Truyền hình đưa tin về dịch cúm bùng phát ở nhiều nơi khiến người dân lo ngại. Một số tỉnh ở nước ta cũng đã xuất hiện dịch cúm H5N1 ở gia cầm. Việc nhập lậu gia cầm thải loại cũng chưa được ngăn chặn triệt để khiến nguy cơ lây lan dịch cúm tăng lên. Xin hỏi về thuốc chống cúm sử dụng như thế nào?

Nguyễn Hải Phong (Lai Châu)

Dịch cúm gia cầm do virut gây ra nên phải dùng thuốc kháng virut. Hiện nay, thuốc thông dụng và hiệu quả nhất vẫn là oseltamivir. Thuốc kháng sinh không có hiệu quả đối với virut.

Một trong những biệt dược thông dụng của thuốc oseltamivir là tamiflu. Tamiflu có nhiều dạng bào chế như viên nén hàm lượng 45mg, 75mg và siro dạng phosphat 100ml. Thuốc này được dùng trong điều trị, để phòng bệnh và hạn chế sự gia tăng của virut trong các bệnh cúm týp A và B. Cần dùng thuốc sớm trong vòng 48 giờ khi bắt đầu có triệu chứng. Đối với người thường xuyên tiếp xúc với môi trường có virut, nhân viên đi tiêm vaccin cho gia cầm, nhân viên các labô xét nghiệm mỗi ngày cần dùng thuốc liên tục trong 7 ngày. Chú ý khi dùng thuốc này có thể  bị một số phản ứng có hại như nôn mửa, viêm phế quản, viêm phổi, mất ngủ, đau lưng, chóng mặt, tiêu chảy, ho, đau đầu, mệt mỏi...

Hiện nay, chủng virut gây cúm gia cầm đã biến thể thành nhiều chủng khác nhau. Việc dùng tamiflu phải đúng cách để tránh tình trạng virut kháng lại thuốc. Tamiflu không phải là thuốc tốt nhất để chữa được cúm gia cầm lây lan sang người, nó chỉ có thể làm giảm bớt các triệu chứng. Các chủng virut H-N tấn công vào mọi cơ quan từ ruột, phổi, cơ đến não của vật chủ. Ở người nó thường tấn công trước hết vào phổi gây các bệnh viêm đường hô hấp cấp. Hệ miễn dịch của con người là nơi mà virut dễ thâm nhập nhất và làm cho hàng loạt tế bào bị chết, mạch máu bị vỡ, phổi bị tràn ngập dịch. Hiện nay, đã có một số thuốc chống virut khá hiệu quả. Tuy nhiên, virut có cấu tạo khá đặc biệt và lại rất dễ biến đổi, hình thành loại virut mới nên tiêu diệt chúng rất khó khăn. Các virut được gọi là “ký sinh trùng” của tế bào. Chúng có cấu tạo rất đơn giản chỉ gồm một nhân acid nucleic được bao bọc bởi một lớp cấu tạo protein. Người ta phân loại virut dựa vào protein bề mặt này. Như một ký sinh trùng tế bào, nó phụ thuộc tế bào chủ về năng lượng và các chất sinh hóa để đảm bảo cho sự sao chép và tổng hợp protein. Vì vậy, các thuốc có hiệu quả cao trong tiêu diệt triệt để virut trong tế bào còn rất ít. Trong khi đó, các loại thuốc kháng sinh chỉ tiêu diệt được vi khuẩn chứ hầu như không có tác dụng lên các virut. Hiện nay, oseltamivir vẫn được coi là vũ khí duy nhất để chống lại các chủng virut H-N đang gây ra dịch cúm ở gia cầm và ở người. Trong điều trị, ngoài thuốc kháng virut, các thầy thuốc sẽ cho bệnh nhân dùng phối hợp một số thuốc nâng cao sức đề kháng và tăng cường thể trạng như các vitamin, dịch truyền và thuốc bổ khác.

Cũng như đa số các loại thuốc khác, oseltamivir có thời hạn sử dụng nhất định và phải được bảo quản trong điều kiện bảo đảm để hoạt chất có tác dụng. Việc dùng thuốc cần tuân theo hướng dẫn của nhân viên y tế, người dân không tự ý sử dụng khi chưa cần thiết.        

 DS. Quốc Anh