Cách nào trị viêm cột sống dính khớp?

1. Viêm cột sống dính khớp là gì?

Viêm cột sống dính khớp là một bệnh thấp viêm đặc trưng bởi tổn thương khớp cùng chậu, cột sống và các khớp ở chi dưới, thường kèm theo viêm các điểm bám gân. Bệnh tiến triển chậm song có xu hướng dính khớp, dẫn đến hạn chế cử động cột sống do hình thành cầu xương giữa các thận đốt sống, dính các khớp mỏm phía sau và vôi hoá các dây chằng cột sống. Dính cứng cột sống chỉ thấy ở giai đoạn muộn của bệnh, không thấy ở những bệnh nhân bị bệnh nhẹ hoặc giai đoạn sớm của bệnh.

Bệnh thường gặp ở nam giới (khoảng trên 90%), trẻ tuổi (trên 80% bệnh nhân dưới 30 tuổi) và người ta cũng cho rằng đây là một bệnh liên quan chặt chẽ tới yếu tố cơ địa.

Các yếu tố thuận lợi khác có vai trò thúc đẩy, tạo điều kiện cho bệnh phát sinh là chấn thương, gắng sức, điều kiện vệ sinh, điều kiện sống thấp, nhiễm khuẩn (gây viêm khớp phản ứng).

2. Triệu chứng của viêm cột sống dính khớp

Viêm cột sống dính khớp có triệu chứng đặc trưng là hiện tượng viêm các khớp ở trục cột sống thắt lưng, cột sống cổ; khớp cùng chậu hai bên và các khớp háng, khớp gối…. Bệnh diễn biến kéo dài, có thể làm bệnh nhân tàn phế rất sớm vì dính cứng khớp háng và khớp gối.

Dấu hiệu sớm nhất thường là đau tại cột sống thắt lưng hoặc vùng lưng - thắt lưng. Đau kiểu viêm, kèm theo hiện tượng cứng cột sống. Viêm khớp cùng chậu biểu hiện bởi hiện tượng đau tại vùng mông, một hoặc hai bên. Viêm khớp thể điển hình, thường biểu hiện viêm các khớp gốc chi đối xứng hai bên..

3. Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng cách nào?

3.1 Điều trị không dùng thuốc

Điều quan trọng nhất là bệnh nhân cần được giáo dục nhằm hiểu biết về bệnh và thực hiện chế độ luyện tập phù hợp và đều đặn. Có thể luyện tập có hiệu quả tại nhà hoặc vật lý trị liệu tại bệnh viện có sự giám sát của bác sĩ về mức độ luyện tập. Bệnh nhân có thể tự tập một mình hoặc tập hợp nhóm.

3.2 Điều trị bằng thuốc

Biện pháp dùng thuốc không điều trị dứt điểm được căn nguyên gây bệnh mà nhằm mục đích chống viêm, giảm đau; phòng chống cứng khớp, đặc biệt là phòng chống cứng ở tư thế xấu và khắc phục dính khớp.

Tuy nhiên, không có phác đồ điều trị chung cho tất cả các bệnh nhân. Ở mỗi bệnh nhân cụ thể, bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp sẽ quyết định điều trị, dựa vào các thông số sau đây:

- Tình trạng bệnh, mức độ hoạt động bệnh, triệu chứng tiên lượng bệnh.

- Biểu hiện hiện tại của bệnh (ở cột sống, khớp ngoại biên, điểm bám gân...).

- Biểu hiện ngoài khớp và bệnh kèm theo: Có thể có các biểu hiện ngoài khớp như vẩy nến, viêm màng bồ đào và viêm ruột mạn tính. Đặc biệt với viêm màng bồ đào cần khám chuyên khoa mắt nhằm điều trị triệu chứng kết hợp.

