Quả táo mèo hái về bổ ngang hoặc dọc rồi phơi khô, cũng có thể dùng quả tươi. Quả táo mèo có vị chua và hơi chát. Khi phơi khô, sao vàng sẽ khử bớt được vị chua chát này.
Theo các nghiên cứu của y học hiện đại, trong táo mèo có chứa các axit tactric, vitamin C, hydrat cacbon và protit, tatin... Ngoài ra còn có chất cholin, axetylcholin, phytosterin. Mới đây còn tìm thấy trong táo mèo chứa các axit hữu cơ thuộc loại tritecpen như axit oleanic và crataegic. Kinh nghiệm dân gian cho thấy táo mèo là một vị thuốc rất có lợi cho đường tiêu hóa, điều trị rối loạn tiêu hóa, kích thích tiêu hóa; Dược liệu có tên thuốc là sơn tra. Kết quả nghiên cứu cho thấy: sơn tra có công dụng hạ huyết áp thông qua cơ chế làm giãn mạch ngoại vi, hạ mỡ máu, ức chế quá trình ngưng tập tiểu cầu, làm giãn động mạch vành, cải thiện sức co bóp cơ tim và an thần, trấn tĩnh, giúp cân bằng sinh lý, phòng chống các biến chứng do tăng huyết áp.
Trong Đông y, táo mèo là một vị thuốc chủ yếu vào phần huyết, chống ứ huyết với tên thuốc là sơn tra: “Sơn tra nhập huyết phận, vi hóa ứ huyết chi yếu dược”. Đông y cũng cho rằng vị thuốc sơn tra chỉ “tiêu” mà không “bổ”, người tiết nhiều dịch vị dùng thận trọng. Người có viêm loét đường tiêu hóa không nên dùng. Ngoài ra, trong thời gian uống thuốc bổ cũng kiêng dùng sơn tra.
Táo mèo cho vị thuốc sơn tra.
Dưới đây, xin được giới thiệu một số cách dùng sơn tra để bạn đọc tham khảo:
Bài 1: sơn tra 15g, lá sen 20g. Hai thứ tán vụn hãm với nước sôi chừng 15-20 phút, uống thay trà. Tác dụng hoạt huyết, hóa ứ, làm giãn mạch máu, thanh dẫn thông trệ, dùng thích hợp cho người bị tăng huyết áp và béo phì kèm theo nhức đầu, hoa mắt...
Bài 2: sơn tra 24g, cúc hoa 15g, lá dâu 12g. Tất cả sấy khô, tán vụn, hãm với nước sôi trong bình kín. Uống trong ngày. Tác dụng thanh can nhiệt, hóa ứ tích, dùng thích hợp cho những trường hợp tăng huyết áp với các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, dễ cáu giận, đại tiện táo...
Bài 3: sơn tra 10g, cúc hoa 10g, lá trà tươi 10g. Ba thứ hãm với nước sôi, uống như trà. Tác dụng: thanh nhiệt, trừ đờm, bình can, tiềm dương, dùng cho người bị tăng huyết áp, bệnh lý mạch vành và rối loạn lipit máu.
Món ăn, bài thuốc chia ăn vài lần trong ngày:
Bài 1: sơn tra 50g (thái phiến), gạo tẻ 50g, đường phèn vừa đủ. Nấu thành cháo, ăn thêm đường phèn. Tác dụng khứ ứ huyết, tiêu thực tích, dùng cho người bị tăng huyết áp, rối loạn lipit máu.
Bài 2: sơn tra 30g, quyết minh tử 30g, đại táo 4g, thịt lợn nạc 250g (thái miếng), lá sen tươi (rửa sạch thái nhỏ), gia vị vừa đủ. Tất cả cho vào nồi hầm nhừ, chia ăn vài lần. Tác dụng thanh can, thiết nhiệt, làm giãn mạch máu và giáng áp, dùng cho người bị tăng huyết áp với các triệu chứng mặt đỏ, mắt đỏ, nhức đầu, chóng mặt, ngực sườn đầy tức, đại tiện táo...
Bài 3: sơn tra 30g, mã thầy (bóc vỏ) 10 củ, hải đới 30g (rửa sạch, cắt ngắn), chanh 2 quả (cắt lát). Tất cả đem nấu kỹ lấy nước chia uống vài lần trong ngày. Tác dụng hoạt hóa huyết ứ, cường tim, lợi thủy, giáng áp, dùng rất tốt cho người bị tăng huyết áp.
