Theo các bác sĩ, ung thư trực tràng là căn bệnh khá phổ biến ở người Việt, tuy nguy hiểm nhưng có thể phòng tránh, sàng lọc phát hiện sớm và điều trị khỏi bệnh.
Chia sẻ về căn bệnh ung thư trực tràng, BSCK II Hà Hải Nam - Giảng viên Bộ môn Ung thư, Đại học Y Hà Nội, Phó Trưởng khoa Ngoại bụng I, Bệnh viện K cho hay, ung thư đại trực tràng là bệnh ung thư chiếm tỉ lệ lớn trong các bệnh ung thư trên toàn thế giới cũng như tại Việt Nam.
Theo đánh giá của Tổ chức Ung thư thế giới, ung thư đại trực tràng có tỉ lệ mắc cao, đứng thứ 3-4 trong các loại ung thư; tỉ lệ tử vong đứng thứ 4 thế giới.
Tại Việt Nam, tỉ lệ mắc đứng thứ 5 ở cả hai giới và tỉ lệ tử vong cũng khá cao xếp thứ 3.
Yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng là loại u phát triển ác tính từ phần thấp nhất của ống tiêu hóa đó là đại tràng và trực tràng. Các yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư đại trực tràng có thể kể đến:
- Các hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền như hội chứng đa polyp di truyền, yếu tố gia đình; hội chứng Lynch...
- Viêm đại trực tràng mạn tính, loạn sản, dị sản. Người mắc viêm đại trực tràng tăng nguy cơ ung thư từ 7-11 lần; bệnh Crohn tăng 2 lần…
- Ngoài ra có các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được như: tuổi tác (hay gặp ở tuổi trên 50 tuổi – chiếm đến 90%, tuy nhiên hiện nay độ tuổi mắc có sự trẻ hóa); giới tính (ở ung thư đại tràng: nữ mắc bệnh nhiều hơn nam; còn ung thư trực tràng: nam nhiều hơn nữ); chủng tộc....
Dấu hiệu của ung thư đại trực tràng không nên bỏ qua
Nếu gặp phải những dấu hiệu dưới đây, người bệnh cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám sớm nhằm giảm thiểu nguy cơ phát hiện muộn ung thư đại trực tràng:
- Rối loạn tiêu hóa kéo dài.
- Chán ăn, khó tiêu, đầy bụng trên vùng rốn, ăn không ngon khiến cơ thể mệt mỏi, sút cân, suy nhược.
- Đi ngoài nhiều lần.
- Giảm cân bất thường
- Rối loạn bài tiết phân, đi táo, đi lỏng thất thường.
- Xuất hiện máu trong phân.
Ai nên sàng lọc ung thư đại trực tràng?
BS. Hà Hải Nam khuyến cáo:
- Người bệnh có những yếu tố nguy cơ kể trên thì nên đi khám tiêu hóa thường quy một năm một lần để thăm trực tràng.
- Sau tuổi 50 thì nên xét nghiệm máu tiềm ẩn trong phân một năm một lần và nên soi đại trực tràng 5 năm một lần.
- Với đối tượng nguy cơ cao như người bệnh trong gia đình có người mắc viêm đại trực tràng mạn tính… thì nên nội soi đại trực tràng có sinh thiết 1-2 năm một lần.
- Đối với người mắc hội chứng đa polyp di truyền, yếu tố gia đình; hội chứng Lynch… thì nên nội soi đại trực tràng từ trước 40 tuổi hoặc sớm hơn 10 năm, thậm chí từ trước tuổi 20.
Ung thư đại trực tràng là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới. Ảnh minh họa.
Phòng bệnh ung thư đại trực tràng
Theo Bệnh viện K Trung ương, ung thư đại tràng cũng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ mà mọi người có thể phòng tránh được như:
- Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu) được xem là có liên quan mật thiết đến ung thư đại tràng. Ăn khoảng 160g/ngày hoặc chế độ ăn với thịt quá 5 lần/tuần có nguy cơ cao gấp 3 lần.
Dưới hình thức chiên, nướng, thịt xông khói, dăm bông, xúc xích, chất đạm sẽ làm tăng yếu tố sinh ung thư, còn mỡ sẽ bị chuyển hóa bởi vi khuẩn trong lòng ruột, làm tăng sản các tế bào biểu mô bất thường và phát triển thành ung thư.
- Ăn nhiều thịt, mỡ, đạm, ít chất xơ dễ dẫn đến béo phì và có nguy cơ cao gây ung thư đại tràng, nên cần thay đổi chế độ ăn khoa học hơn để phòng bệnh.
- Các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ này vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, gia tăng kết hợp chất xơ với các yếu tố sinh ung thư dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân.
Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng ôxy hóa.
- Các loại nước uống chứa cồn làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
- Thuốc lá được biết đến như là những "sát thủ" của bệnh lý tim mạch hay ung thư phổi. Gần đây nó được công nhận là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia.
- Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.
