Mụn hạt cơm hay mụn cóc xuất hiện ở bất kỳ nơi nào trên da hoặc niêm mạc, có đường kính nhỏ hơn 0,5cm. Hạt cơm thường không đáp ứng với bất kỳ dạng điều trị nào và thường tự khỏi nhưng bệnh hay tái phát ở dạng các tổn thương mới.
Nhận biết mụn hạt cơm
Tuy bạn sắp có mụn hạt cơm nhưng thường không có triệu chứng gì, cho đến lúc nó mọc lên bạn mới biết. Nếu là mụn hạt cơm ở gan bàn chân, thì khi ép lên nó, bạn thấy có cảm giác mềm. Còn mụn ở vùng hậu môn sinh dục thường gây ngứa. Rất ít khi hạt cơm gây ra cản trở cơ học dù ở các vị trí như lỗ mũi, ống tai, niệu đạo. Các hạt cơm rất khác nhau về hình dạng, kích thước và hình thức. Nếu nhìn thì đa số các hạt cơm dẹt, có thể thấy rõ dưới ánh sáng xiên. Những hạt cơm dưới móng thường khô, nứt nẻ và tăng sừng, có thể giống như chỗ xước măng rô. Hạt cơm ở gan bàn chân giống như cục chai sần. Ở phụ nữ, soi âm đạo và dùng acid acetic 3% bôi các thương tổn ở cổ tử cung có thể phát hiện các hạt cơm dẹt.
Khi nhận dạng mụn hạt cơm, cần phân biệt với các trường hợp như sau: ở người cao tuổi, các hạt cơm lớn cần phải sinh thiết để loại trừ khả năng ung thư tế bào gai. Đôi khi những tổn thương giống hạt cơm ở các vùng da tiếp xúc ánh mặt trời, thực tế lại là các ung thư tế bào gai và dày sừng quá sản do ánh nắng. Một số thương tổn hạt cơm hoa liễu có thể là do giang mai thứ phát. Những tổn thương u mềm lây có thể bị nhầm lẫn là hạt cơm, đặc biệt khi chúng rất lớn ở những người bị suy giảm miễn dịch. Tổn thương dày sừng da bã nhờn cũng có thể bị nhầm với hạt cơm. Đối với bệnh nhân AIDS, các tổn thương giống hạt cơm cũng có thể do virut Varicella-zoster gây ra.
 Hạt cơm ở mu bàn tay. |
Chữa trị và phòng bệnh hạt cơm dễ hay khó?
Cho đến nay, vẫn chưa có một phương pháp điều trị nào có thể đảm bảo khỏi bệnh hay tránh tái phát, nên việc điều trị chỉ nhằm mục đích tạo ra những khoảng thời gian “không có hạt cơm” càng lâu càng tốt mà không tạo sẹo. Ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch, mục đích của điều trị khiêm tốn hơn, là chỉ kiểm soát được kích thước và số lượng của mụn hạt cơm.
Các phương pháp loại bỏ hạt cơm gồm:
Dùng nitrogen lỏng áp lạnh trong 5-15 giây với hai chu kỳ lạnh - bớt lạnh, có thể điều trị 2 tuần một lần (phải do thầy thuốc chuyên khoa thực hiện để tránh quá mức có thể gây sẹo). Mặt khác nếu làm không đúng cách đối với tổn thương dọc theo cạnh ngón tay có thể phá hủy thần kinh và gây chứng dị cảm. Nitrogen lỏng có thể gây mất sắc tố đối với những người da màu. Phương pháp này có hiệu quả với các mụn cơm khô ở dương vật và mụn cơm thành dải ở mặt và trên cơ thể. Nên dùng nitrogen lỏng điều trị các tổn thương ở mu bàn chân, trái lại không nên dùng điều trị các tổn thương ở lòng bàn chân và các vùng chịu lực khác vì có thể dẫn tới đau đớn và làm rộp da tạm thời.
Các sản phẩm của acid salicylic cũng có thể dùng để điều trị các mụn cơm thông thường hay các mụn cơm ở lòng bàn chân: các mụn cơm ở lòng bàn chân được điều trị bằng cách bôi acid salicylic 40% rồi băng lại sau khi cắt bớt mụn cơm, để băng trong 5 ngày, tổn thương giảm đi lại làm lần khác như vậy. Tuy cách này mất nhiều thời gian (hằng tháng) để trừ hẳn mụn cơm, nhưng nó an toàn và hiệu quả, hầu như không có tác dụng phụ.
Đối với mụn cơm ở vùng hậu môn sinh dục, tốt nhất là bôi nhựa podophyllum 25% (podophyllin). Nhưng bệnh nhân có thai không được điều trị theo cách này. Sau 4 tuần, bệnh nhân hết mụn cơm, nhưng có thể bị tái phát sau 6 tuần, nên phải điều trị nhiều đợt mới khỏi. Ngoài ra người ta còn dùng các phương pháp điều trị khác như: phẫu thuật cắt bỏ mụn cơm, dùng laser CO2 điều trị mụn cơm tái phát...
Phòng bệnh cần tránh tiếp xúc với hạt cơm. Nếu bạn bị hạt cơm dẹt thì không nên cào xước hay gây tổn thương vùng bị bệnh. Các hạt cơm ở vùng hậu môn sinh dục có thể lây nhiễm qua quan hệ tình dục, vì vậy bạn nên dùng bao cao su để phòng lây nhiễm bệnh này và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Vì sao lại mọc hạt cơm? Da của bạn đang nhẵn nhụi bình thường, thế rồi một ngày nào đó tự nhiên bạn phát hiện trên da có một hay vài mụn hạt cơm mọc lên. Bạn giật mình không hiểu vì sao lại mọc hạt cơm xấu như thế trên da của mình. Nguyên nhân mọc mụn hạt cơm là do virut gây ra. Khoa học đã xác định được trên 40 loại virut làm mọc mụn hạt cơm. Hạt cơm ở cổ tử cung của mẹ có thể truyền sang cho con qua đường sinh sản, vì thế có một số em bé mới sinh ra đã có mụn hạt cơm, chẳng hạn một số bệnh nhi có hạt cơm thanh quản. |
ThS. Phạm Phú Vinh