Các trường học của chúng ta từ xưa đến nay dạy rất nhiều thứ, có cả những thứ không mấy thiết thân đến việc học việc sống và lập nghiệp sau này như đan rổ rá, thêu thùa đan lát... nhưng lại thiếu một thứ rất quan trọng là kỹ năng sống.
Mới đây nhất, trong vụ cháy rừng Hoàng Liên, một anh cán bộ kiểm lâm đã sống sót nhờ biết một việc sơ đẳng: Khi bị lửa bao vây, anh đã chọn một chỗ mà lửa sẽ cháy qua nhanh nhất, nằm úp mặt xuống đất. Anh đã sống nhờ động tác đơn giản là úp mặt xuống đất lúc lửa cháy qua, vì duy nhất chỗ ấy lúc ấy là còn ôxy, còn lại thì là bị lửa "ăn" hết. Tương tự như thế, trong vụ cháy chung cư 18 tầng ở Hà Nội, hai mẹ con chị Phương chết vì đã không nắm được nguyên lý này. Theo các cán bộ chuyên môn, nếu khi ấy hai mẹ con chị mở cửa chạy ra ban công, hoặc lấy khăn ướt bịt mũi rồi bò ra chứ không đi thẳng thì khả năng sống là rất cao. Nhưng như đã nói, từ thời đi học đã ai được dạy những điều sơ đẳng ấy đâu. Thậm chí rất nhiều người hàng ngày trông thấy cái bình chứa bọt cứu hỏa nhưng hỏi sử dụng như thế nào thì ớ ra. Rất nhiều vụ tai nạn giao thông, người bị tai nạn chết oan vì người đi đường không biết cách sơ cứu. Người bị nạn gãy cột sống mà bế xốc lên cho ngồi lên xe máy chở đi là làm anh ta gần hơn cái chết...
 Thiếu kỹ năng sống, các em dễ hành xử không đúng mực khi có va chạm. |
Tôi biết ở nước ngoài, công dân của họ được dạy dỗ rất kỹ từ nhỏ kỹ năng sống, từ việc nhỏ nhất như không nhổ kẹo cao su ra đường khi ăn xong mà phải gói vào giấy gói kẹo rồi cho vào thùng rác, hoặc nếu nước ở romine rò rỉ thì sửa thế nào, đi tiểu thì phải nhấc nắp bồn ra sao, cho đến lớn hơn là nếu chỉ còn một que diêm mà bị lạc lên hoang đảo thì sẽ đốt vào lúc nào, khi nào thì vẫy áo gọi máy bay cấp cứu... Còn ở ta, tôi đi máy bay, trước khi bay bao giờ tiếp viên cũng yêu cầu tắt máy điện thoại nhưng rất nhiều người không tắt (nói thêm điều này, hình như cái sự tắt điện thoại nó cũng không quan trọng lắm hay sao ấy, vì thấy tiếp viên nhắc rất hời hợt, ai làm thì làm, không làm cũng không nhắc nhở).
Gần đây nhất nữa là vụ clip các nữ sinh tra tấn nhau. Nếu có kỹ sống, dẫu là sơ đẳng, chắc chắn sẽ không có cảnh cô bé lặng lẽ chịu trận và các nam sinh thản nhiên ngồi xem để rồi sau đó tất cả chịu nhận kỷ luật... Cuộc sống xã hội phức tạp, cái ác gia tăng thì trẻ em càng cần phải được trang bị kỹ năng, ít nhất cũng biết cách kêu cứu chứ không lặng lẽ chịu những cú đá dã man vào mặt như cô bé kia.
Được biết mới đây, một Thứ trưởng Bộ Giáo dục đã hứa là sẽ đưa bộ môn kỹ năng sống vào giảng dạy trong nhà trường. GS. Văn Như Cương cũng vừa lên tiếng đề nghị bỏ một số môn học không cần thiết, dạy thêm kỹ năng sống và những môn học thiết thực để các em có thể ứng dụng ngay khi đang học cũng như sau này trưởng thành. Muộn còn hơn không, chúng tôi cho rằng việc dạy thêm kỹ năng sống, mà phải dạy kỹ, là việc cần phải làm ngay...
Văn Công Hùng