Con tôi lên 3 tuổi, thỉnh thoảng cháu lại bị viêm đường hô hấp nên đã phải dùng rất nhiều loại kháng sinh. Sau mỗi lần dùng kháng sinh, cháu thường bị đi ngoài phân lỏng, phân sống. Trường hợp như con tôi có phải do tác dụng phụ của kháng sinh gây ra? Sử dụng thuốc nào để khắc phục tình trạng này?
Lê Thị Ngà (Bắc Ninh)
Theo thư chị mô tả thì có thể cháu bị loạn khuẩn đường ruột dẫn đến tiêu chảy khi dùng kháng sinh. Đây là tác dụng phụ thường gặp khi dùng kháng sinh. Bình thường trong đường ruột luôn tồn tại một quần thể vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại. Các vi khuẩn này luôn duy trì ở thế cân bằng, nhằm tăng cường quá trình tiêu hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng, thải trừ các chất độc hại. Khi sử dụng kháng sinh, thuốc có tác dụng lên nhiều loại vi khuẩn, tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại, phá vỡ thế cân bằng trong đường ruột, gây ra hiện tượng loạn khuẩn, do đó thúc đẩy sự phát triển của các chủng vi khuẩn gây bệnh có sẵn hoặc mới xâm nhập, dẫn tới chứng tiêu chảy hoặc viêm ruột do kháng sinh.
Có nhiều loại kháng sinh gây ra tác dụng phụ này. Tình trạng tiêu chảy nặng hay nhẹ, ngắn ngày hay kéo dài còn tùy thuộc vào loại kháng sinh, thời gian dùng và khả năng nhạy cảm của cơ thể với loại kháng sinh đó. Tình trạng loạn khuẩn do kháng sinh có thể gặp ở bất cứ lứa tuổi nào. Đối với trẻ em, đáng ngại hơn cả là nếu chứng loạn khuẩn không được điều trị sớm, có thể dẫn đến hiện tượng mất nước, rối loạn điện giải, suy dinh dưỡng dẫn đến suy kiệt...
Khi bị loạn khuẩn đường ruột, bé có triệu chứng đi ngoài phân lỏng, phân sống, đôi khi có lẫn chất nhày hoặc ít máu, có cảm giác trướng bụng, sốt nhẹ. Hết đợt điều trị kháng sinh, tình trạng loạn khuẩn sẽ được cải thiện sau vài ngày. khi các vi khuẩn đường ruột cân bằng trở lại, tình trạng tiêu chảy của trẻ sẽ hết. Ngoại trừ các trường hợp nặng, thành tiêu chảy mạn tính, khi đó sẽ phải điều trị dài ngày.
Để hạn chế tình trạng tiêu chảy do dùng kháng sinh, khi đi khám, chị cần thông báo cho bác sĩ biết về loại kháng sinh trẻ đang dùng để được tư vấn về cách sử dụng. Cho dù bị tiêu chảy do kháng sinh thì cũng phải cho bé uống hết liều điều trị, không bỏ thuốc giữa chừng sẽ gây tình trạng kháng thuốc và những lần điều trị sau sẽ càng khó khăn hơn. Sau mỗi đợt kháng sinh nên cho trẻ ăn sữa chua và dùng bổ sung men vi sinh để cung cấp vi khuẩn có lợi cho đường ruột. Tùy trường hợp có thể cho bé dùng thuốc chống tiêu chảy để giảm số lần đi ngoài, tránh tình trạng mất nước và chất điện giải. Khi đường ruột của bé đang loạn khuẩn thì không nên cho bé dùng thêm loại thuốc dùng cho đường ruột nào nữa, tình trạng loạn khuẩn sẽ càng nặng hơn. Sau khi bổ sung men vi sinh, hệ vi khuẩn đường ruột của bé cân bằng lại, tình trạng tiêu chảy sẽ hết.
