Theo thống kê, mỗi năm thế giới ghi nhận hơn 13,4 triệu trẻ sinh non. Riêng tại Việt Nam, năm 2024 có khoảng 14.000 trẻ tử vong, trong đó cứ bốn trường hợp thì có một ca liên quan đến sinh non. Trẻ sinh non dễ gặp các biến chứng như suy hô hấp, nhiễm trùng, bệnh võng mạc và chậm phát triển. Tuy nhiên, nếu được theo dõi và chăm sóc tích cực, nhiều trẻ vẫn có thể lớn lên khỏe mạnh, bắt kịp đà phát triển như trẻ đủ tháng.
Trẻ sinh non là những bé chào đời trước 37 tuần tuổi thai. Do chưa phát triển hoàn chỉnh về thể chất, hệ miễn dịch, hệ thần kinh và tiêu hóa, trẻ sinh non đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe hơn so với trẻ đủ tháng. Vì vậy, việc chăm sóc đúng cách ngay từ những ngày đầu đời đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ sự sống, phòng ngừa biến chứng và hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho bé.
Chăm sóc trẻ sinh non đòi hỏi sự cẩn trọng và kiên nhẫn, bởi cơ thể bé còn rất non yếu và dễ gặp biến chứng.
Giữ ấm cho trẻ đúng cách
Trẻ sinh non rất dễ bị hạ thân nhiệt, ngay cả khi thời tiết nóng. Lý do là lớp mỡ dưới da mỏng và trung tâm điều hòa thân nhiệt chưa hoàn thiện. Nhiệt độ cơ thể trẻ cần được duy trì ở mức 36,5°C - 37,5°C (đo tại nách).
Một phương pháp giữ ấm hiệu quả là Kangaroo – da kề da. Cha hoặc mẹ đặt bé nằm trực tiếp trên ngực, đầu nghiêng sang một bên. Cách này giúp ổn định thân nhiệt, nhịp tim, nhịp thở, đồng thời tăng cảm giác an toàn và gắn kết giữa bé với cha mẹ.
Trẻ sinh non là những bé chào đời trước 37 tuần tuổi thai.
Chăm sóc da và vệ sinh cá nhân
Tắm rửa và vệ sinh da đúng cách giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng. Nên dùng nước ấm, xà phòng dịu nhẹ, tắm nhanh và lau khô bằng khăn mềm. Sau tắm có thể xoa một lớp dầu mát-xa để giữ ẩm da.
Việc chăm sóc rốn, mắt và miệng tương tự trẻ đủ tháng, nhưng cần thận trọng hơn vì da và niêm mạc của trẻ sinh non rất nhạy cảm.
Vệ sinh nơi ở
Phòng của trẻ cần thông thoáng, sạch sẽ, có đủ ánh sáng và không có khói bụi. Nhiệt độ phòng lý tưởng là 28°C - 30°C. Người chăm sóc phải rửa tay sạch trước và sau khi tiếp xúc với trẻ để phòng nhiễm trùng.
Ngoài ra, nên hạn chế khách đến thăm, tránh đưa trẻ đến nơi đông người hoặc để trẻ tiếp xúc với người đang mắc các bệnh đường hô hấp.
Ưu tiên sữa mẹ cho trẻ sinh non
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sinh non, giúp tăng cường miễn dịch, ngăn ngừa nhiễm trùng và hỗ trợ phát triển trí não. Nếu trẻ bú được, nên cho bú nhiều cữ trong ngày theo nhu cầu.
Với những bé chưa thể bú trực tiếp, có thể cho bú bằng thìa hoặc ống thông dạ dày, đặc biệt với trẻ dưới 32 tuần tuổi.
Trẻ sinh non thường ăn 8 - 12 cữ/ngày. Lượng sữa tùy thuộc vào tuổi thai khi sinh. Sau khi ăn, không nên đặt bé nằm ngay mà nên bế bé ở tư thế đầu cao, mặt nghiêng để dễ ợ hơi và tránh sặc.
Do cơ thắt tâm vị chưa hoàn thiện và phản xạ bú - nuốt - thở chưa nhịp nhàng, trẻ sinh non dễ nôn trớ. Vì vậy, không nên ép trẻ bú nhiều trong một cữ. thay vào đó, chia thành nhiều bữa nhỏ.
Tiêm phòng cho trẻ sinh non
Trẻ sinh non có thể được tiêm chủng như trẻ đủ tháng, nhưng sẽ có điều chỉnh tùy theo cân nặng và chỉ định của bác sĩ. Với trẻ trên 2kg, vaccine viêm gan B có thể tiêm ngay sau sinh. Các loại vaccine khác vẫn cần được thực hiện đúng lịch để phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Tóm lại, chăm sóc trẻ sinh non đòi hỏi sự kiên trì, quan tâm tỉ mỉ và sự đồng hành của cả gia đình. Với môi trường sống sạch sẽ, dinh dưỡng phù hợp và theo dõi sát sao, trẻ sinh non hoàn toàn có thể bắt kịp sự phát triển của trẻ đủ tháng trong thời gian tới.
