Nhồi máu cơ tim (NMCT) là sự tắc nghẽn hoàn toàn một hoặc nhiều nhánh động mạch vành, từ đó gây thiếu máu cơ tim đột ngột và hoại tử vùng cơ tim được tưới máu bởi nhánh động mạch vành đó.
Ước tính ở nước Mỹ có khoảng 1 triệu bệnh nhân nhập viện mỗi năm vì NMCT cấp và có khoảng 200.000 - 300.000 bệnh nhân bị tử vong hàng năm vì NMCT cấp.
Những biểu hiện thường gặp nhất của NMCT cấp
Là cơn đau thắt ngực điển hình:
- Đau dữ dội, cảm giác như bị bóp nghẹt ở phía sau xương ức.
- Đau thường lan lên phía vai trái và mặt trong tay trái.
- Cơn đau thường kéo dài trên 20 phút.
- Một số trường hợp NMCT cấp có thể xảy ra mà bệnh nhân không hoặc ít cảm giác đau (NMCT thầm lặng).
- Có thể xảy ra một số triệu chứng đi kèm khác như: vã mồ hôi, hốt hoảng, da tái nhợt, khó thở, nôn hoặc buồn nôn…
Phải làm gì với những đối tượng nghi bị NMCT cấp?
- Đặt bệnh nhân nằm bất động tại giường.
- Gọi ngay xe cấp cứu để có thể vận chuyển nhanh nhất người bệnh tới bệnh viện hoặc các trung tâm cấp cứu.
- Trên xe cấp cứu, các bác sĩ có thể ghi ngay điện tâm đồ, cho bệnh nhân thở oxy, tiêm thuốc giảm đau, thuốc chống đông…
Mục tiêu quan trọng nhất trong điều trị NMCT cấp là gì?
- Là tiến hành tái tưới máu (tái lưu thông động mạch vành bị tắc) càng sớm càng tốt.
- Có 3 biện pháp điều trị tái tưới máu hiện nay:
Can thiệp (nong và đặt stent) động mạch vành.
Dùng thuốc tiêu huyết khối.
Phẫu thuật làm cầu nối chủ - vành.
- Thời gian thực hiện được thủ thuật tái tưới máu (thông thường nhất là trước 2 giờ kể từ khi có triệu chứng đầu tiên) thì mức độ hoại tử cơ tim càng được hạn chế đến mức tối đa bấy nhiêu.
Tuy nhiên, thống kê trên 303 bệnh nhân bị NMCT cấp nhập Viện Tim mạch Việt Nam trong năm 2013:
- Thời gian từ lúc bệnh nhân có triệu chứng đến khi được chuyển tới Viện:
≤ 2 giờ | 1,3 % |
2 – 6 giờ | 25,7 % |
6 – 12 giờ | 19,5 % |
12 – 24 giờ | 11,9 % |
24 – 72 giờ | 23,8 % |
>72 giờ | 17,8 % |
- Như vậy là đa số bệnh nhân NMCT ở nước ta còn được chuyển tới bệnh viện trong thời gian quá muộn. Vì vậy, cả người bệnh và các cán bộ y tế rất cần phải sớm nhận biết được các biểu hiện của NMCT và người bệnh được khẩn trương chuyển nhanh tới các Trung tâm Tim mạch can thiệp (nếu tới muộn, cho dù có được can thiệp động mạch vành thì một phần cơ tim đã bị hoại tử rồi).
Cần làm gì để có thể phòng ngừa một cách tối ưu bệnh lý NMCT?
- Duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lý (hạn chế các chất mỡ động vật, các thực phẩm có chứa nhiều cholesterol, tăng cường các loại rau xanh và hoa quả trong khẩu phần ăn hàng ngày).
- Hạn chế uống rượu, bia.
- Tuyệt đối không hút thuốc lá, thuốc lào.
- Hạn chế tối đa các loại stress (quá lo âu, hay bức xúc, căng thẳng thần kinh…).
- Tập thể dục đều đặn hàng ngày.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và xử lý kịp thời những yếu tố nguy xơ về tim mạch như: tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường…
