Các phương pháp điều trị lệch khớp cắn nhằm cải thiện tình trạng khớp cắn bị lệch. Một số phương pháp sau đã được áp dụng thành công trong nhiều trường hợp:
1. Phẫu thuật hàm điều trị lệch khớp cắn
Phẫu thuật hàm được coi là phương pháp phù hợp nhất với những trường hợp bị sai lệch khớp cắn không phải do răng mà do xương hàm. Phẫu thuật hàm cũng có thể được áp dụng trong việc cải thiện vấn đề lệch khớp cắn do nguyên nhân di truyền hoặc chấn thương gãy xương hàm mà chưa vận dụng được phương pháp nào phù hợp.
Trên lâm sàng các hình thái lệch khớp cắn rất đa dạng và phong phú, trong đó lệch khớp cắn do mất cân xứng của xương hàm là một hình thái phức tạp nhất. Phương pháp chỉnh nha đơn thuần thường không mang lại thành công, và phẫu thuật sắp xếp lại xương hàm hoặc các khối răng - xương ổ răng, là cách chọn tối ưu nhất cho những trường hợp này. Tuy nhiên, điều trị phối hợp giữa chỉnh nha và phẫu thuật cắt chỉnh xương hàm là quan trọng và cần thiết.
Một số loại lệch khớp cắn thường gặp.
1.1. Lưu ý khi phẫu thuật hàm trong điều trị lệch khớp cắn
Phẫu thuật hàm chỉ được thực hiện khi bệnh nhân đã đủ điều kiện trên 18 tuổi kết hợp với phương pháp niềng răng. Bởi vì ở độ tuổi này cấu trúc răng đã tương đối ổn định và đã kết thúc quá trình phát triển.
Với phương pháp này, các bác sĩ sẽ cắt hoặc nối thêm một phần xương để khắc phục những khiếm khuyết của người bệnh. Phẫu thuật hàm trong trường hợp này cũng được đánh giá là triệt để nhất.
1.2. Chỉ định của phẫu thuật cắt chỉnh xương hàm được thực hiện trong các trường hợp:
- Sự bất hòa trầm trọng giữa 2 xương hàm.
- Xương hàm không cân xứng.
- Rối loạn theo chiều đứng của xương hàm.
- Sự bất hòa theo chiều ngang của xương hàm.
- Bệnh nhân không còn tăng trưởng.
Một số kỹ thuật cắt chỉnh xương hàm thường được áp dụng để điều trị lệch khớp cắn do xương là:
- Đối với xương hàm trên:
Kỹ thuật cắt xương hàm tên kiểu Lefort I:
Thường được sử dụng để điều trị các trường hợp hàm hô móm, các dị tật bẩm sinh, rối loạn phát triển xương hàm, di chứng chấn thương.
Phẫu thuật cắt rời toàn bộ xương hàm trên được sử dụng cho hầu hết các trường hợp cần di chuyển toàn bộ khối xương hàm trên ra trước, lui sau, lên trên, xuống dưới và xoay trái-phải, lên-xuống không cân xứng để điều trị xương hàm trên lùi, nhô, quá triển theo chiều đứng, bị nghiêng (canting).
Kỹ thuật cắt nhóm răng cửa hàm trên kiểu Wassmund:
Là phẫu thuật cắt khối xương ổ răng phía trước ở vùng răng cối nhỏ kết hợp với nhổ 2 răng cối nhỏ trên. Nó được sử dụng trong điều trị nhô xương ổ răng hàm trên hoặc cắn hở giúp điều chỉnh độ nhô, độ lộ răng so với môi trên cũng như trục của các răng trước trên.
- Đối với xương hàm dưới:
Kỹ thuật chẻ dọc cành lên xương hàm dưới hai bên (Bilateral Sagital Split Osteotomy- BSSO):
Được sử dụng cho hầu hết các trường hợp phẫu thuật ở hàm dưới vì: nó giúp di chuyển thân xương hàm dưới ra trước, lui sau, xoay lên, xoay xuống, xoay trái phải không cân xứng một cách linh hoạt để điều trị xương hàm dưới lùi, nhô, bất đối xứng.)
Kỹ thuật cắt nhóm răng cửa hàm dưới kiểu Kolle:
Đây là phẫu thuật cắt khối xương ổ răng ở vùng răng cối nhỏ kết hợp với nhổ hai răng cối nhỏ dưới được sử dụng trong điều trị nhô xương ổ răng hàm dưới hoặc cắn hở giúp điều chỉnh độ nhô, độ lộ răng so với môi dưới cũng như trục của các răng trước dưới.
Niềng răng là phương pháp giúp cải thiện tình trạng lệch khớp cắn.
1.3. Ưu điểm của phẫu thuật chỉnh hàm:
- Chỉ cần thực hiện 1 lần duy nhất. Hiệu quả lâu dài, bền vững.
- Thấy rõ hiệu quả sau khi phẫu thuật.
1.4. Nhược điểm của phẫu thuật chỉnh hàm:
- Cảm giác bị đau nhức trong thời gian đầu sau phẫu thuật.
- Chi phí phẫu thuật cao. Đòi hỏi bác sĩ có tay nghề phẫu thuật cao, sử dụng kỹ thuật hiện đại.
