Vấn đề chuyển đổi giới tính trong phiên thảo luận ở tổ về Dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi) đã thu hút nhiều ý kiến trái chiều của các đại biểu (ĐB) Quốc hội. Về quy định này, nhiều ĐB cho rằng, việc thừa nhận hay không thừa nhận chuyển đổi giới tính không chỉ liên quan đến quyền nhân thân của một cá nhân, mà kèm theo đó là rất nhiều vấn đề xã hội phát sinh. Do đó, vấn đề này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng và quy định rõ ràng trong dự luật.
ĐB Đào Trọng Thi (Hà Nội) - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội: Chấp nhận nhưng với điều kiện tương đối chặt chẽ
Trước hết cần phải nói rằng đa số những người chuyển đổi giới tính là người ta thực sự có nhu cầu về tâm sinh lý, bởi một con người phát triển bình thường thì chẳng ai đi chuyển giới làm gì. Theo tôi, chấp nhận nhưng với điều kiện tương đối chặt chẽ, tức là chúng ta không nên từ chối hoàn toàn nhưng cũng không nên chấp nhận một cách dễ dãi. Phải có điều kiện, để làm sao những người đang sống với giới tính không phải là của mình gây ảnh hưởng tới cuộc đời họ và họ thực sự có nhu cầu chuyển đổi giới tính thì nên cho họ cơ hội có một cuộc sống tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn. Phải có điều kiện để tránh việc lạm dụng chuyển đổi giới tính theo phong trào, xu hướng, theo mốt, hoặc có yếu tố kinh doanh... Không thừa nhận về pháp lý nhưng công nhận về hoàn cảnh thực tế, đồng thời tìm những hướng giải quyết hậu quả của thực tế này. Tôi cho rằng đó là hướng giải quyết tiến bộ hơn nhiều so với trước, đó cũng là sự lựa chọn nhân đạo nhất, phù hợp nhất trong bối cảnh xã hội hiện nay.
ĐB Nguyễn Xuân Thủy (Phú Thọ): Rất có thể việc không thừa nhận sẽ gây phức tạp trong xã hội
Theo Hiến pháp, mọi người dân đều được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, vậy tại sao có người đã chuyển giới tính trong xã hội, đã hiện hữu rồi, chúng ta lại không quy định để điều chỉnh. Không cấm nhưng sao không thừa nhận, có phải đưa đối tượng này ngoài vòng pháp luật hay không? Rất có thể việc không thừa nhận sẽ gây phức tạp trong xã hội. Việc thừa nhận hay không thừa nhận chuyển đổi giới tính không chỉ liên quan đến quyền nhân thân của một cá nhân, mà kèm theo đó là rất nhiều vấn đề xã hội phát sinh. Chẳng hạn như hành lang pháp lý cho việc áp dụng các biện pháp y học để chuyển đổi giới tính, vấn đề công nhận hôn nhân đồng giới, sự phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và truyền thống, phong tục, tập quán của Việt Nam... Do đó, vấn đề này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng.
Đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng): Việc đồng ý đưa vào luật ở thời điểm nào cho thích hợp là điều cần bàn thêm
Ở Việt Nam, có nhiều ý kiến đồng tình cho phép chuyển đổi giới tính vì những gì tồn tại trên thực tế thì không thể chối cãi được. Tuy nhiên, việc đồng ý đưa vào luật ở thời điểm nào cho thích hợp là điều cần bàn thêm. Thực tế có nhiều người bên ngoài là nữ nhưng giấy tờ là nam và ngược lại, cho nên cần có quy định để bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhóm người này. Tuy nhiên, luật cũng cần xem vấn đề chuyển giới này có đúng không, hay anh sinh ra đang có quyền làm nam giới nhưng lại thích chuyển sang nữ. Đây là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau. Do bẩm sinh thì chúng ta nên xem xét chấp nhận, còn nếu chuyển giới do đua đòi thì không chấp nhận.
ĐB Trần Thanh Hải (TP. HCM): Quy định còn “kênh” nhau trong cùng một khoản của điều luật vô hình trung sẽ đẩy nhanh việc chuyển đổi giới tính trong xã hội
Khoản 2 Điều 36 lại quy định: “Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính. Trường hợp cá nhân đã chuyển đổi giới tính thì có quyền yêu cầu cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thay đổi hộ tịch và có các quyền nhân thân khác theo quy định tại Khoản 1 điều này”. Quy định “kênh” nhau trong cùng một khoản của điều luật vô hình trung sẽ đẩy nhanh việc chuyển đổi giới tính trong xã hội. Nếu không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính thì cũng không cho phép được thay đổi hộ tịch và các quyền nhân thân khác theo giới tính mới. Theo ông, việc quy định thừa nhận hay không thừa nhận chuyển đổi giới tính liên quan rất nhiều đến quyền nhân thân của một cá nhân và kèm theo đó là nhiều vấn đề xã hội phát sinh.
Tuấn – Dương
