Dưa góp là món ăn kèm phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, đặc biệt là trong các dịp lễ Tết. Dưa góp có thể được làm từ nhiều loại rau củ quả khác nhau, tùy theo sở thích và khẩu vị từng vùng miền như dưa chuột, cà rốt, su hào, củ cải, củ hành, củ kiệu…
Các loại rau củ quả này thường được sơ chế, tẩm ướp gia vị chua ngọt hài hòa, có tác dụng kích thích vị giác, giúp ăn ngon miệng hơn và đặc biệt là chống ngán cho các món ăn nhiều dầu mỡ. Dưa góp thường có vị chua ngọt thanh mát, đôi khi có thêm vị cay nhẹ tùy theo cách chế biến. Ngoài ra, dưa góp còn cung cấp chất xơ và vitamin cho cơ thể tốt cho hệ tiêu hóa…
1. Lợi ích sức khỏe của món dưa góp
Dưa góp làm từ rau củ quả được ngâm chua, mặn ngọt giúp chống ngấy và tiêu hóa tốt cho ngày Tết.
Bổ sung dưa góp vào bữa ăn giúp cân bằng dinh dưỡng, kích thích tiêu hóa, giảm cảm giác ngấy và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Cung cấp chất xơ: Dưa góp thường được làm từ các loại rau củ như dưa chuột, cà rốt, su hào, củ cải… Đây đều là những nguồn cung cấp chất xơ dồi dào. Chất xơ có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tiêu hóa, giúp thức ăn di chuyển dễ dàng trong đường ruột, ngăn ngừa táo bón và các vấn đề tiêu hóa khác.
Trong những ngày Tết, việc tiêu thụ nhiều thịt và các món ăn chế biến sẵn có thể dẫn đến thiếu hụt chất xơ. Dưa góp giúp bổ sung lượng chất xơ cần thiết, duy trì hoạt động trơn tru của hệ tiêu hóa.
Chứa probiotic: Quá trình lên men tự nhiên trong dưa muối (một dạng của dưa góp) tạo ra probiotic, là những vi khuẩn có lợi cho đường ruột. Probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa các bệnh về đường ruột.
Việc ăn nhiều đồ ăn dầu mỡ trong ngày Tết có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Dưa góp với probiotic giúp khôi phục lại sự cân bằng này, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
Kích thích vị giác và tăng tiết dịch vị: Vị chua ngọt của dưa góp giúp kích thích vị giác, tạo cảm giác thèm ăn và giúp ăn ngon miệng hơn.
Vị chua của dưa góp cũng kích thích dạ dày tiết dịch vị, giúp tiêu hóa thức ăn tốt hơn, đặc biệt là các món ăn giàu protein và chất béo.
Cân bằng dinh dưỡng: Dưa góp giúp cân bằng dinh dưỡng trong bữa ăn ngày Tết. Bên cạnh các món ăn giàu calo và chất béo, dưa góp cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ, giúp bữa ăn cân đối hơn và tốt cho sức khỏe hơn.
Giảm cảm giác ngấy: Vị chua của dưa góp giúp giảm cảm giác ngấy sau khi ăn các món ăn nhiều dầu mỡ, giúp bạn ăn được nhiều món hơn và cảm thấy thoải mái hơn.
2. Cách làm món dưa góp 3 miền Bắc - Trung - Nam
2.1. Dưa góp miền Bắc
Dưa góp dưa chuột và cà rốt là một món ăn kèm rất phổ biến trong bữa ăn hàng ngày, đặc biệt là trong những ngày Tết ở miền Bắc.
Dưa góp dưa chuột cà rốt:
Nguyên liệu:
- Dưa chuột (dưa leo) 2-3 quả,
- Cà rốt: 1 củ vừa,
- Hành tây 1/2 củ nhỏ (nếu thích)
- Muối: 1 thìa cà phê
- Đường: 2-3 thìa canh (tùy khẩu vị)
- Giấm gạo (hoặc chanh): 2-3 thìa canh (tùy khẩu vị)
- Nước mắm ngon: 1 thìa canh (tùy chọn)
- Tỏi, ớt (tùy chọn nếu thích ăn cay)
- Rau thơm (rau mùi, rau húng): mỗi thứ 1 mớ nhỏ.
