Dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch cơ thể phát hiện chất lạ gây hại cho cơ thể và phản ứng bằng cách gây ra các phản ứng như: Phát ban, mề đay, tiêu chảy... Trên thực tế, có rất nhiều loại dị ứng, một số dị ứng xảy ra theo mùa, số khác thì xảy ra quanh năm hoặc thậm chí là suốt đời.
Các loại dị ứng thường gặp như: Dị ứng đường hô hấp (viêm mũi dị ứng, dị ứng theo mùa, dị ứng phấn hoa), dị ứng thực phẩm, dị ứng thuốc, dị ứng ngoài da (viêm da tiếp xúc)… Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến khó chịu hay đe dọa tính mạng.
Nhận biết phản ứng dị ứng
Những người bị dị ứng da có thể có triệu chứng đỏ hoặc phát ban sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng, chẳng hạn như latex hoặc một thành phần trong bột giặt.
Dị ứng theo mùa hoặc sốt cỏ khô rất phổ biến. Khoảng 10-30% người dân trên toàn thế giới bị ảnh hưởng và tỷ lệ dị ứng có thể đang gia tăng. Những người bị dị ứng theo mùa có các triệu chứng giống như cảm lạnh thông thường, bao gồm: Ngứa và chảy nước mũi, mắt sưng, ngứa họng, ho, khò khè…
Những người có phản ứng dị ứng với thực phẩm có các triệu chứng khác nhau, một số trong đó có thể nghiêm trọng như: Sưng môi, miệng hoặc mặt, nôn, tiêu chảy, co thắt dạ dày, nổi mề đay, nổi mẩn đỏ và ngứa, khó thở… Một số người bị dị ứng nghiêm trọng với thực phẩm, ong đốt hoặc thuốc có thể bị sốc phản vệ với các biểu hiện như: Co thăt dạ dày, hẹp đường thở, sưng lưỡi hoặc cổ họng, khò khè khó thở, phát ban hoặc ngứa, mạch yếu và nhanh, buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy, chóng mặt hoặc ngất xỉu… Sốc phản vệ có thể gây tử vong, vì vậy điều quan trọng là phải được cấp cứu kịp thời.
Thuốc trị dị ứng có thể gây buồn ngủ.
Khi nào đi khám bác sĩ?
Dị ứng có thể thoáng qua nhưng cũng có thể đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe, chẳng hạn như hen suyễn dị ứng hoặc sốc phản vệ. Bác sĩ có thể đánh giá và kê đơn thuốc thích hợp cho tình trạng dị ứng của từng người bệnh.
Người bệnh nên đi khám trong các trường hợp sau: Triệu chứng dị ứng can thiệp vào cuộc sống hàng ngày, thường xuyên cảm thấy khó thở, dùng thuốc OTC không làm giảm các triệu chứng dị ứng hoặc gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng…
Những nguy cơ khi dùng thuốc chống dị ứng
Hiện có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả, giúp giảm triệu chứng dị ứng, trong đó có thể sử dụng các thuốc sau:
Thuốc kháng histamine
Thuốc kháng histamine là một trong nhiều lựa chọn có sẵn để điều trị hoặc kiểm soát dị ứng. Những loại thuốc này chống lại tác dụng của histamines, một chất do cơ thể tạo ra để giúp hệ thống miễn dịch chống lại các chất xâm lấn. Thuốc kháng histamine có sẵn dưới hình thức OTC (thuốc không kê đơn) và thuốc theo đơn. Những loại thuốc này có thể ở dạng viên nén, dung dịch, thuốc xịt mũi, kem bôi và thuốc nhỏ mắt.
