suy đa tạng, thậm chí tử vong. Rất may, dựa vào kinh nghiệm lâm sàng, các bác sĩ đã nhận định đúng và nhanh biểu hiện, triệu chứng và đưa ra quyết định điều trị rất kịp thời cho người bệnh. Ngay hôm sau bệnh nhân đã tỉnh táo hoàn toàn, cắt hết các thuốc vận mạch và xuất viện sau 3 ngày điều trị.

Sau khi được cấp cứu đúng, bệnh nhân đã dần hồi phục và được ra viện

Trường hợp lâm sàng này cho thấy sự đa dạng trong nguyên nhân, cũng như chẩn đoán của phản vệ nguy kịch. Đây là kinh nghiệm lâm sàng cho các nhân viên y tế về tính chính xác, nhạy bén trong chẩn đoán phản vệ nguy kịch, từ đó kịp thời điều trị để tránh những hậu quả xấu cho người bệnh...