- Trạng thái lâm sàng chung (tuổi, giới, bệnh kèm theo, thuốc uống kèm theo, yếu tố tâm lý của bệnh nhân). Cũng cần lưu ý đến các nguy cơ bệnh loãng xương, bệnh tim mạch ở bệnh nhân viêm cột sống dính khớp nhằm phát hiện, theo dõi và dự phòng…

Các thuốc thường được chỉ định:

- Thuốc chống viêm không steroid: Thuốc chống viêm không steroid là lựa chọn đầu tiên chỉ định cho bệnh nhân viêm cột sống dính khớp có đau và/hoặc cứng khớp. Có thể sử dụng trong thời gian dài nếu tình trạng viêm kéo dài.

Cần chú ý đến các tác dụng không mong muốn trên tim mạch, dạ dày, thận ở bệnh nhân khi điều trị thuốc chống viêm không steroid. Có thể sử dụng một trong các loại sau: Celecoxib; meloxicam; diclofenac; etoricoxib...

- Thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ: Nên phối hợp điều trị thuốc giảm đau paracetamol, các dạng kết hợp theo sơ đồ sử dụng thuốc giảm đau của Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo.

- Thuốc giãn cơ: Các thuốc như eperisone, thiocolchicoside cũng giúp bệnh nhân giảm bớt các triệu chứng đau, khó chịu.

- Glucocorticoids: Tiêm corticosteroids tại chỗ được chỉ định với bệnh nhân bị viêm các điểm bám gân hoặc các khớp ngoại biên có tình trạng viêm kéo dài. Nếu là khớp háng, nên tiêm dưới hướng dẫn của siêu âm. Phải tiêm thuốc tại bệnh viện và do bác sĩ chuyên khoa thực hiện. Không khuyến cáo điều trị corticosteroid toàn thân.

- Thuốc thấp khớp làm biến đổi bệnh - DMARD: Thuốc DMARD như sulfasalazine, methotrexat không được chỉ định cho bệnh nhân thể cột sống đơn thuần. Sulfasalazine được chỉ định cho bệnh nhân có biểu hiện viêm khớp ngoại biên với liều thấp rồi tăng dần liều dựa vào đáp ứng lâm sàng của người bệnh, sau đó dùng liều duy trì. Để tránh tác dụng phụ, thuốc cần phải uống sau bữa ăn.

- Điều trị bằng chế phẩm sinh học kháng TNFα: Theo khuyến cáo của Hội đánh giá viêm cột sống dính khớp quốc tế (ASAS), chỉ định thuốc kháng TNFα cho các thể bệnh hoạt động dai dẳng, mặc dù đã điều trị thường quy. Cần tuân theo quy trình chỉ định các thuốc sinh học.

Bệnh nhân viêm cột sống dính khớp thể cột sống: Điều trị thuốc kháng TNFα kết hợp với thuốc chống viêm non steroid, không kết hợp với nhóm DMARD kinh điển (sulfasalazine, methotrexate).

Có thể chuyển sang kháng TNFα thứ hai nếu bệnh nhân điều trị đáp ứng kém với kháng TNFα ban đầu.

3.3 Phẫu thuật

Khi các biện pháp điều trị nêu trên thất bại thì tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định bằng phẫu thuật. Trong đó phẫu thuật thay khớp háng được chỉ định trong trường hợp bệnh nhân đau kéo dài, hạn chế vận động và có phá hủy cấu trúc rõ trên hình ảnh Xquang.

Trước đây phẫu thuật thường chỉ định ở bệnh nhân lớn tuổi (ít nhất trên 50 tuổi), nhưng hiện nay với sự phát triển của khoa học y học cũng như chất liệu khớp háng nhân tạo đã được cải tiến rất nhiều nên tuổi không còn là một yếu tố cần quan tâm khi chỉ định thay khớp háng.

Với bệnh nhân bị biến dạng cột sống thì sẽ được phẫu thuật chỉnh hình cột sống. Bệnh nhân viêm cột sống dính khớp có gãy đốt sống cấp tính sẽ xét chỉ định phẫu thuật thay đốt sống…

Mời độc giả xem thêm video: