Ở Việt Nam, mỗi năm có khoảng 1.200 trường hợp phụ nữ được chẩn đoán ung thư buồng trứng. Hầu hết các trường hợp xuất hiện ở độ tuổi mãn kinh nhưng bệnh cũng có thể xảy ra ở độ tuổi trẻ hơn.
Ung thư buồng trứng là một trong những loại ung thư sinh dục gây tử vong cao ở phụ nữ. Bệnh thường diễn tiến âm thầm ở giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện sớm gặp nhiều khó khăn. Phụ nữ nên có chiến lược phòng ngừa ung thư buồng trứng qua cách thay đổi lối sống và chăm sóc sức khỏe chủ động.
1. Chủ động khám sức khỏe định kỳ
Đây là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất và đơn giản nhất. Nhiều phụ nữ thường bỏ qua việc khám phụ khoa định kỳ cho đến khi có dấu hiệu bất thường nhưng lúc đó có thể đã muộn. Kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường ở buồng trứng, u nang có nguy cơ ác tính, hoặc các dấu hiệu tiền ung thư, từ đó có phương án can thiệp kịp thời.
Chị em nên đi khám phụ khoa và siêu âm vùng chậu định kỳ 6 tháng đến 1 năm một lần. Phụ nữ trên 45 tuổi hoặc những người có tiền sử gia đình (mẹ, chị em gái) mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng cần phải nghiêm túc tuân thủ lịch khám định kỳ 3-6 tháng/lần theo chỉ định của bác sĩ.
Nếu ung thư buồng trứng được phát hiện sớm và chỉ giới hạn ở buồng trứng (giai đoạn 1), tùy thuộc vào loại ung thư buồng trứng, Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) lưu ý rằng bệnh nhân có tỷ lệ sống sót sau 5 năm trung bình là 93%. Đó là lý do tại sao việc tham khảo ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu đầu tiên của bất kỳ triệu chứng nào là rất quan trọng.
Ung thư buồng trứng nếu được phát hiện và điều trị sớm có thể chữa khỏi với tỷ lệ thành công cao.
2. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Ăn uống là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sức khỏe tế bào. Một chế độ ăn uống thông minh có thể giúp tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ ung thư.
Tăng cường rau xanh và trái cây: Bổ sung nhiều rau xanh, cà rốt, ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm giàu vitamin A, vitamin C, chất xơ. Các hợp chất chống oxy hóa trong những thực phẩm này có khả năng giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư.
Hạn chế chất béo động vật: Cần giảm thiểu hấp thu các loại thức ăn chứa nhiều mỡ động vật, chất béo bão hòa và các thực phẩm giàu năng lượng, chế biến sẵn. Nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa có thể liên quan đến việc gia tăng nguy cơ ung thư buồng trứng.
Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì và thừa cân làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư buồng trứng. Hãy kiểm soát khẩu phần ăn và duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức khỏe mạnh.
3. Duy trì lối sống năng động và thoải mái tinh thần
Sức khỏe thể chất và tinh thần có mối liên hệ mật thiết trong việc phòng chống bệnh tật.
Tập thể dục thường xuyên: Thường xuyên vận động, tập thể dục vừa sức như đi bộ, yoga, hoặc bơi lội không chỉ giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh mà còn tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể, giúp cơ thể chống lại sự tấn công của bệnh tật.
Quản lý stress: Căng thẳng (stress) kéo dài được xem là một trong những yếu tố làm suy yếu hệ miễn dịch và gián tiếp tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Hãy học cách thư giãn, ngủ đủ giấc và giữ tinh thần lạc quan để có một lối sống lành mạnh.
4. Hiểu và quản lý các yếu tố rủi ro
Theo Tiến sĩ Jessica Shepard - thành viên Hội đồng tư vấn Flow Space, bác sĩ sản phụ khoa và Giám đốc khoa phụ khoa ít xâm lấn tại Đại học Chicago Illinois (Hoa Kỳ) cho biết, tuổi tác có thể là lý do khiến một người được chẩn đoán mắc ung thư buồng trứng mà không có khuynh hướng di truyền. Một nửa số ca được chẩn đoán xảy ra ở phụ nữ từ 63 tuổi trở lên.
Cần lưu ý đến các yếu tố di truyền và tiền sử gia đình; những người có tiền sử gia đình mắc ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú có thể có nguy cơ cao hơn.
Hiểu được cách tiền sử sinh sản, độ tuổi và lối sống có thể ảnh hưởng đến khả năng mắc bệnh.
Hiểu và quản lý các yếu tố rủi ro góp phần quan trọng phòng ngừa ung thư buồng trứng.
5. Các biện pháp dự phòng ung thư buồng trứng đặc biệt
Theo các chuyên gia sinh sản, một số yếu tố sinh học và y học cũng có thể tác động đến nguy cơ mắc ung thư buồng trứng. Chị em cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để có sự tư vấn chính xác nhất.
Kéo dài thời gian cho con bú: Phụ nữ cho con bú sữa mẹ kéo dài (trên 6 tháng) có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Quá trình này giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và nồng độ hormone sinh dục, được cho là có tác dụng bảo vệ.
Sử dụng thuốc tránh thai đường uống: Các nghiên cứu đã cho thấy việc sử dụng thuốc tránh thai kết hợp (dạng uống) trong một thời gian nhất định có thể giúp giảm nguy cơ ung thư buồng trứng. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ lưu ý rằng việc sử dụng thuốc tránh thai trong ít nhất 5 năm (so với việc không bao giờ sử dụng) giúp giảm nguy cơ ung thư buồng trứng khoảng 50%. Tuy nhiên, thuốc tránh thai đường uống cũng có những rủi ro và tác dụng phụ nên việc sử dụng cần tham khảo ý kiến bác sĩ để thảo luận về những lợi ích và rủi ro tiềm ẩn.
Phẫu thuật dự phòng (đối với nhóm nguy cơ cao): Những người được xác định mang gene đột biến BRCA1/2 (có nguy cơ rất cao) có thể được bác sĩ tư vấn về việc phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng và ống dẫn trứng sau khi đã hoàn tất việc sinh con, để giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, những người tiền mãn kinh có đột biến BRCA có thể giảm nguy cơ ung thư vú hơn 50% và nguy cơ ung thư buồng trứng từ 85 đến 95% nếu họ cắt bỏ ống dẫn trứng và buồng trứng. Đây là quyết định cá nhân và cần được thảo luận kỹ lưỡng với chuyên gia di truyền và bác sĩ ung bướu.