Cách làm:
Dưa chuột rửa sạch, ngâm nước muối loãng khoảng 10 - 15 phút để loại bỏ bớt nhựa và chất bẩn. Sau đó, rửa lại bằng nước sạch và để ráo. Có thể gọt vỏ hoặc để nguyên vỏ tùy thích. Bỏ ruột dưa chuột nếu dưa có nhiều hạt. Thái dưa chuột vừa ăn theo sở thích.
Cà rốt gọt vỏ, rửa sạch và thái lát mỏng hoặc tỉa hoa cho đẹp mắt.
Hành tây bóc vỏ, thái lát mỏng theo chiều dọc củ hành. Ngâm hành tây vào nước đá lạnh hoặc nước có pha chút giấm khoảng 10-15 phút để giảm bớt mùi hăng. Sau đó vớt ra để ráo. Tỏi bóc vỏ, băm nhỏ. Ớt bỏ hạt, thái lát (nếu dùng). Rau thơm rửa sạch, để ráo và thái nhỏ.
Cho dưa chuột và cà rốt đã thái vào một tô lớn. Thêm 1 thìa cà phê muối vào trộn đều và để khoảng 10-15 phút để dưa chuột và cà rốt ra bớt nước. Bước này giúp dưa góp được giòn hơn. Sau đó, vắt nhẹ dưa chuột và cà rốt để bỏ bớt phần nước.
Pha nước trộn dưa góp: Đường, giấm (hoặc chanh), nước mắm (nếu dùng) vào khuấy đều cho đường tan hết. Nêm nếm lại cho vừa khẩu vị chua ngọt. Có thể thêm tỏi và ớt băm vào nước trộn nếu thích. Đổ hỗn hợp nước trộn vào tô dưa góp, trộn đều nhẹ nhàng để các nguyên liệu ngấm gia vị.
Đậy kín tô dưa góp và cho vào tủ lạnh khoảng 30 phút đến 1 tiếng trước khi ăn để dưa góp được giòn và ngon hơn. Khi ăn, bày dưa góp ra đĩa, rắc rau thơm lên trên để trang trí.
Cách làm này có thể thay dưa chuột bằng su hào.
Dưa hành:
Dưa hành muối cũng là món ăn được người miền Bắc chọn là món ăn Tết chống ngấy, tốt cho tiêu hóa.
Hành muối chua cũng được coi là một dạng dưa góp phổ biến ở miền Bắc, đặc biệt là vào dịp Tết. Vị cay nồng của hành giúp kích thích tiêu hóa, diệt khuẩn và giảm đầy hơi.
Nguyên liệu:
- Hành củ (hành tím hoặc hành trắng): 1 kg
- Muối: 50 g (để ngâm hành) + 3-4 muỗng canh (để pha nước muối)
- Đường: 300 g (để ngâm hành) + 1-2 muỗng canh (tùy chọn, để pha nước muối)
- Giấm gạo (hoặc giấm trắng): 500 ml
- Nước vo gạo (hoặc nước tro bếp): đủ để ngâm hành.
Cách làm:
Ngâm hành là bước quan trọng giúp hành bớt hăng và giòn hơn. Hành củ mua về cắt bỏ rễ, bóc lớp vỏ già bên ngoài (chừa lại 1-2 lớp vỏ lụa). Rửa sạch hành với nước. Cho hành vào ngâm trong nước vo gạo hoặc nước tro bếp qua đêm (khoảng 6-8 tiếng hoặc tốt nhất là 1 ngày). Nếu không có nước vo gạo hoặc nước tro bếp, có thể hòa tan một ít bột gạo vào nước để ngâm hành.
Sau khi ngâm, vớt hành ra, xả lại nhiều lần với nước sạch cho hết mùi hăng và vị mặn. Để hành thật ráo nước. Sau đó, đem hành ra phơi nắng nhẹ khoảng 1-2 tiếng cho hành hơi héo lại. Bước này giúp hành giòn hơn khi muối.
