Mấy năm nay, nhân dân ta phát hiện ra tác dụng kỳ diệu chữa một số bệnh hiểm nghèo của nấm lim xanh. Thực tế, nhiều người bệnh hiểm nghèo đã vượt qua lưỡi hái tử thần nhờ uống nấm lim xanh.
 Nấm giả. |
Do tác dụng chữa bệnh hiểm nghèo qua thực tế của một số bệnh nhân và đặc biệt là qua những lời đồn đại về thần dược của nấm lim xanh nên đã kích thích nhiều người dân ở những vùng rừng núi có cây lim xanh vào rừng thu hái nấm lim xanh và đặc biệt, nhiều cơ sở kinh doanh nấm lim xanh xuất hiện dày đặc trên cả nước. Với số lượng nấm lim xanh khổng lồ đó, thật khó tin rằng đó là nấm lim xanh thật.
Là người sưu tầm và sử dụng nấm lim xanh từ nhiều năm nay, tôi xin giới thiệu một số kinh nghiệm để bà con phân biệt được nấm lim xanh thật và nấm lim xanh giả. Trước hết, phải khẳng định rằng do đặc thù của cây lim xanh nên ở nước ta chỉ có rất ít tỉnh có rừng lim xanh tự nhiên. Ở Trung Trung bộ có tỉnh Quảng Nam, ở Bắc Trung bộ có Nghệ An và Thanh Hóa. Hầu hết những khu rừng lim xanh tự nhiên đã bị khai thác gần hết từ nhiều chục năm trước, số còn sót lại được bảo vệ rất nghiêm ngặt. Nấm lim xanh tự nhiên chỉ mọc năm một từ tháng 3 đến hết tháng 10 âm lịch trên rễ và xung quanh gốc của thân cây lim xanh đã bị đốn hạ trước đó 3 - 4 năm - loại cây có đường kính gốc không quá 50 - 60cm. Còn loại nấm lim xanh mọc trên cây lim xanh sống có kích thước và trọng lượng lớn rất độc hại, tuyệt đối không được sử dụng.
 Nấm thật đặc biệt quý hiếm. |
Vì vậy, chắc chắn loại nấm lim xanh tự nhiên chữa được bệnh sẽ không có nhiều và càng ngày càng khan hiếm. Hiện nay trên thị trường đã xuất hiện nấm lim xanh giả. Nhiều người cho rằng rất khó phân biệt nấm lim xanh thật và giả. Theo tôi, điều đó hoàn toàn ngược lại. Có mấy đặc điểm cơ bản để phân biệt nấm lim xanh thật và giả như sau: Do nấm lim xanh chỉ sinh trưởng và phát triển 8 - 9 tháng trong 1 năm, đến cuối thời kỳ, không thu hái thì tự nó sẽ mục rữa. Người dân khi thu hái nấm thì họ thu hái tất cả nên trong số nấm thu được 1 lần hay tích cóp nhiều lần có thể là 1kg, 2kg hay nhiều hơn. Số cá thể nấm có thể lên tới vài ba ngàn cái nhưng không cái nào giống cái nào về hình dáng cũng như kích thước. Về hình dáng, có thể phân thành 2 loại: loại mới phát triển có hình như chiếc đũa, rất cứng, bóng như sơn và loại đã phát triển có mũ ở trên giống như cái ô, cái thìa. Về màu sắc, nấm lim xanh có hai màu thường gặp là màu đỏ và màu đen nhạt, phía dưới mũ một số cái có phấn trắng, phía dưới gốc nấm lim xanh tự nhiên thường xù xì, nhiều cái còn có đất bám vào. Còn nấm lim xanh giả do được trồng cấy trong môi trường đặc biệt, chăm sóc đặc biệt, được thu hoạch trong thời điểm đã được quy định nên hầu hết có kích thước bằng nhau, trọng lượng bằng nhau, màu sắc như nhau, hình dáng mũ như nhau, thân mềm và xốp, phía gốc có vết cắt của dao hoặc kéo. Chưa ai kết luận về chất lượng của nấm lim xanh giả, nhưng nấm lim xanh giả cũng có vị đắng giống nấm lim xanh thật. Nếu vị đắng đó là hóa chất thì vô cùng nguy hiểm.
Để tránh mua phải nấm lim xanh giả, bà con nên mua nấm lim xanh còn nguyên cả cái hoặc nhờ người quen ở những vùng có cây lim xanh mua của người dân trực tiếp đi thu hái nấm lim xanh trong rừng.
Bài và ảnh: Trần Đình Bá