2. Điều trị lệch khớp cắn bằng phương pháp nhổ bớt răng
Nếu đối tượng bị lệch khớp cắn là trẻ em và thiếu niên với hàm răng mọc chen chúc thì bước đầu tiên cần làm đó là nhổ bớt răng sữa. Điều này giúp răng vĩnh viễn có chỗ để mọc lên, trừ những trường hợp bắt buộc thì bác sĩ mới nhổ bỏ răng vĩnh viễn.
3. Nắn chỉnh răng tháo lắp bằng khí cụ chuyên dụng
Niềng răng tháo lắp được áp dụng cho từng trường hợp, cụ thể là: Các khí cụ dành cho trẻ em dưới 13 tuổi và khay niềng dành cho người trưởng thành.
Một số loại niềng răng tháo lắp phổ biến:
3.1. Niềng răng tháo lắp kim loại (khí cụ nong rộng hàm)
Niềng răng tháo lắp kim loại chỉ phù hợp với trẻ em, trong giai đoạn răng sữa đang phát triển, tác động lên cả răng và hàm để ngăn ngừa những sai lệch khớp cắn về sau của răng trẻ.
Là sản phẩm chỉnh răng và xương, được thiết kế gồm một vòm miệng bằng nhựa và các vòng cuốn bằng kim loại nối với hệ thống lò xo để tạo lực di chuyển răng.
Khí cụ này có ốc nong hàm nằm giữa, có dụng cụ để đưa vào và xoay ốc nong hàm này, mỗi lần xoay thì nong ra được ¼ mm.
Phương pháp niềng răng gắn mắc cài cũng có công dụng di chuyển răng một cách từ từ, khắc phục hiện tượng lệch khớp cắn. Nó được áp dụng với trẻ có khớp cắn ngược (hàm trên ở sau so với hàm dưới, với kiểu mặt lưỡi cày). Trẻ cần được can thiệp nắn chỉnh răng ngay khi trẻ thay răng cửa sữa hàm trên, khoảng 7 tuổi.
- Đối với các trường hợp trẻ có lệch khớp cắn loại 2 (hàm trên bình thường + hàm dưới lùi / hàm trên vẩu + hàm dưới bình thường hoặc hàm trên + hàm dưới vẩu thì việc can thiệp nắn chỉnh răng ở giai đoạn thành lập bộ răng thiếu niên (10-12 tuổi).
- Đối với các trường hợp trẻ răng khấp khểnh, răng chen chúc thiếu chỗ… thì việc can thiệp nắn chỉnh răng sẽ diễn ra khi trẻ thay toàn bộ răng sữa (13-15 tuổi).
Phương pháp nắn chỉnh răng bằng khí cụ chuyên dụng còn nhờ sự nhất quán trong lực kéo của mắc cài sẽ giúp xương ổ răng được định hình lại. Nhờ đó răng được sắp xếp theo trật tự đúng chuẩn. Phương pháp này không những áp dụng thành công cho trẻ em, mà còn giúp đem lại hiệu quả cao đối với người trưởng thành.
Mặc dù niềng răng sẽ giúp đưa tổ chức răng về với trật tự phù hợp, nhưng sau khi tháo niềng, nhiều trường hợp đã xảy ra tình trạng "chạy răng" về vị trí ban đầu. Do đó sau khi hoàn thành liệu trình chỉnh răng bằng mắc cài, bệnh nhân cần đeo hàm duy trì trong suốt - một loại khí cụ giữ răng - để tránh nguy cơ răng bị xê dịch.
Niềng răng tháo lắp kim loại (khí cụ nong rộng hàm).
3.2. Niềng răng trong suốt Invisalign
Đối với bệnh nhân bị lệch khớp cắn là người lớn thì có thể vận dụng tới phương pháp niềng răng trong suốt. Máng niềng được chế tác theo kích thước và đặc điểm khuôn răng của từng người. Chúng sẽ áp sát vào răng, được căn chỉnh chi tiết để tạo lực khiến các răng di chuyển trên cung hàm.
Niềng răng trong suốt Invisalign là phương pháp sử dụng một bộ khay niềng (từ 20 đến 45 khay) được đánh số thứ tự từ 1 cho đến hết. Lần lượt được lắp vào cung răng với sự hỗ trợ của các điểm tạo lực.
Trung bình mỗi khay trong suốt sẽ đeo trong khoảng 2 tuần, với mức dịch chuyển tương ứng các răng là 0,25mm/lần. Thời gian đeo khay niềng răng tối thiểu 22 giờ/ngày để khay tự đạt hiệu quả tối ưu nhất.
3.3. Niềng răng không mắc cài 3D Clear
Đây là phương pháp chỉnh răng tháo lắp, sử dụng các khay nhựa chuyên dụng để chỉnh răng bị hô, móm, thưa, lệch lạc khớp cắn,.. về đúng vị trí trên cung hàm.
Với phương pháp này các răng sẽ được di chuyển từ từ về đúng vị trí nhờ vào sự thay đổi kích thước của khay niềng mà không cần đến sự hỗ trợ từ mắc cài và dây cung cồng kềnh.
Niềng răng không mắc cài 3D trong suốt phù hợp với những người có nhu cầu thẩm mỹ trong thời gian niềng răng, hoặc những người có công việc giao tiếp nhiều, ngại để lộ hàm răng mắc cài. Nó có thể dễ dàng tháo – lắp mỗi khi ăn nhai và vệ sinh răng miệng.
