LTS: Sau khi kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 kết thúc, một thế hệ học sinh đã chính thức bước chân vào cánh cửa đại học, cũng là lúc một thế hệ khác bắt đầu hành trình chinh phục tri thức để chuẩn bị cho kỳ thi quan trọng của cuộc đời học sinh. Với chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2026 sẽ có nhiều thay đổi đáng chú ý.
Báo Sức khỏe và Đời sống thực hiện tuyến bài "Cẩm nang 2026: Vượt vũ môn thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học" nhằm cung cấp cho phụ huynh và học sinh những phương pháp học tập hiệu quả, giảm áp lực, đặc biệt là cách học tốt 2 môn thi bắt buộc và lựa chọn 2 môn tự chọn phù hợp nhất với năng lực và định hướng nghề nghiệp.
Khoa học Tự nhiên: Tư duy logic và cơ hội nghề nghiệp
Quyết định lựa chọn hai môn tự chọn trở thành một quyết định chiến lược với các sĩ tử 2026. Lời khuyên của các chuyên gia là: hãy chọn môn thi theo năng lực và định hướng tương lai, không chạy theo số đông.
Để giúp học sinh và phụ huynh có cái nhìn tổng quan và đưa ra quyết định đúng đắn, thầy Nguyễn Duy Khánh, nghiên cứu sinh tại Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, với nhiều năm kinh nghiệm luyện thi, đã chia sẻ những lời khuyên quan trọng. Thầy Khánh cho biết: "Học sinh và phụ huynh cần có sự tìm hiểu kỹ lưỡng về các ngành nghề quan tâm, sau đó đối chiếu với tổ hợp xét tuyển của các trường. Quyết định này không chỉ dựa trên sở thích mà còn phải dựa trên năng lực và khả năng học tốt môn đó".
Với nhóm môn Khoa học Tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ), đây là lựa chọn lý tưởng cho những bạn có tư duy logic, yêu thích nghiên cứu và mong muốn theo học các ngành kỹ thuật, y dược hay công nghệ thông tin. "Để học tốt nhóm môn này, học sinh cần nắm vững bản chất, sau đó luyện tập các dạng bài tập ứng dụng", thầy Khánh nhấn mạnh.
Ảnh minh hoạ.
Cụ thể hơn về môn Sinh học, một môn thi quan trọng trong tổ hợp khối B00, thầy Khánh chia sẻ bí quyết để đạt điểm cao: "Học sinh cần thay đổi tư duy. Sinh học không còn là môn học thuộc lòng đơn thuần, mà đòi hỏi khả năng tư duy logic và giải quyết vấn đề. Môn Sinh học trong chương trình mới nhấn mạnh vào sự liên kết kiến thức. Ví dụ, để giải một bài toán về di truyền, học sinh không chỉ cần thuộc công thức mà còn phải hiểu bản chất của quá trình tiến hóa để áp dụng linh hoạt. Việc học tốt Sinh học còn giúp các em xây dựng nền tảng vững chắc cho các ngành y dược, công nghệ sinh học và nông nghiệp".
Khoa học Xã hội và Ngoại ngữ - Nền tảng cho tư duy và hội nhập
Nhóm môn Khoa học Xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục Kinh tế & Pháp luật) phù hợp cho những học sinh có khả năng ghi nhớ tốt, yêu thích khám phá văn hóa, xã hội và mong muốn theo đuổi các ngành như Luật, Kinh tế, Báo chí hay Sư phạm. Để giúp học sinh cảm thấy hứng thú và học tốt môn Lịch sử theo định hướng mới, nhiều giáo viên đã áp dụng các phương pháp giảng dạy sáng tạo.
Thầy Nguyễn Văn Đường, giáo viên Trường THPT Phú Xuyên A (Hà Nội) chia sẻ: "Tôi luôn khuyến khích học sinh tiếp cận lịch sử bằng cách đặt mình vào bối cảnh cụ thể của từng thời đại. Ví dụ, khi học về một nhân vật lịch sử, các em có thể hóa thân thành nhân vật đó để thuyết trình, hoặc khi tìm hiểu về một sự kiện, các em có thể làm một đoạn phim ngắn bằng cách sử dụng công nghệ VR. Thay vì những tiết học nhàm chán với những dòng tư liệu khô khan, các em được bước vào một bối cảnh lịch sử được tái hiện sống động với hình ảnh, âm thanh sinh động, tạo cho các em những trải nghiệm trực tiếp. Điều đó giúp các em ghi nhớ tốt hơn, lâu hơn, các em sẽ chủ động khám phá kiến thức thay vì tiếp nhận một cách thụ động như lâu nay. Công nghệ VR có thể xóa bỏ khoảng cách về không gian địa lý, tiết kiệm thời gian và tiền bạc mà học sinh vẫn có thể có những trải nghiệm như thật".
