Cách bổ sung chất xơ cho người mắc hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích là tình trạng rối loạn chức năng hoạt động của đại tràng. Điều trị hội chứng ruột kích thích là điều trị triệu chứng. Tùy theo triệu chứng mà người bệnh được chỉ định dùng thuốc như thuốc chống co thắt, thuốc chống tiêu chảy, thuốc nhuận tràng, thuốc trầm cảm… Nhưng một trong những khía cạnh quan trọng nhất người bệnh cần chú ý là dinh dưỡng.

Trong trường hợp hội chứng ruột kích thích, một chế độ ăn uống phù hợp cho phép cải thiện đáng kể triệu chứng. Tuy nhiên chế độ ăn uống cụ thể phải được kết hợp với theo dõi y tế.

 1. Chất xơ và hội chứng ruột kích thích 

Chất xơ là phần không tiêu hoá của thức ăn có nguồn gốc thực vật. Chất xơ đã được chứng minh là có nhiều lợi ích sức khoẻ tổng thể, bao gồm:

• Cải thiện tiêu hóa và sức khỏe đường ruột tổng thể.
• Làm giảm mức cholesterol.
• Điều chỉnh lượng đường trong máu, giúp giảm mệt mỏi.
• Giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.

Đối với sức khỏe tiêu hóa và hội chứng ruột kích thích, chất xơ đóng một vai trò quan trọng. Chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan, đã được chứng minh là giúp giảm các triệu chứng táo bón cho những người mắc hội chứng ruột kích thích thể táo bón.

Có hai loại chất xơ chính: Hòa tan và không hòa tan. Cả hai loại đều được tìm thấy tự nhiên trong thực phẩm và có thể giúp cải thiện hoạt động tiêu hóa, mặc dù có tác dụng rất khác nhau.

Hầu hết các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật đều chứa sự kết hợp của chất xơ hòa tan và không hòa tan, nhưng nhiều loại thực phẩm đặc biệt giàu chất này hoặc chất kia.

Biết nên ăn loại nào vào thời điểm nào có thể giúp người bệnh kiểm soát tốt hơn các triệu chứng của mình.

Chất xơ hòa tan

Chất xơ hòa tan hút và hấp thụ nước, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và giảm lượng đường trong máu. Thực phẩm giàu chất xơ hòa tan bao gồm các loại tinh bột như gạo, khoai tây, yến mạch, đậu đen, hạt chia... Chất xơ hòa tan làm mềm và phân hủy thức ăn, biến thức ăn tiêu thụ thành một chất dễ tiêu hóa hơn. Điều này có lợi trong việc ngăn ngừa cả tiêu chảy và táo bón.

• Tiêu chảy: Vì chất xơ hòa tan hấp thụ chất lỏng dư thừa, nó có thể giúp làm chậm quá trình tiêu hóa.
• Táo bón: Chất xơ hòa tan có thể giúp ích cho những người bị táo bón vì nó hút nhiều nước hơn, có thể làm mềm phân cứng, đi ngoài dễ dàng hơn.

Chất xơ không hòa tan

Không giống như chất xơ hòa tan, chất xơ không hòa tan không hấp thụ nước. Thay vào đó, nó bổ sung khối lượng lớn vào phân và giúp phân di chuyển qua ruột nhanh hơn. Thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan bao gồm cây họ đậu, rau xanh, cần tây, bí xanh và các loại hạt.

Do kích hoạt phản xạ dạ dày ruột nên chế độ ăn nhiều chất xơ không hòa tan có lợi cho những người thể táo bón, nhưng không nên dùng cho những người bị tiêu chảy. Loại chất xơ này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng, đặc biệt là khi tiêu thụ với số lượng lớn.

2. Thực phẩm bổ sung chất xơ

Chất xơ có thể được tiêu thụ từ thực phẩm hoặc được dùng dưới dạng chất bổ sung (ví dụ psyllium và methylcellulose). Có thể cân nhắc việc sử dụng thực phẩm bổ sung chất xơ nếu không tiêu thụ đủ thực phẩm giàu chất xơ hàng ngày nhưng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Cũng cần lưu ý, bổ sung chất xơ có thể làm giảm sự hấp thụ của một số loại thuốc như aspirin và carbamazepine. Vì vậy, cách tốt nhất để có được chất xơ hàng ngày là thông qua chế độ ăn uống vì thực phẩm giàu chất xơ có xu hướng giàu vitamin và khoáng chất.

3. Lưu ý khi bổ sung chất xơ ở người mắc hội chứng ruột kích thích

Đối với những người mắc hội chứng ruột kích thích, chế độ ăn giàu chất xơ có thể làm giảm nguy cơ táo bón. Bệnh nhân được khuyến khích tăng lượng chất xơ thông qua chế độ ăn uống, nhất là từ thực phẩm giàu chất xơ nhưng ít FODMAP.

Nhưng cần lưu ý, lượng tiêu thụ phải được phân bổ đều trong ngày, không nên tiêu thụ quá nhiều một lúc để tránh xảy ra hiện tượng đầy hơi hoặc chướng bụng. Tốt nhất nên bổ sung từ từ để đảm bảo dung nạp từng loại thực phẩm giàu chất xơ.

Đối với người mắc hội chứng ruột kích thích thể tiêu chảy nếu lượng chất xơ quá cao có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh. Khi tiêu chảy điều quan trọng nhất là cần bổ sung đủ nước, theo dõi y tế để đảm bảo các triệu chứng không xấu đi.

Bệnh nhân suy dinh dưỡng, ốm yếu không nên dùng quá nhiều chất bổ sung chất xơ. Những người có chế độ ăn giàu chất xơ nên tránh bổ sung chất xơ, vì ăn quá nhiều có thể dẫn đến tiêu chảy và do đó làm giảm khả năng hấp thụ khoáng chất, vitamin và năng lượng.

Bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích thể hỗn hợp có thể dùng các chất bổ sung chất xơ phù hợp trong khi tuân theo chế độ ăn uống cân bằng và giảm lượng FODMAP để bình thường hóa thói quen đại tiện.

4. Lời khuyên chung về chế độ ăn uống cho người mắc hội chứng ruột kích thích

• Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa và đừng nhịn ăn lâu
• Khi ăn, ăn chậm nhai kỹ
• Uống nước thường xuyên
• Hạn chế uống trà hoặc cà phê
• Hạn chế uống rượu bia và đồ uống có ga
• Không ăn thức ăn gây kích thích như cay nóng, nhiều gia vị...

Mời xem thêm video đang được quan tâm: