Ngoài tác dụng làm giảm khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể, HIV có thể gây viêm mạn tính, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề khác như suy thận, một số loại ung thư. Tác dụng phụ của thuốc điều trị HIV cũng có thể khiến người nhiễm HIV khó có được và duy trì lượng calo cần thiết. Tập trung vào dinh dưỡng có thể giúp ngăn ngừa những rủi ro này…
Lượng calo và chất dinh dưỡng với người nhiễm HIV
Calo là đơn vị năng lượng, cung cấp cho cơ thể nhiên liệu cần thiết để chống lại nhiễm trùng. Nhu cầu calo khác nhau tùy từng người. Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn hiểu nhu cầu calo hàng ngày của cá nhân, xây dựng thực đơn đảm bảo bạn nhận được tất cả calo từ nhiều chất dinh dưỡng khác nhau, bao gồm protein, chất béo và carbohydrate, để cơ thể hoạt động tốt nhất có thể.
Carbohydrate giúp cung cấp năng lượng, nhưng nên chọn carbohydrate chậm có trong thực phẩm ngũ cốc nguyên hạt.
- Chất đạm: Protein (chất đạm) là chất dinh dưỡng cần thiết để sửa chữa tế bào, duy trì khối lượng cơ và hỗ trợ hệ thống miễn dịch. Tốt nhất là lấy protein từ thịt nạc, gia cầm, cá, sữa ít béo, trứng, đậu và đậu lăng.
- Chất béo: Đây là nguồn cung cấp năng lượng tốt, nhưng cần đảm bảo hiểu rõ nguồn chất béo khi ăn. Hãy chọn chất béo ‘lành mạnh’ còn gọi là chất béo tốt như bơ, dầu thực vật và các loại hạt. Hạn chế dùng chất béo bão hòa trong bơ, thịt đỏ và các sản phẩm từ sữa có nhiều chất béo.
- Carbohydrate: Carbohydrate giúp cung cấp năng lượng, nhưng tùy thuộc vào loại Carbohydrate bạn chọn, cơ thể có thể tiêu hóa chúng nhanh hay chậm. Bạn sẽ nhận được năng lượng bền vững nhất từ carbohydrate chậm có trong thực phẩm ngũ cốc nguyên hạt, chẳng hạn như bánh mì, mì ống làm từ lúa mì nguyên cám, gạo lứt, yến mạch, lúa mạch... Carbohydrate tiêu hóa nhanh hơn, ít lành mạnh hơn bao gồm bánh mì trắng, gạo trắng và đồ ngọt.
- Vitamin và khoáng chất: Cơ thể cần vitamin và khoáng chất để hoạt động tối ưu. Ví dụ, kẽm và vitamin C giúp hệ thống miễn dịch hoạt động tốt. Sắt và vitamin B12 giúp các tế bào máu khỏe mạnh…
Cách tốt nhất để có được vitamin và khoáng chất là từ thực phẩm. Đó là lý do tại sao bạn nên ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh, để đảm bảo bạn có đủ chất dinh dưỡng cần thiết.
Khắc phục tác dụng của thuốc trị HIV
Một số tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc điều trị HIV bao gồm tiêu chảy, đau dạ dày, nôn và chán ăn. Tất cả những điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ, duy trì lượng calo và chất dinh dưỡng cần thiết. Nếu bạn có bất kỳ tác dụng phụ nào trong số này, cần có kế hoạch để khắc phục, bổ sung dinh dưỡng phù hợp.
- Buồn nôn và nôn: Người nhiễm HIV có thể cần thay thế lượng calo bị mất do nôn mửa hoặc dùng những loại thực phẩm dễ tiêu hóa hơn. Theo đó, đối với tình trạng buồn nôn hoặc nôn mửa, hãy áp dụng chế độ ăn BRAT gồm: Chuối, gạo trắng, sốt táo và bánh mì nướng. Những thực phẩm này rất dễ tiêu hóa, tránh đồ ăn cay hoặc nhiều dầu mỡ.
Có thể dùng các loại thực phẩm khô, chẳng hạn như bánh quy giòn và ngũ cốc không có sữa.
- Tiêu chảy: Tiêu chảy làm cơ thể mất cả chất lỏng và chất dinh dưỡng. Nếu gặp tác dụng phụ này, bạn sẽ cần bù nước, chất điện giải. Chế độ ăn BRAT cũng an toàn khi bị tiêu chảy. Các loại thực phẩm nhạt như yến mạch và đậu phụ cũng có thể giúp ích.
- Mất cảm giác thèm ăn: Khi bạn không muốn ăn, hãy đảm bảo rằng bạn tận dụng tối đa lượng thức ăn ít ỏi mà bạn có thể hấp thụ. Hãy chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa/ngày thay vì ăn nhiều hơn và ít thường xuyên hơn.
