Mới chỉ cách đây 4 năm, tại SEA Games 26, Quý Phước cùng Joseph Schooling được coi là 2 nam kình ngư triển vọng nhất Đông Nam Á. Sau 4 năm, nếu như đối thủ người Singapore đã vô địch cả ASIAD, đoạt HCĐ thế giới , rái cá sông Hàn lại đang chìm nghỉm. Tại giải VĐTG 2015 vừa kết thúc, Phước chỉ đứng thứ 62 nội dung 200m tự do và 57 nội dung 100m tự do, với thông số thua xa chính mình.
Người lên đỉnh quốc tế, mình chìm ở “hội làng”
Sinh năm 1995 Schooling là “thần đồng” của cường quốc bơi Singapore. Ngay SEA Games 26, kỳ Đại hội đầu tiên của mình, Schooling đã quyết tâm giành HCV ở mọi nội dung mình dự tranh. Tuy nhiên, mục tiêu ấy đã bị chặn lại bởi chính Hoàng Quý Phước. Gương mặt lạ đến từ Việt Nam đã gây chấn động khi giành 2 HCV, phá 1 kỷ lục, trong đó trực tiếp đánh bại Schooling ở nội dung 100m bướm.
Sự tụt dốc của Quý Phước có lỗi của đơn vị chủ quản.
Khi ấy, hai kình ngư này được đánh giá sẽ trở thành kỳ phùng địch thủ, niềm hy vọng vươn ra quốc tế của làng bơi ĐNÁ, với xuất phát điểm như nhau. Dù hơn Schooling 2 tuổi, song về hình thể, tố chất, triển vọng, Phước không hề kém cạnh. Một vài chỉ số như sải tay, độ bám nước, đặc biệt bản lĩnh thi đấu, tuyển thủ người Đà Nẵng còn nhỉnh hơn.
Rất đáng buồn vì SEA Games 2011 rực sáng là giải duy nhất Phước có thể sánh được với Schooling, thậm chí còn là tác nhân khiến Singapore phải đẩy nhanh kế hoạch đầu tư chuyên biệt cho “thần đồng”. Phước đã nhanh chóng bị Schooling cho ngửi khói, với một khoảng cách ngày càng xa về đẳng cấp.
Phước chưa bao giờ tìm lại được phong độ cao nhất của mình, dù chỉ ở tầm mức khu vực. Phải nỗ lực và may mắn lắm, anh mới đoạt được 2 HCV ở 2 kỳ SEA Games tiếp theo. Trình độ của anh coi như đã “đóng khung”, chính xác hơn chìm nghỉm ở đấu trường ĐNÁ.
Trong khi đó, Schooling có những bước thăng tiến như vũ bão lên đỉnh châu lục. Đỉnh cao nhất của anh là chiến tích giành 1 HCV, 1 HCB, 1 HCĐ ASIAD 2014 và đoạt 9 HCV, phá 9 kỷ lục SEA Games 28. Tài năng Quốc đảo Sư tử cũng vừa đoạt tấm HCĐ lịch sử tại giải VĐTG 2015 trên đường bơi 100m bướm - nội dung mà Schooling từng thua chính Quý Phước.
Nạn nhân của sự cục bộ và cách làm nửa vời
Rõ ràng kể cả có được đầu tư cao nhất, phát huy tốt nhất tài năng của mình, Phước kiểu gì cũng sẽ không thể bằng Schooling, bởi khác biệt rõ rệt giữa 2 nền bơi, cũng như tính chuyên nghiệp, sức bền của 2 cá nhân. Thế nhưng, đó không thể là lý do quyết định để Phước lại thua kém đối thủ đến mức thảm hại như vậy. Thực tế Phước vẫn hoàn toàn có thể vươn tới nhóm hàng đầu châu lục, để có thể có huy chương ASIAD, suất chính thức Olympic, một thứ hạng cao ở giải VĐTG. Điều cốt yếu nằm ở ngành thể thao cùng đơn vị chủ quản Đà Nẵng đã chăm lo cho Phước quá tệ hại, nhất là so với những gì Singapore làm với Schooling.
Ngay từ năm 12 tuổi, Schooling đã được đưa sang Mỹ vừa học văn hóa vừa tập huấn, dưới sự kèm cặp của chuyên gia hàng đầu thế giới về đào tạo trẻ Lopez. Anh đã có một quy trình rèn tập chuyên biệt, đúng chuẩn quốc tế. Còn Phước cũng thời điểm mang tính quyết định của sự nghiệp, vào 2012 cũng đi Mỹ song chỉ vài tháng đã trở về do nội bộ ĐTQG bơi mâu thuẫn, khả năng thích nghi yếu kém. Suốt mấy năm sau đó, anh đã lãng phí tài năng hiếm có khi chỉ quanh quẩn trong nước kết hợp với các chuyến rèn giũa ngắn hạn ở Trung Quốc. Mãi đến đầu năm nay, những người có trách nhiệm mới đầu tư trở lại cho Phước bằng một chuyến tập huấn Nhật Bản. Không chỉ đã quá muộn, mà chuyến đi tốn kém tới 1,6 tỷ đồng của anh cũng kết thúc dang dở với những bất cập khó tin về địa điểm, phương thức.
Trong sự tụt dốc của tài năng mà theo đánh giá phải hàng chục năm bơi Việt Nam mới có, trách nhiệm của ngành thể thao và đơn vị chủ quản Đà Nẵng quá rõ. Song lỗi chính ở đây thuộc về Đà Nẵng với sự cục bộ và tự tin thái quá. Chỉ vì một vài trục trặc cùng bất đồng quan điểm, thể thao sông Hàn đã gần như bất hợp tác với môn bơi Tổng cục TDTT và Hiệp hội Thể thao dưới nước Việt Nam. Sau cú vấp của Phước trên đất Mỹ hồi 2012, họ đã rút quân về, tự đầu tư cho Phước theo cách của mình, chủ yếu tập luyện tại địa phương kết hợp với những chuyến xuất ngoại ngắn ở Trung Quốc.
Xuyến Chi
