Bộ Y tế cho biết, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá được Quốc hội ban hành năm 2012 đã đánh dấu một bước tiến lớn trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam, được Tổ chức Y tế thế giới đánh giá khá toàn diện và phù hợp với Công ước khung về kiểm soát thuốc lá, đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ người dân khỏi các tác hại về sức khoẻ, kinh tế và môi trường do việc sử dụng thuốc lá gây ra.
Cùng với đó, Bộ Y tế và các cơ quan liên quan đã kịp thời xây dựng, ban hành theo thẩm quyền các văn bản hướng dẫn thi hành Luật tương đối đầy đủ, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá thời gian qua.
Tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở Việt Nam tuy đã giảm nhưng vẫn còn rất cao, đặc biệt là nam giới trong khi đó các sản phẩm thuốc lá mới xuất hiện (Thuốc lá điện tử, Thuốc lá nung nóng, Thuốc lá hút Shisha) đang làm gia tăng trong tỷ lệ sử dụng các sản phẩm này ở đối tượng thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ.
Tuy nhiên, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở Việt Nam tuy đã giảm nhưng vẫn còn rất cao, đặc biệt là nam giới trong khi đó các sản phẩm thuốc lá mới xuất hiện (Thuốc lá điện tử, Thuốc lá nung nóng, Thuốc lá hút Shisha) đang làm gia tăng trong tỷ lệ sử dụng các sản phẩm này ở đối tượng thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ.
Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023. Hiện nay, thuế tiêu thụ đặc biệt trên giá bán lẻ đối với sản phẩm thuốc lá của Việt Nam chỉ chiếm 38,8%, thấp hơn nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới là 70-75% giá bán lẻ. Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá rất dễ dàng, thuốc lá được bán ở khắp mọi nơi làm cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam càng gặp khó khăn.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến các tình trạng nêu trên là do công tác phối hợp liên ngành trong phòng, chống tác hại của thuốc lá tại nhiều địa phương còn lơ là, chủ quan, chưa được quan tâm đúng mức. Việc triển khai các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá chủ yếu do ngành Y tế đề xuất và tổ chức thực hiện.
Cùng đó, công tác kiểm tra, xử phạt chưa được thực hiện thường xuyên, các bộ, ngành và chính quyền địa phương các cấp chưa quan tâm chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát, xử phạt.
Việc vi phạm quy định cấm quảng cáo thuốc lá tại các điểm bán thuốc lá phổ biến gây những khó khăn cho công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá; trong khi ý thức tuân thủ pháp luật của người dân về phòng, chống tác hại của thuốc lá còn chưa cao.