Thầy Đường nhấn mạnh rằng, việc học tốt môn Lịch sử không chỉ nằm ở việc ghi nhớ các mốc thời gian, mà còn là khả năng phân tích chuỗi sự kiện và mối liên kết nhân - quả. Khi tìm ra câu trả lời cho những câu hỏi cốt lõi như: "Tại sao cuộc khởi nghĩa này thất bại?" hay "Vì sao triều đại kia sụp đổ?", các em sẽ hiểu sâu hơn về bản chất của lịch sử, từ đó ghi nhớ kiến thức một cách tự nhiên và logic hơn. Điều này không chỉ giúp đạt điểm cao mà còn phát triển tư duy phản biện, một kỹ năng cốt lõi của thế kỷ 21. Ngoài ra, việc đa dạng hóa tài liệu học tập bằng cách xem phim tài liệu, đọc sách chuyên khảo hay tham quan bảo tàng sẽ giúp các em thấy lịch sử không còn là môn học khô khan mà là một câu chuyện sống động.
Còn đối với môn ngoại ngữ, theo chia sẻ của cô Trần Hồng Nhung - giáo viên chuyên luyện thi IELTS tại Hà Nội, để đạt kết quả cao, học sinh cần rèn luyện một cách bài bản và toàn diện, không chỉ cho kỳ thi tốt nghiệp THPT mà còn để chinh phục các chứng chỉ quốc tế xét tuyển đại học. Nếu kỳ thi tốt nghiệp THPT chủ yếu tập trung vào kỹ năng đọc, viết thì các chứng chỉ như IELTS, TOEFL lại đòi hỏi thí sinh phải thành thạo cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết.
Vì vậy, cô Nhung cho rằng việc học ngoại ngữ cần có chiến lược rõ ràng. Bên cạnh việc luyện các dạng bài tập thi tốt nghiệp THPT, các em nên chủ động nghe các bản tin thời sự quốc tế, podcast học thuật hoặc các bài nói chuyện của diễn giả để làm quen với nhiều ngữ điệu và tốc độ nói khác nhau. Về kỹ năng nói, cách học hiệu quả nhất là giao tiếp thực tế; học sinh có thể tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh, sử dụng các ứng dụng luyện nói với công nghệ AI để được phản hồi ngay lập tức, hoặc ghi âm lại giọng nói của mình để tự đánh giá.
Tương tự, thay vì chỉ đọc đề thi, các em nên đọc sách báo, tạp chí chuyên ngành bằng tiếng Anh để mở rộng vốn từ vựng và làm quen với cách hành văn học thuật. Kỹ năng viết cũng cần được trau dồi bằng cách thực hành viết về các chủ đề đa dạng, từ xã hội, văn hóa đến khoa học, đồng thời học cách diễn đạt ý tưởng một cách logic và chặt chẽ.
Cũng theo cô Nhung, việc học từ vựng cần có phương pháp. Thay vì học thuộc lòng, các em nên học theo chủ đề, học từ vựng trong ngữ cảnh cụ thể hoặc sử dụng các ứng dụng học từ vựng thông minh. Xem phim, nghe nhạc, đọc truyện bằng tiếng Anh cũng là cách để làm quen với ngữ cảnh và vận dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên. Với xu thế hội nhập ngày càng mạnh mẽ, việc đầu tư vào ngoại ngữ chính là đầu tư cho tương lai. Kỹ năng ngoại ngữ vững vàng sẽ là lợi thế cạnh tranh, mở ra cánh cửa vào các trường đại học danh tiếng và các cơ hội làm việc trong môi trường quốc tế.
Với những lời khuyên từ các chuyên gia, hy vọng các bạn học sinh 2026 sẽ có cái nhìn tổng quan, từ đó đưa ra quyết định lựa chọn môn thi phù hợp nhất với năng lực và định hướng tương lai. Đây là bước đệm quan trọng để các em vững bước trên hành trình chinh phục cánh cửa đại học.
Để biến những quyết định chiến lược này thành kết quả mỹ mãn, các sĩ tử cần trang bị thêm một hành trang không thể thiếu: bản lĩnh vượt qua áp lực. Hãy cùng lắng nghe kinh nghiệm quý báu từ những người đi trước trong bài viết tiếp theo.