Phơi xong hành, xếp hành vào hũ, đổ hỗn hợp nước ngâm đã chuẩn bị (giấm đường) vào hũ sao cho ngập hết hành. Dùng vỉ nén hoặc đĩa nhỏ hoặc túi nilon đựng nước sạch chèn lên trên để hành luôn ngập trong nước ngâm, tránh bị nổi váng và mốc. Đậy kín nắp hũ và để ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Thời gian muối hành tùy thuộc vào thời tiết và kích thước củ hành. Thông thường, sau khoảng 3-5 ngày là có thể ăn được. Hành muối lâu sẽ bị chua.
2.2. Dưa góp miền Trung
Dưa món thập cẩm miền Trung khá cầu kỳ, công phu.
Món dưa góp thường được miền Trung gọi là dưa món được làm từ nhiều loại rau củ như cà rốt, củ cải trắng, đu đủ, su hào, kiệu, có vị mặn ngọt đậm đà.
Dưa món thập cẩm:
Nguyên liệu:
- Cà rốt: 1 củ lớn
- Củ cải trắng: 1 củ lớn
- Đu đủ xanh: 1/2 quả vừa
- Su hào: 1 củ
- Củ kiệu: 200 g
- Ớt tươi (tùy thích)
- Nước mắm ngon: 300 ml
- Đường: 400 g
- Bột ngọt (tùy chọn): 1 muỗng cà phê
- Muối: 2 muỗng canh (để ngâm rau củ).
Cách làm:
Cà rốt, củ cải trắng, su hào gọt vỏ, rửa sạch. Đu đủ xanh gọt vỏ, bỏ hạt, rửa sạch. Cắt rau củ thành miếng vừa ăn. Thường thì cắt thành hình chữ nhật dày khoảng 1cm hoặc tỉa hoa cho đẹp mắt. Lưu ý không nên cắt quá mỏng vì khi phơi sẽ bị teo lại và dai. Củ kiệu cắt bỏ rễ, bóc lớp vỏ ngoài, rửa sạch. Ớt tươi rửa sạch, bỏ cuống (nếu dùng nguyên quả) hoặc thái lát (nếu muốn dưa món cay hơn).
Cho tất cả các loại rau củ đã cắt (trừ củ kiệu) vào thau, thêm 2 muỗng canh muối vào, trộn đều và để khoảng 30 phút. Bước này giúp rau củ ra bớt nước và khi ngâm sẽ giòn hơn. Sau 30 phút, vớt rau củ ra, rửa lại với nước sạch nhiều lần cho hết vị mặn và để ráo nước.
Sau đó trải đều rau củ đã ráo nước ra rổ hoặc nia, đem phơi nắng khoảng 1-2 nắng (tùy vào thời tiết). Mục đích của việc phơi là để rau củ hơi héo lại, giúp dưa món được giòn và bảo quản được lâu hơn. Nếu không có nắng, có thể sấy rau củ bằng lò nướng ở nhiệt độ thấp (khoảng 100-120°C) trong khoảng 1-2 tiếng.
Cho nước mắm và đường vào nồi, bắc lên bếp đun sôi cho đường tan hết. Khuấy đều để đường không bị cháy. Nêm nếm lại cho vừa khẩu vị chua ngọt mặn. Tỉ lệ thường dùng là 1 phần nước mắm với 1.3-1.5 phần đường, tuy nhiên có thể điều chỉnh tùy theo khẩu vị gia đình.
Tắt bếp, để nguội hoàn toàn. Có thể thêm 1 muỗng cà phê bột ngọt vào nước mắm khi còn ấm (tùy chọn).
Xếp các loại rau củ đã phơi vào hũ, xen kẽ với ớt (nếu dùng). Đổ nước mắm đường đã nguội vào hũ sao cho ngập hết rau củ. Dùng vỉ nén hoặc đĩa nhỏ chèn lên trên để rau củ luôn ngập trong nước ngâm. Đậy kín nắp hũ và để ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Dưa món cần được ngâm ít nhất 3-5 ngày là có thể ăn được. Ngâm càng lâu dưa món sẽ càng thấm gia vị và ngon hơn.
