Vài chục năm gần đây trên thị trường nước ta xuất hiện dạng thuốc kẹo cao su nhai (medicated chewing gums), một dạng thuốc ít được nói đến trong các giáo trình bào chế cũ. Chúng mới được ghi trong một số dược điển (Dược điển Anh - 1968, phần bổ sung của Dược điển châu Âu - 1968). Dạng thuốc này có một số đặc điểm:
Về thành phần, phải chứa một lượng hoạt chất chữa bệnh ổn định và lượng hoạt chất đó phải được giải phóng ra trong một thời gian nhất định, nhằm đảm bảo yêu cầu điều trị. Bên cạnh đó thường có chất gôm trộn với một số tá dược khác như chất hoá dẻo, chất làm ngọt, chất màu, chất tạo hương, chất ổn định, chất độn. Nghệ thuật bào chế quan trọng nhất là làm sao trộn tất cả các chất này với hoạt chất tạo thành một khối đồng nhất nhưng đảm bảo hàm lượng và thời gian giải phóng hoạt chất. Bên cạnh đó, kẹo cao su nhai cần được hướng dẫn bảo quản trong những điều kiện nhất định để không bị biến chất (chảy nước hay cứng lại), không bị nhiễm khuẩn...
Về cách dùng, cần dùng theo liều hướng dẫn chứ không thể dùng tùy tiện, vì dùng liều thấp không có hiệu lực chữa bệnh mà dùng liều cao dễ gây ngộ độc. Ví dụ, kẹo nhai chống nghiện thuốc lá nicorette có hàm lượng (một thỏi) 2mg hoặc 4mg nicotin. Loại hàm lượng 2mg dùng cho người nghiện nhẹ, loại hàm lượng 4mg dùng cho người nghiện nặng. Cả hai loại nghiện nặng và nhẹ này mỗi ngày nhai khoảng 15 thỏi. Phải nhai rất chậm giữa các lần nhai khoảng vài giây, sau khoảng 10 lần nhai nghỉ 2 phút.
Rồi nhai tiếp theo cách này. Trong vòng 30 phút hoạt chất nicotin phải được giải phóng ra hết. Mỗi đợt dùng trong 3 tháng, sau đó giảm liều rồi bỏ hẳn. Từ khi dùng đến khi bỏ hẳn kẹo không được quá 6 tháng. Mục đích nhai kẹo là để đỡ thèm, sau đó bỏ hẳn thuốc lá. Nếu người nghiện nặng mà dùng loại hàm lượng 2mg thì không đủ liều, nên vẫn thèm và tìm đến với thuốc lá, không đạt yêu cầu cai nghiện. Nếu người nghiện nhẹ dùng loại hàm lượng 4mg tức là dùng liều cao hơn liều nicotin trong thuốc lá hút hàng ngày, làm cho người đó thích ứng với liều nicotin cao hơn, bị độc.
Khi dùng dạng thuốc này cần chú ý, gọi là kẹo cao su nhưng chỉ giống cao su tính dẻo chứ không chứa cao su, sau khi nhai phải nuốt cả phần bã (có chứa hoạt chất). Là kẹo thuốc nên phải để cách xa trẻ em. Nếu vô ý để trẻ em có được, chúng tưởng là kẹo cao su thông thường, ăn vào sẽ bị ngộ độc. Kẹo cao su chứa thuốc chỉ được bán trong các cửa hàng thuốc. Một số cửa hàng tạp phẩm, thực phẩm mua kẹo này từ cửa hàng thuốc ra bán là sai quy chế quản lý thuốc.
DS.Vũ Hải