Thuốc kháng histamine cũ hơn, chẳng hạn như diphenhydramine và chlorpheniramine, làm giảm các triệu chứng dị ứng nhưng có thể gây buồn ngủ. Người dùng nên tránh lái xe trong khi sử dụng các loại thuốc này. Các tác dụng phụ phổ biến khác của các thuốc kháng histamine cũ này bao gồm: Khô miệng, chóng mặt, táo bón, mờ mắt, bí tiểu
Thuốc kháng histamine mới hơn như: Fexofenadine Hydrochloride, loratadine, desloratadin… có ít tác dụng phụ hơn và ít gây buồn ngủ hơn, ngoại trừ cetirizine dihydrochloride. Những loại thuốc này ở dạng viên. Tác dụng phụ thường gặp của các thuốc kháng histamine này bao gồm: Đau đầu, khô mũi, khô miệng, buồn nôn và khó chịu…
Thuốc thông mũi
Thuốc thông mũi có thể giúp làm giảm nghẹt mũi ở người bệnh. Thuốc có tác dụng làm co các mạch máu trong mũi, giúp mũi thông thoáng dễ thở.
Những loại thuốc này thường có sẵn OTC (không kê đơn) ở dạng thuốc viên hoặc thuốc xịt như: Oxymetazoline, phenylephrine… và thuốc kê đơn như pseudoephedrine.
Phụ nữ mang thai và những người bị tăng huyết áp được khuyến cáo không nên dùng thuốc thông mũi và nên trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
Tác dụng phụ của việc uống thuốc thông mũi có thể bao gồm: Hồi hộp, bồn chồn, chóng mặt, đau đầu, khô miệng, khó ngủ
Tác dụng phụ của thuốc xịt mũi thông mũi bao gồm: Khô mũi hoặc chảy nước mũi, cảm giác nóng rát hoặc châm chích tạm thời trong mũi, hắt hơi…
Thuốc xịt mũi corticosteroid
Các thuốc xịt mũi corticosteroid là thuốc được kê đơn để làm giảm triệu chứng bằng cách giảm viêm gây ra khi có chất gây dị ứng. Thuốc xịt mũi corticosteroid như flonase và nasacort, có thể giúp giảm nghẹt mũi, hắt hơi và sổ mũi. Tác dụng phụ của corticosteroid mũi bao gồm: Mùi khó chịu trong mũi, vị hôi trong miệng, kích ứng mũi, chảy máu cam…
Rửa mũi giúp loại bỏ chất nhầy, bụi bẩn...làm thông thoáng mũi.
Phương pháp điều trị thay thế
Có một số lựa chọn thay thế để làm giảm các triệu chứng dị ứng. Chúng có thể được sử dụng một mình hoặc kết hợp với các loại thuốc trên như: Rửa mũi (sẽ giúp loại bỏ chất nhầy ra khỏi mũi, có thể giúp thở dễ dàng hơn), xịt mũi nước muối (giúp rửa trôi các chất gây dị ứng như phấn hoa và bụi bẩn ra khỏi mũi. Những loại thuốc xịt này ít gây kích ứng hơn so với xịt mũi bằng thuốc)...
Ngoài ra, ăn uống lành mạnh có nhiều lợi ích, bao gồm giảm viêm do dị ứng. Đối với dị ứng thực phẩmngười bệnh cần tránh một số loại thực phẩm gây dị ứng, nhưng vẫn đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng, bổ dưỡng .
Thực phẩm chống viêm phổ biến bao gồm: Cá, bơ, bông cải xanh, cải xoăn, dưa hấu, gừng, rau kinh giới, nghệ… Chườm lạnh cũng có thể giúp giảm sưng mắt và xoang đau…
Cách nào có thể ngăn chặn phản ứng dị ứng?
Hãy chắc chắn kiểm tra bao bì thực phẩm để đảm bảo nó không chứa các chất gây dị ứng tiềm năng với mình.
Tránh xa các chất gây dị ứng (nếu có thể).
Dị ứng như bụi và phấn hoa là khó tránh. Vì vậy, cần thường xuyên làm sạch bề mặt trong gia đình và quần áo…
Thường xuyên thay đổi bộ lọc điều hòa không khí và đóng cửa sổ sẽ làm giảm lượng phấn hoa xâm nhập vào nhà.
Các triệu chứng dị ứng là khác nhau đối với các tác nhân gây dị ứng nhưng chúng có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp, tiêu hóa và da.
Cách tốt nhất để ngăn chặn phản ứng là tránh các chất gây dị ứng.
