Nguyên nhân nào tiềm ẩn nguy cơ cháy tại chung cư mini và nhà trọ?
Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, Đại tá, PGS.TS Ngô Văn Xiêm - nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy, cho rằng, thực trạng PCCC&CNCH tại các chung cư mini và nhà trọ hiện nay rất đáng lo ngại, với nhiều vấn đề bất cập. Cụ thể, như thiếu hệ thống PCCC đạt chuẩn, thiết kế và xây dựng không đúng quy chuẩn, người dân thiếu kiến thức và kỹ năng PCCC, nguồn điện quá tải, không an toàn…
Các nguyên nhân dẫn đến cháy tại các chung cư mini và phòng trọ thường xuất phát từ những yếu tố chủ quan, thiếu an toàn về PCCC. Một số nguyên nhân khác có thể kể đến như: hệ thống điện không đảm bảo an toàn (sử dụng dây điện cũ, chắp nối thủ công, không được bảo trì thường xuyên); Sử dụng quá nhiều thiết bị điện công suất lớn trên một ổ cắm, gây quá tải; Lắp đặt thiết bị điện không đúng kỹ thuật...
Hiện trường vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội khiến 56 người tử vong.
Việc người dân sử dụng bếp gas, bếp cồn, bếp than tổ ong trong không gian kín, rò rỉ gas, hay người dân bất cẩn khi thắp hương, hút thuốc, đốt vàng mã, sạc điện thoại để qua đêm không giám sát… nếu không may cũng có thể gây cháy nổ bất cứ lúc nào.
"Một nguyên nhân khác đó chính là ý thức của chủ nhà và người thuê. Chủ nhà không có ý thức đảm bảo an toàn cho người thuê bằng cách trang bị những thiết bị phòng cháy chữa cháy cơ bản (bình chữa cháy, chuông báo cháy, hệ thống phun nước tự động); Không tổ chức huấn luyện thoát nạn và xử lý tình huống cháy.
Chủ nhà hoặc người thuê trọ tự ý cơi nới, chia nhỏ không gian sống, làm tăng mật độ người và vật dụng dễ cháy (nệm, quần áo, đồ nhựa...). Hay lối thoát hiểm bị người dân bịt kín, không có cầu thang thoát nạn riêng biệt, không có lối thoát hiểm thứ 2, khi xảy ra cháy sẽ gây khó khăn trong việc thoát nạn…", Đại tá, PGS.TS Ngô Văn Xiêm nói.
Theo Đại tá, PGS.TS Ngô Văn Xiêm, việc các nhà trọ, chung cư mini được xây dựng nằm sâu trong các ngõ nhỏ, thậm chí xây dựng sai phép, không phép cũng là nguyên nhân khiến những thảm họa về cháy gây thiệt hại lớn về người về tài sản có thể xảy ra. Với những công trình này, khi không may xảy ra cháy, xe cứu hỏa hay đội ngũ CNCH sẽ rất khó khăn trong việc tiếp cận.
Cũng theo Đại tá, PGS.TS Ngô Văn Xiêm, lỗi phổ biến trong thiết kế và vận hành hệ thống PCCC tại chung cư mini và nhà trọ thường là thiếu hệ thống PCCC ngay từ đầu. Cụ thể, khi xây dựng chủ nhà đã không thiết kế hệ thống báo cháy tự động, không bố trí lối thoát nạn an toàn hoặc thoát nạn không đạt tiêu chuẩn, thiết kế sai quy chuẩn, sai công năng sử dụng...
Ngoài ra, trong quá trình vận hành thì các thiết bị không được bảo trì, kiểm tra định kỳ, hệ thống báo cháy hư hỏng, không hoạt động, bình chữa cháy hết hạn, thiếu áp, không được nạp lại. Thậm chí, thiết bị chữa cháy bị chiếm dụng (dùng để treo đồ, bị khóa lại, che khuất). Hay chủ nhà và người thuê đều không được tập huấn, không biết dùng bình chữa cháy, khi xảy ra sự cố thì hoảng loạn, không biết phải chữa cháy hay tìm cách thoát nạn như thế nào.
Giải pháp để quản lý tốt hơn về PCCC tại chung cư mini, nhà trọ
Theo Đại tá, PGS.TS Ngô Văn Xiêm, để quản lý tốt hơn về PCCC tại chung cư mini và nhà trọ, cần áp dụng đồng bộ các giải pháp pháp lý, kỹ thuật và quản lý cộng đồng.
Cụ thể, về vấn đề pháp lý và quản lý nước, cơ quan chức năng cần rà soát và siết chặt cấp phép xây dựng, kiểm tra kỹ về PCCC trong quá trình cấp phép xây dựng, cải tạo nhà ở nhiều tầng, ngăn chặn việc cơi nới, chuyển đổi công năng trái phép không đảm bảo an toàn cháy nổ. Tăng cường kiểm tra, xử phạt nghiêm minh, thậm chí cưỡng chế, đình chỉ hoạt động đối với công trình không đảm bảo an toàn PCCC.
Nhà trọ cũng cần được đảm bảo về PCCC. Ảnh: Quỳnh Mai.
Cơ quan chức năng cũng cần tuyên truyền nâng cao ý thức PCCC cho người dân. Có thể thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn về PCCC, diễn tập thoát nạn định kỳ tại khu trọ, chung cư mini.
"Một điều quan trọng khác đó chính là những người thuê trọ cần phải nắm rõ và biết được về mức độ an toàn tại nơi mình sinh sống. Phải tìm hiểu xem nơi ở có đủ điều kiện về PCCC&CNCH hay không, các lối thoát hiểm ra sao, khi không may có sự cố thì cần phải xử lý như thế nào... ", PGS.TS Ngô Văn Xiêm hướng dẫn.
PGS.TS Ngô Văn Xiêm cũng đánh giá, vai trò và trách nhiệm của chính quyền địa phương trong công tác kiểm tra, giám sát PCCC tại nhà trọ, chung cư mini là cực kỳ quan trọng.
Có thể nói đây là tuyến đầu trong việc đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân. Chính quyền cơ sở là cấp gần dân nhất, hiểu rõ địa bàn, tiếp cận nhanh và kiểm soát dễ dàng nếu không may xảy ra sự cố. Nếu chính quyền cơ sở buông lỏng quản lý, thì nguy cơ các công trình không phép, mất an toàn sẽ bùng phát rất nhanh…
