Sốt và cách xử trí
Thông thường sốt là một phản ứng có lợi cho cơ thể. Khi nhiệt độ tăng lên, các chất hóa học trung gian sẽ được giải phóng, hệ thống miễn dịch sẽ được hỗ trợ để nhanh chóng đào thải các tác nhân gây bệnh (như virus, vi khuẩn) ra khỏi cơ thể. Khi bị nhiễm trùng mà không sốt đó là một dấu hiệu không tốt.
Khi trẻ bị sốt dưới 38 độ C, nên cho trẻ mặc quần áo thoáng, theo dõi thân nhiệt mỗi 4 giờ và cho trẻ uống nhiều nước. Khi trẻ bị từ 38 độ C đến 39 độ C, nên cởi bớt quần áo, cho tẻ mặc đồ mỏng và rộng để dễ thoát nhiệt. Để trẻ nằm ở nơi thoáng mát, cho trẻ uống nhiều nước. Dùng thuốc hạ sốt, lau mát cho trẻ bằng nước ấm. Khi trẻ bị sốt cao 39 độ C trở lên, sau khi sử dụng các biện pháp hạ thân nhiệt để hạ sốt, cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế.
Thuốc hạ sốt nên dùng là paracetamol đơn chất với liều dùng khoảng 10-15mg/1kg cân nặng cho mỗi lần uống thuốc hạ sốt. Lần sau dùng thuốc nên cách lần trước khoảng 4-6 giờ (nếu cần).
Những trường hợp sốt cao trên 39 độ C, nhất là đối với các bé nhỏ có tiền sử sốt cao co giật hoặc uống thuốc vào bị nôn… cần phải nhanh chóng hạ sốt ngay, thì lựa chọn thuốc hạ sốt đặt hậu môn để nhanh chóng phát huy tác dụng.
Cần chăm sóc trẻ đúng cách tránh các tai biến do xử trí sai
Khi trẻ tỉnh táo và uống được thì chỉ cần cho trẻ uống nhiều nước, các loại nước ép trái cây hoặc uống các loại thuốc bổ đa sinh tố, trong đó cần nhất là vitamin C và vitamin nhóm B. Việc truyền dịch là không cần thiết. Truyền dịch chỉ được chỉ định ở trẻ bị mất nước nặng và được thực hiện trong bệnh viện. Các bà mẹ tuyệt đối không cho bé truyền dịch tại nhà hay các dịch vụ tiêm truyền ngoài bệnh viện.
Cần làm gì khi trẻ bị sốt cao co giật?
Một số trường hợp trẻ bị sốt cao dẫn đến co giật, thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Các bà mẹ cần biết chăm sóc trẻ đúng cách để không đưa đến những tai biến do xử trí sai lầm. Các biến chứng nguy hiểm là: ngạt thở (khi co giật trẻ tiết nhiều đàm gây tắc đường thở), thiếu oxy não, tổn thương não, khi co giật kéo dài do không hạ nhiệt tích cực.
Các bước cần làm khi trẻ bị sốt cao co giật:
Bước 1: Làm thông đường thở: đặt trẻ nằm nghiêng một bên, đàm nhớt chảy ra ngoài tránh tắc đường thở. Hút đàm nhớt nếu có sẵn dụng cụ hút.
Bước 2: Nhét hậu môn thuốc hạ nhiệt.
Bước 3: Lau mát hạ sốt (nhúng khăn vào nước ấm, vắt khô, lau khắp người bé).
Tất cả trẻ co giật sau khi sơ cứu phải đưa đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Những trường hợp nào cần đến cơ sở y tế?
Cần cho trẻ bị sốt đi khám bác sĩ ngay nếu trẻ dưới 2 tháng tuổi bị sốt; trẻ sốt cao trên 39 độ C; trẻ khóc không dỗ được hoặc bứt rứt nhiều; trẻ khóc khi cử động hoặc khi ba mẹ chạm vào; trẻ li bì, khó đánh thức; cổ cứng; có bất kỳ phát ban da nào. Trẻ khó thở và không thấy đỡ hơn sau khi làm sạch mũi trẻ. Trẻ không thể nuốt thức ăn hoặc bú được; nôn mọi thứ; ói ra máu, đi cầu ra máu; trẻ bị co giật; trẻ trông rất yếu và mệt.
Cần cho trẻ bị sốt đi khám bác sĩ trong vòng 24 giờ nếu: trẻ từ 2-4 tháng tuổi bị sốt (trừ khi sốt xảy ra trong vòng 48 giờ sau khi tiêm vaccin bạch hầu – ho gà – uốn ván và trẻ không có triệu chứng nặng nào khác); trẻ đau khi đi tiểu; sốt kéo dài trên 24 giờ mà không có nguyên nhân rõ ràng; hạ sốt hơn 24 giờ rồi sốt tái phát lại; sốt kéo dài trên 72 giờ do bất kỳ nguyên nhân nào.
