Trong cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày, đôi khi có những thói quen chúng ta thấy rất bình thường nhưng nếu tiếp diễn trong thời gian dài, các thói quen này có thể là nguyên nhân gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể nói chung và ảnh hưởng đến sự phát triển của khuôn mặt nói riêng. Nghiêm trọng hơn, chúng có thể gây ra một số bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe...
Các thói quen có thể gây bệnh sâu răng và bệnh nha chu
Có thói quen chăm sóc răng miệng kém
Một số trẻ được sinh ra và lớn lên trong các gia đình không ý thức về chăm sóc răng miệng và không thấy được tầm quan trọng của việc chăm sóc răng miệng, của việc chải răng hàng ngày với kem đánh răng có fluor để phòng ngừa bệnh sâu răng. Chính cha mẹ và các người lớn trong gia đình chưa làm gương cho các cháu, như cha mẹ không có thói quen chải răng với kem có fluor sau mỗi buổi sáng, sau khi ăn hay trước khi ngủ...
 |
Do đó, những trẻ sinh ra và lớn lên trong các gia đình kém ý thức về chăm sóc răng miệng thường có tỉ lệ bệnh sâu răng và bệnh nha chu khá cao.
Ngoài ra do hiểu biết và nhận thức của mỗi gia đình có khác nhau, do đó ý thức về chăm sóc răng miệng cũng khác nhau.
Chưa có thói quen chải răng sạch sau khi ăn và trước khi ngủ
Chải răng sau mỗi bữa ăn và trước khi đi ngủ tưởng chừng là việc làm đơn giản, nhưng thực tế không đơn giản chút nào, việc chải răng sạch sau khi ăn và trước khi ngủ là công việc đòi hỏi nhiều yếu tố:
- Kiến thức về phòng bệnh và chăm sóc răng miệng.
- Ý thức về việc tự chăm sóc răng miệng của từng cá nhân.
- Kỹ năng làm sạch răng - nướu - lưỡi... (đây là công việc khó khăn đối với trẻ em).
- Chải răng là công việc đòi hỏi phải thực hành liên tục mỗi ngày, thường xuyên liên tục.
Nhiều bác sĩ nha khoa khuyên rằng: cha, mẹ hay người trông nom các cháu nên theo dõi, giám sát việc chải răng của các cháu đến 10 - 12 tuổi và hỗ trợ các cháu trong việc vệ sinh răng miệng.
Trẻ có thời gian bú bình kéo dài
Nhiều nghiên cứu cho thấy, những trẻ em có thói quen bú bình khi ngủ mà không vệ sinh răng miệng hay súc miệng lại với nước sạch dễ bị sâu răng hơn. Vì sau khi bú, sữa sẽ đọng lại trên răng, các trẻ có thói quen bú bình và kéo dài trong nhiều ngày thì vi khuẩn có trong miệng sẽ lên men acid (do lên men sữa) tấn công men răng, lâu ngày sẽ tạo thành lỗ sâu răng.
Không được bổ sung các dạng fluor ngừa sâu răng.
Như ta biết rằng, chất fluor có vai trò rất quan trọng trong việc phòng chống bệnh sâu răng và giúp cho men răng cứng chắc, tăng cường sức đề kháng của men răng, làm cho răng cứng chắc dưới tác dụng của acid.
Chất fluor có tác dụng làm tăng sự tái khoáng hóa của men răng và làm giảm sự mất khoáng, nhờ sự thành lập chất fluoro - apatite có khả năng làm cho men răng cứng chắc và đề kháng với bệnh sâu răng.
Thói quen sử dụng đường, các thức ăn có đường
Nguyên nhân gây bệnh sâu răng là do 3 yếu tố: răng, vi khuẩn, chất bột đường dưới tác dụng của yếu tố thời gian.
Do đó, nếu có thói quen sử dụng nhiều thức ăn có đường và ăn quà vặt thường xuyên, kéo dài mà vệ sinh răng miệng kém là những yếu tố nguy cơ rất dễ gây ra bệnh sâu răng.
Trái cây tươi và rau xanh trong các bữa ăn
Trái cây tươi và rau xanh ngoài việc cung cấp sinh tố cho cơ thể, các loại thức ăn này còn có nhiều chất xơ, chúng giúp cho việc làm sạch răng nướu trong quá trình ăn nhai... Các loại trái cây tươi, và rau xanh có tác dụng rất tốt trong việc phòng chống bệnh sâu răng và bệnh nha chu. Do đó, nên tập cho trẻ ăn nhiều trái cây tươi tráng miệng sau các bữa ăn chính để phòng ngừa các bệnh răng miệng.
Thói quen đi khám răng miệng định kỳ
Sâu răng và nha chu là bệnh răng miệng rất phổ biến, thường xuất hiện rất sớm ở nhiều lứa tuổi. Tuy nhiên, những bệnh răng miệng này cũng rất dễ dự phòng và chúng ta có thể kiểm soát và điều trị ở giai đoạn sớm nếu chúng ta có thói quen đi khám răng miệng định kỳ 6 tháng hay 1 năm/lần, sẽ giúp kiểm soát và phòng ngừa được bệnh sâu răng và bệnh nha chu một cách có hiệu quả nhất.
Các thói quen có thể gây nên lệch lạc răng hàm
Ngoài các nguyên nhân nêu trên, trong sinh hoạt hàng ngày đôi khi có những thói quen chúng ta thấy rất bình thường nhưng nếu để tiếp diễn trong thời gian dài sẽ để lại hậu quả rất nghiêm trọng trên răng và hàm, làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ của trẻ.
Mút ngón tay và mút núm vú
Mút ngón tay là một phản xạ tự nhiên giúp cho bé phát triển cơ và hàm. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này tiếp tục xảy ra sau thời kỳ mọc răng sữa (đến 6 tuổi) và kéo dài nó sẽ trở thành một thói quen xấu, có thể đẩy các răng phía trước ra ngoài gây “hô răng” và làm sai khớp răng, gây mất thẩm mỹ cho gương mặt của trẻ.
Thực tế, thói quen mút ngón tay thường làm cha mẹ lo ngại vì sự mất vệ sinh hơn là việc gây ảnh hưởng đến răng và hàm.
Thở bằng miệng
Có thể trẻ bị một trở ngại về đường mũi khiến trẻ không thể thở bằng mũi được, mà phải thở bằng miệng. Khi thởbằng miệng lâu ngày sẽ làm cho niêm mạc miệng bị khô, đôi khi làm lệch lạc răng và hàm. Nếu thói quen này xảy ra lâu ngày mà không được điều trị, các răng của trẻ sẽ dễ bị sâu và nhiễm trùng đường hô hấp…
Tật đưa lưỡi ra trước
Các trẻ có thói quen đưa luỡi ra trước lâu ngày cũng dễ gây hô răng và gây cắn hở các răng trước, hay các răng trước cắn không khít nhau làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng ăn nhai.
Xử trí: nếu phát hiện sớm, khuyên bé không nên đưa lưỡi ra trước. Nếu không loại bỏ, nên đến BS chuyên khoa RHM làm khí cụ ngăn chặn đưa luỡi ra trước.
Tật chống cằm
Thói quen này không gây xô lệch răng nhiều, nhưng nếu trẻ có thói quen chống cằm lâu ngày có thể gây ra nhô hàm dưới hay gây cắn lệch một bên, lâu ngày sẽ gây nên sự mất cân xứng của hàm.
Cắn móng tay, nghiến răng, cắn vật cứng…
Các thói quen này nếu không được phát hiện và loại bỏ sớm, lâu ngày sẽ làm cho răng dễ bị mòn, bị mẻ, dễ bị rạn nứt, răng có thể bị chết tủy và gây ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm...
Dùng các vật nhọn xỉa răng
Nếu có thói quen sử dụng các vật cứng, vật nhọn xỉa răng lâu ngày sẽ làm các răng bị hở, bị thưa hay làm trầy xước nướu răng và gây tụt nướu ở các kẽ răng.
Nếu dùng tăm, nên thực hiện động tác “khều” để loại bỏ thức ăn còn đọng lại trên răng hơn là động tác “xỉa qua kẽ răng”. Nên dùng tăm xỉa răng có đầu nhỏ vừa với kẽ răng và tương đối mềm để tránh tổn thương nướu răng. Nếu bị vắt thức ăn ở kẽ răng, nên dùng chỉ tơ nha khoa làm sạch và loại bỏ các mảng bám răng, nên hạn chế sử dụng tăm xỉa răng.
Thói quen nằm nghiêng một bên
Lâu ngày sẽ dẫn đến lép hàm một bên, cha mẹ nên theo dõi và hướng dẫn trẻ loại bỏ thói quen này từ lúc còn nhỏ.
Vai trò của cha mẹ
Dựa vào các nguyên nhân nêu trên, nếu người lớn chúng ta quan tâm và thường xuyên nhắc nhở các cháu sẽ giúp các cháu thay đổi các thói quen và hành vi chăm sóc răng miệng ngay từ lúc nhỏ. Tốt nhất nên chăm sóc kỹ lưỡng cho cả bộ răng sữa và bộ răng vĩnh viễn bằng các biện pháp cơ bản như sau sẽ giúp các cháu có hàm răng chắc khỏe, nụ cười xinh tuơi và quan trọng nhất là tiết kiệm cho gia đình và xã hội rất nhiều thời gian, tiền bạc.
- Tập cho bé thói quen chải răng sau khi ăn và trước khi đi ngủ.
- Dùng kem đánh răng có chất fluor ngừa sâu răng.
- Hạn chế các thức ăn có đường và thức ăn ngọt, hạn chế ăn quà vặt.
- Nên ăn nhiều trái cây tươi và rau xanh giúp làm sạch răng nướu.
- Tập thói quen đi khám răng miệng định kỳ, điều trị sớm các bệnh răng miệng và dự phòng các lệch lạc về răng và hàm.
BS.CKII. NGUYỄN ĐỨC HUÊ