Cách chăm sóc bệnh nhân sau hóa trị ung thư

Dưới đây, ThS. BS. Phạm Thuyên – Khoa Nội 2 - Bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng đưa ra tư vấn về cách chăm sóc đúng bệnh nhân sau hóa trị điều trị ung thư.

Hoá trị hoạt động như thế nào?

Hóa trị là một phương pháp điều trị ung thư bằng cách sử dụng các loại thuốc đặc biệt gọi là thuốc kháng ung thư để tiêu diệt tế bào ung thư trong cơ thể. Thuốc kháng ung thư có tác dụng ngăn chặn sự phát triển và phân chia của tế bào ung thư, làm chết tế bào ung thư hoặc ngăn chặn chúng lan rộng sang các vị trí khác trong cơ thể.

Tuy nhiên, liệu pháp này cũng gây hại hoặc làm hỏng một số tế bào khỏe mạnh bình thường. Điều này là do hóa trị không phải lúc nào cũng có thể phân biệt được sự khác biệt giữa tế bào bình thường và tế bào ung thư. Song các tế bào bình thường sẽ phục hồi hoặc được thay thế bằng các tế bào mới, khỏe mạnh sau một thời gian.

Do đó, bác sĩ chuyên khoa ung thư sẽ cùng thảo luận với bệnh nhân và người nhà của họ về kế hoạch điều trị dựa trên loại ung thư của bệnh nhân, giai đoạn bệnh, tình trạng sức khoẻ, mục đích điều trị, và điều kiện tài chính, bảo hiểm của bệnh nhân.

Tác dụng phụ của hóa trị

Hóa trị gây hại cho một số tế bào khỏe mạnh bình thường, do đó có thể gây ra các tác dụng phụ. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng của phương pháp này với từng bệnh nhân rất khác nhau.

Vì các tác dụng phụ là tùy thuộc vào loại hóa trị nên không phải tất cả những bệnh nhân nhận hóa trị đều sẽ có cùng các phản ứng phụ. Bệnh nhân cảm thấy thế nào sẽ tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của họ trước khi điều trị, loại ung thư đang mắc phải, mức độ tiến triển của bệnh, loại hóa trị mà bệnh nhân đang nhận và liều lượng. Các bác sĩ và y tá không thể biết chắc chắn bệnh nhân sẽ cảm thấy như thế nào trong quá trình hóa trị.

Một số tác dụng phụ có thể xảy ra trong hoặc ngay sau khi thực hiện hóa trị, trong khi những tác dụng phụ khác có thể xảy ra muộn hơn. Một số tác dụng phụ phổ biến bao gồm:

– Buồn nôn hay ói mửa

– Rụng tóc

– Tiêu chảy hoặc táo bón

– Cảm thấy yếu và mệt mỏi

– Sốt hoặc ớn lạnh

– Số lượng tế bào máu thấp có thể tăng nguy cơ bị nhiễm trùng hay chảy máu

– Thay đổi khẩu vị hoặc giảm cảm giác thèm ăn

– Các vấn đề về da

– Đau miệng hoặc lở loét ở miệng

Cách chăm sóc bệnh nhân sau khi điều trị hóa trị

Sau khi được hóa trị, bệnh nhân và những người chăm sóc của họ cần được chăm sóc để ngăn ngừa tiếp xúc với dịch cơ thể của bệnh nhân, bao gồm nước tiểu, phân, mồ hôi, chất nhầy, máu, chất nôn, và tiếp xúc qua quan hệ tình dục.

Bác sĩ hoặc y tá của bệnh nhân sẽ đề xuất các biện pháp an toàn tại nhà mà bệnh nhân và những người chăm sóc của họ nên làm theo, chẳng hạn như:

– Đóng nắp và xả hai lần sau khi đi vệ sinh; Ngồi vào bồn cầu để đi tiểu, nếu bệnh nhân là nam; Lau sạch các vết bắn từ bồn cầu bằng khăn tẩy; Mặc tã nếu đại tiểu tiện không tự kiểm soát được và đeo găng tay khi xử lý.

– Sử dụng găng tay khi tiếp xúc với dịch cơ thể và rửa tay sau khi cởi găng; Rửa tay bằng xà phòng và nước sau khi đi vệ sinh.

– Giặt riêng khăn bị dính dịch cơ thể.

– Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.

Cân bằng cơ thể bệnh nhân trong quá trình hóa trị

Việc duy trì cân bằng cơ thể cho bệnh nhân trong quá trình hóa trị rất quan trọng để giảm tác động của các tác dụng phụ và hỗ trợ sức khỏe toàn diện của họ.

Dưới đây là vài lưu ý để giúp bệnh nhân điều trị hóa trị có thể duy trì cân bằng cơ thể:

Ăn uống đủ chất: Người điều trị hóa trị nên ăn đủ các nhóm thực phẩm, bao gồm rau, củ, quả, thịt, cá, đậu và các sản phẩm từ sữa để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể. Nếu người điều trị hóa trị gặp khó khăn trong việc ăn uống, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Uống đủ nước: Việc uống đủ nước giúp cơ thể người điều trị hóa trị duy trì độ ẩm, thải độc tố và duy trì chức năng của các cơ quan nội tạng. Người điều trị hóa trị nên uống khoảng 2-3 lít nước mỗi ngày, hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tập luyện: Tập luyện nhẹ nhàng và đều đặn giúp tăng cường sức khỏe và giảm tác động của hóa trị. Người điều trị hóa trị nên tập thể dục 30 phút mỗi ngày, hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Nghỉ ngơi đầy đủ: Việc nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể phục hồi sau quá trình hóa trị. Người điều trị hóa trị nên ngủ đủ giấc, giảm stress và tìm kiếm sự giúp đỡ từ người thân và bạn bè.

Tránh các chất kích thích: Các chất kích thích như cafein và nicotine có thể gây khó chịu và giảm chất lượng giấc ngủ của bạn. Người điều trị hóa trị nên tránh sử dụng các chất này trong quá trình hóa trị.

Ngoài ra, nếu người điều trị hóa trị gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào trong quá trình điều trị, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Sau khi hóa trị liệu kết thúc, người điều trị hóa trị sẽ có các cuộc hẹn tái khám thường xuyên với bác sĩ để theo dõi sức khỏe của họ, quản lý bất kỳ tác dụng phụ lâu dài và kiểm tra xem ung thư có tái phát, tiến triển hoặc lây lan hơn hay không. Trong những lần kiểm tra này, người điều trị hóa trị thường sẽ được khám, xét nghiệm máu, chụp X- quang hoặc chụp cắt lớp, cộng hưởng từ.

Mời độc giả xem thêm video dưới đây: