Gần đây, các nhà khoa học đã chú ý đến việc sử dụng paracetamol trong thai kỳ ở các bà mẹ là một trong những nguyên nhân gây chứng rối loạn tăng động giảm chú ý - ADHD.
Tăng nguy cơ ADHD ở trẻ
Nhiều nghiên cứu cho thấy nguy cơ sinh con có các dấu hiệu của rối loạn tăng động giảm chú ý - ADHD tăng lên đáng kể khi người mẹ điều trị liên tục với paracetamol trên 7 ngày.
Sử dụng thuốc paracetamol trong hơn 29 ngày liên tiếp làm tăng gấp đôi nguy cơ sinh con mắc chứng ADHD, những đứa trẻ có biểu hiện của thiếu hụt nhận thức và vận động lúc 3 tuổi. Ngoài ra, khi bà mẹ sử dụng paracetamol tại tuần thứ 18 thai kỳ, những đứa trẻ sinh ra có khuynh hướng các dấu hiệu của chứng tăng động. Khi thuốc được sử dụng ở giai đoạn sau - tuần thứ 32 thai kỳ, các dấu hiệu tương tự cũng được quan sát thấy, nhưng nguy cơ có các rối loạn cảm xúc và hành vi cũng tăng lên.
Có nhiều giả thuyết được đưa ra nhằm giải thích cơ chế gây ADHD ở trẻ do sử dụng paracetamol trong thai kỳ: Việc phơi nhiễm paracetamol ở mẹ làm tăng nồng độ các yếu tố tế bào thần kinh có nguồn gốc từ não (còn gọi là BDNF), dẫn đến những biến đổi hành vi; paracetamol có thể can thiệp đến nội tiết tố ở mẹ, bao gồm hormon tuyến giáp và giới tính, liên quan đến sử phát triển não bộ của thai nhi; paracetamol có thể làm gián đoạn sự phát triển của não bộ thông qua các stress oxy hóa, làm tê liệt các nơ-ron thần kinh.
Bà bầu không tự ý dùng thuốc.
Chậm phát triển ngôn ngữ
Một nghiên cứu mới đã bổ sung thêm một khía cạnh khác cho các mối nguy cơ tiềm ẩn của paracetamol. Nghiên cứu bao gồm các dữ liệu tự báo cáo về việc sử dụng paracetamol ở giai đoạn sớm của thai kỳ - giữa thời điểm thụ thai đến lúc được đưa vào nghiên cứu, tức là từ tuần 8-13 thai kỳ.
Dữ liệu cũng bao gồm phép đo nồng độ paracetamol trong nước tiểu của tất cả những người tham gia nghiên cứu. Kết quả cho thấy 59% trong số 754 phụ nữ trong nghiên cứu có sử dụng paracetamol trong suốt giai đoạn sớm của thai kỳ.
Sự chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ - nghĩa là biết sử dụng ít hơn 50 từ khi đã 30 tháng tuổi - được đánh giá bởi các điều dưỡng chuyên khoa với một bảng câu hỏi chuẩn. Các tác giả cũng giải thích trong bài báo rằng “đó là những dấu hiệu sớm của suy giảm nhận thức”. Tổng cộng có khoảng 10% đứa trẻ bị chậm phát triển ngôn ngữ. Dấu hiệu này xảy ra ở trẻ nam nhiều hơn trẻ nữ.
Tuy nhiên, khi các bà mẹ uống nhiều hơn 6 viên paracetamol trong thời kỳ đầu mang thai, thì nguy cơ sinh con gái có các biểu hiện của chậm phát triển ngôn ngữ tăng gần 6 lần. Việc sử dụng paracetamol không liên quan đến các biểu hiện của chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ nam trong nghiên cứu này.
Từ những kết quả của nghiên cứu và tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ ở trẻ - là dấu hiệu dự đoán các vấn đề về phát triển thần kinh khác ở trẻ, những phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng thuốc giảm đau paracetamol
Paracetamol có thực sự an toàn trong thai kỳ?
Paracetamol (hay acetaminophen) là hoạt chất có trong hàng trăm loại thuốc không cần kê toa và là thuốc giảm đau đầu tiên dùng cho các bà bầu để giảm sốt và khó chịu. Khi có những thông tin về tác hại của paracetamol đối với bà mẹ mang thai đã khiến nhiều người hoang mang. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, chỉ khi nào dùng kéo dài paracetamol mới có nguy cơ. Ngoài ra, phần lớn các nghiên cứu không cho thấy các ảnh hưởng lâu dài khi sử dụng paracetamol một cách rời rạc và ở mức liều thấp. Tuy nhiên, khi sử dụng từ 6 viên paracetamol trở lên trong thời kỳ đầu mang thai làm tăng nguy cơ chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ nữ. Hiện chưa rõ lý do tại sao bé trai lại không bị ảnh hưởng.
Các chuyên gia khuyến cáo, các bà bầu không quá lo lắng và nhấn mạnh rằng cơn đau, sốt có thể có ảnh hưởng bất lợi cho thai nhi. Các bà mẹ mang thai có thể dùng paracetamol trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu cơn đau vẫn tiếp diễn thì nên đến gặp bác sĩ.
Lời khuyên tốt nhất là các bà mẹ không nên tự ý dùng thuốc trong giai đoạn mang thai. Nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ. Chỉ sử dụng paracetamol khi được khuyến cáo.