2.3. Dưa góp miền Nam
Dưa góp miền Nam thường là món gỏi tai heo được ngâm chua ngọt với các loại rau củ, là một món ăn rất phổ biến và được nhiều người yêu thích.
Món gỏi tai heo là món dưa góp phổ biến của miền Nam.
Nguyên liệu:
- Tai lợn (heo): 1 cái (khoảng 300-500 g)
- Tôm khô: 100 g
- Cà rốt: 1 củ vừa
- Củ cải trắng: 1/2 củ
- Dưa chuột (dưa leo): 2-3 quả
- Hành tây: 1/2 củ (tùy chọn)
- Ớt tươi: 2-3 quả (tùy khẩu vị)
- Rau răm, rau thơm: một ít
- Giấm gạo (hoặc chanh): 3-4 muỗng canh
- Đường: 4-5 muỗng canh
- Nước mắm ngon: 2 muỗng canh
- Muối: 1 muỗng canh (để luộc tai heo) + 1 muỗng cà phê (để ngâm rau củ)
- Bột ngọt (tùy chọn): 1/2 muỗng cà phê
- Tỏi: 2-3 tép.
Cách làm:
Sau khi làm sạch tai lợn vào nồi, đổ nước ngập, thêm 1 muỗng canh muối và luộc chín. Để tai heo được trắng và giòn, có thể cho thêm một ít giấm hoặc phèn chua vào nước luộc. Khi tai heo chín, vớt ra ngâm ngay vào nước đá lạnh khoảng 15-20 phút để tai heo được giòn. Sau đó, vớt tai heo ra, để ráo và thái lát mỏng vừa ăn.
Tôm khô rửa sạch, ngâm nước ấm khoảng 15-20 phút cho mềm. Vớt tôm ra để ráo. Cà rốt, củ cải trắng gọt vỏ, rửa sạch và thái sợi hoặc tỉa hoa. Dưa chuột rửa sạch, bỏ ruột (nếu có nhiều hạt) và thái lát mỏng. Hành tây bóc vỏ, thái lát mỏng theo chiều dọc củ hành. Ngâm hành tây vào nước đá lạnh hoặc nước có pha chút giấm khoảng 10-15 phút để giảm bớt mùi hăng. Sau đó vớt ra để ráo. Ớt tươi rửa sạch, thái lát. Rau răm, rau thơm rửa sạch, để ráo và thái nhỏ.
Cho cà rốt, củ cải trắng và dưa chuột đã thái vào một tô lớn. Thêm 1 muỗng cà phê muối vào trộn đều và để khoảng 10-15 phút để rau củ ra bớt nước. Sau đó, vắt nhẹ rau củ để bỏ bớt phần nước.
Cho giấm, đường, nước mắm, bột ngọt (nếu dùng) vào khuấy đều cho đường tan hết. Nêm nếm lại cho vừa khẩu vị chua ngọt mặn. Có thể thêm tỏi băm và ớt thái lát vào nước trộn nếu thích ăn cay. Cho tai heo, tôm khô, rau củ đã vắt ráo và hành tây (nếu dùng) vào tô lớn. Đổ hỗn hợp nước trộn vào tô, trộn đều nhẹ nhàng để các nguyên liệu ngấm gia vị.
Để dưa góp trong tủ lạnh khoảng 30 phút đến 1 tiếng trước khi ăn để dưa góp ngon hơn. Khi ăn, bày dưa góp ra đĩa, rắc rau răm, rau thơm lên trên để trang trí.
Lưu ý khi ăn dưa góp:
Ăn với lượng vừa phải: Dưa góp có thể chứa nhiều muối, ăn quá nhiều có thể gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là người bị cao huyết áp.
Chọn dưa góp đảm bảo vệ sinh: Nên tự làm dưa góp tại nhà để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Nếu mua ngoài, nên chọn những địa chỉ uy tín.
Không ăn dưa góp bị mốc hoặc có mùi lạ: Dưa góp bị mốc hoặc có mùi lạ có thể chứa vi khuẩn gây hại cho sức khỏe.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Cách ăn bánh chưng để không tăng cân dịp Tết.
