Cải trời còn gọi là cải ma, cỏ hôi, hạ khô thảo nam và kim đầu tuyến. Tên khoa học là Herba Blumeae Lacerae, thuộc họ Cúc (Asteraceae). Toàn cây cải trời đều được sử dụng để làm thuốc.
Thu hái cây vào mùa xuân - hè. Khi hái, đem nhổ cả cây, sau đó rửa sạch, thái nhỏ và phơi trong bóng râm đến khi khô hoàn toàn.
Cải trời có vị đắng, tính bình và có mùi thơm đặc trưng. Quy vào kinh can.
1. Tác dụng dược lý của cải trời
Theo Đông y, cải trời có tác dụng giải độc, tán kết, cầm máu, thanh can hỏa, tiêu viêm, sát trùng và tiêu hòn cục. Chủ trị viêm phế quản, tràng nhạc, băng huyết, sổ mũi, chảy máu cam, lở ngứa, táo bón, mất ngủ… Lá cải trời còn được sử dụng để nấu canh hoặc luộc ăn như các loại rau thông thường.
Cải trời là vị thuốc quý được nhiều nước biết đến:
- Ở Ấn Độ: Cải trời được dùng như một dược liệu để chữa đau bụng. Cải trời có tính mát, được ghi trong dược điển của nước này với tác dụng giải nhiệt, chống viêm, chữa các bệnh về mắt, mát gan, tiêu đờm, hạ sốt…
- Ở Java: Người ta sử dụng cải trời để nấu canh tạo nên món ăn vừa ngon vừa mát. Cải trời còn được sử dụng làm thuốc trị mụn nhọt, hay trong điều trị cầm máu vết thương, mất ngủ, điều trị các chứng như băng huyết, chảy máu cam, tức ngực, ho có đờm. Ngoài ra còn điều trị các chứng bệnh liên quan đến đường tiêu hóa như táo bón, đái vàng, đái rắt, nóng trong…
- Ở Malayxia: Cải trời được sử dụng để chế tạo ra một loại tinh dầu thơm giúp xua đuổi sâu bọ…
Cây cải trời.
2. Bài thuốc từ cải trời
- Điều trị viêm tắc tĩnh mạch chi: Cải trời 12g, độc hoạt 12g, tang ký sinh 12g, cốt toái bổ 12g, thổ phục linh 16g, cam thảo 8g, đương quy 12g, ngưu tất 12g, huyền sâm 12g, thạch hộc phù bình 12g, phù bình 16g, kim ngân hoa 16g. Sắc 01 thang/ngày và chia thành 02 lần uống.
- Trị chứng thủy đậu ở trẻ em: Cải trời 20g, bồ công anh 20g, sài đất 20g, thổ phục linh 20g, cam thảo nam 20g. Sắc 01 thang/ngày và chia thành 03 lần uống và dùng hết trong ngày.
- Trị vảy nến: Cải trời 120g, thổ phục linh 80g. Sắc với 500ml nước trong vòng 3 giờ còn lại khoảng 300ml, chia thành 3 - 4 lần uống.
Lá cây cải trời.
- Trị vết thương chảy máu, lở ngứa và mụn nhọt ngoài da: Cải trời 30g, sắc uống hằng ngày, đồng thời dùng nguyên liệu tươi đem giã nát và đắp ở ngoài.
- Trị hạch bã đậu, hạch rò mủ, lao hạch: Cải trời 20g, xạ can 10g. Sắc uống 01 thang/ngày, áp dụng bài thuốc liên tục trong nhiều tháng.
- Trị viêm âm đạo, bạch đới, chân lở sưng đau và thấp nhiệt: Cải trời 30g, hy thiêm thảo chế 16g, mộc thông 16g, huyết dụ 16g, dây kim ngân 16g. Sắc uống trong ngày.
- Trị bướu cổ: Cải trời lượng vừa đủ, rửa sạch, thái nhỏ rồi xay lọc lấy nước uống. Kiên trì uống trong thời gian dài sẽ có tác dụng trị bệnh bướu cổ hiệu quả.
Ngoài sử dụng như một dược liệu trong bài thuốc trị bệnh, cải trời còn được sử dụng như một loại rau ăn với cách chế biến xào, luộc, nấu canh, ăn sống, dùng làm rau ăn lẩu…
Kiên trì uống nước cải trời giúp trị bệnh bướu cổ.
3. Lưu ý khi sử dụng cải trời
Mặc dù cải trời có thể được dùng làm rau ăn hay như một loại dược liệu nhưng người dùng không nên sử dụng liều lượng lớn vì có thể gây khó thở, đổ nhiều mồ hôi, tim đập nhanh, chóng mặt, giảm thị lực…
Bên cạnh đó, không dùng cải trời cùng lúc với một số loại thuốc an thần.
Vị thuốc cải trời có thể nhầm lẫn với vị thuốc hạ khô thảo bắc nên khi áp dụng bài thuốc từ cải trời cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Hơn nữa, người bệnh không nên phụ thuộc hoàn toàn vào những bài thuốc chữa bệnh từ thảo dược tự nhiên, mà cần chủ động phối hợp nhiều phương pháp điều trị khác để đạt được kết quả tối ưu.
Mời bạn xem tiếp video:
6 thực phẩm giàu protein tốt cho người ăn chay | SKĐS
