Hơn 30 loại vi khuẩn, virus và ký sinh trùng khác nhau được biết là lây truyền qua quan hệ tình dục (STI). Tám trong số các mầm bệnh này có liên quan đến tỷ lệ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục lớn nhất, trong đó có HIV. Trong số 8 bệnh nhiễm trùng này, hiện có 4 bệnh có thể chữa được: Giang mai, lậu, Chlamydia và Trichomonas. 4 trường hợp còn lại là các bệnh nhiễm virus không thể chữa được: Viêm gan B, virus herpes simplex (HSV hoặc herpes), HIV và papillomavirus ở người (HPV). Tuy nhiên, các triệu chứng hoặc bệnh do nhiễm virus không thể chữa được có thể được giảm bớt hoặc thay đổi thông qua điều trị.
Ngoài những tác động tức thời của chính nhiễm trùng, STI có thể có hậu quả nghiêm trọng: Herpes và Giang mai có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV từ ba lần trở lên; lây truyền STI từ mẹ sang con có thể dẫn đến thai chết lưu, tử vong sơ sinh, nhẹ cân và sinh non, nhiễm trùng huyết, viêm phổi, viêm kết mạc sơ sinh và dị tật bẩm sinh; nhiễm HPV làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung; Lậu và Chlamydia là nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm vùng chậu (PID) và vô sinh ở phụ nữ...
Cách phòng ngừa STI
Tư vấn và can thiệp hành vi cung cấp phòng ngừa chính chống lại STI (bao gồm cả HIV), cũng như chống lại mang thai ngoài ý muốn. Bao gồm: Giáo dục giới tính toàn diện, STI; tư vấn trước và sau xét nghiệm HIV; tư vấn tình dục / giảm rủi ro an toàn hơn, khuyến mãi bao cao su. Các can thiệp của STI nhắm vào các nhóm dân số chính, như gái mại dâm, nam quan hệ tình dục đồng giới và những người tiêm chích ma túy; và giáo dục, tư vấn phòng ngừa STI phù hợp với nhu cầu của thanh thiếu niên.
Ngoài ra, tư vấn có thể cải thiện khả năng của mọi người để nhận ra các triệu chứng của STI và tăng khả năng họ sẽ tìm kiếm sự chăm sóc hoặc khuyến khích bạn tình làm như vậy.
Thật không may, thiếu nhận thức cộng đồng, thiếu đào tạo nhân viên y tế và sự kỳ thị lâu dài, phổ biến xung quanh STI vẫn là rào cản đối với việc sử dụng các biện pháp can thiệp này ngày càng hiệu quả hơn.
Khi được sử dụng đúng cách và nhất quán, bao cao su cung cấp một trong những phương pháp bảo vệ chống lại STI hiệu quả nhất, bao gồm cả HIV. Bao cao su nữ có hiệu quả và an toàn, nhưng hiện vẫn chưa được sử dụng rộng rãi bởi các chương trình quốc gia như bao cao su nam.
Nhiễm HPV làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung.
Dùng thuốc như thế nào?
Đối với STI do vi khuẩn (chlamydia, lậu và giang mai) và STI ký sinh trùng (trichomonas) thường có thể chữa được bằng các chế độ kháng sinh.
Đối với Herpes và HIV, các loại thuốc hiệu quả nhất hiện có là thuốc chống siêu vi có thể điều chỉnh tiến trình của bệnh, mặc dù chúng không thể chữa khỏi bệnh.
Đối với viêm gan B, thuốc kháng virus có thể giúp chống lại virus và làm chậm tổn thương gan.
Tuy nhiên, kháng kháng sinh (AMR) của STIs, đặc biệt là bệnh lậu đã tăng nhanh trong những năm gần đây, đã làm giảm các lựa chọn điều trị cho bệnh này. Chương trình giám sát AMR hiện tại (GASP) đã cho thấy tỷ lệ kháng quinolone cao, tăng kháng azithromycin và kháng cephalosporin phổ rộng… Sự xuất hiện của việc giảm tính nhạy cảm của bệnh lậu đối với các cephalosporin phổ rộng cùng với AMR đã được chứng minh là penicillin, sulphonamide, tetracycline, quinolone và macrolide làm cho bệnh lậu trở thành một bệnh kháng đa kháng thuốc. AMR cho các STI khác, mặc dù ít phổ biến hơn, cũng tồn tại, làm cho việc phòng ngừa và điều trị kịp thời trở nên quan trọng.
Dùng vắc xin và các can thiệp khác
Vắc-xin an toàn và hiệu quả cao có sẵn cho 2 STI: Viêm gan B và HPV. Những vắc-xin này đã mang lại sự tiến bộ lớn trong phòng ngừa STI. Vắc-xin chống viêm gan B được bao gồm trong các chương trình tiêm chủng cho trẻ sơ sinh ở 95% các quốc gia và ngăn ngừa hàng triệu ca tử vong do bệnh gan mãn tính và ung thư hàng năm.
Kể từ tháng 10 năm 2018, vắc-xin HPV có sẵn như là một phần của chương trình tiêm chủng thông thường ở 85 quốc gia, hầu hết trong số họ có thu nhập cao và trung bình. Tiêm vắc-xin HPV có thể ngăn ngừa tử vong của hàng triệu phụ nữ trong thập kỷ tới ở các nước thu nhập thấp và trung bình, nơi hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung xảy ra, nếu tỷ lệ tiêm chủng cao (> 80%) của phụ nữ trẻ (độ tuổi 11-15) có thể đạt được.
Hiện các nhà khoa học đang nghiên cứu phát triển vắc-xin chống Herpes và HIV. Nghiên cứu vắc-xin cho chlamydia, lậu, giang mai và trichomonas đang trong giai đoạn phát triển sớm hơn.
Các can thiệp y tế khác để ngăn ngừa một số STI bao gồm cắt bao quy đầu ở nam giới trưởng thành và thuốc diệt khuẩn:
-Cắt bao quy đầu ở nam giới làm giảm nguy cơ nhiễm HIV mắc phải dị tính ở nam giới khoảng 60% và cung cấp một số biện pháp bảo vệ chống lại các STI khác, chẳng hạn như herpes và HPV.
-Tenofovir gel, khi được sử dụng làm chất diệt vi khuẩn âm đạo, đã có kết quả hỗn hợp về khả năng ngăn ngừa nhiễm HIV, nhưng đã cho thấy một số hiệu quả chống lại HSV-2.
