Việc ký được thỏa thuận hạt nhân với các cường quốc sau hơn một thập kỷ đọ sức căng thẳng với phương Tây là một thành công lớn của Iran. Thỏa hiệp không chỉ mở ra một chương mới trong quan hệ quốc tế mà còn tạo ra những cơ hội lớn cho các nhà đầu tư nước ngoài đến Iran sau khi các trừng phạt kinh tế với nước này được gỡ bỏ. Tuy nhiên, theo giới phân tích, trước mắt Tổng thống Hassan Rohani vẫn còn nhiều thách thức chính trị ở trong nước để khẳng định đường lối ôn hòa và thực hiện những hứa hẹn khi tranh cử Tổng thống.
Iran - đất nước rộng lớn với 78 triệu dân, có nguồn tài nguyên dầu khí dồi dào - đang hy vọng các nhà đầu tư nước ngoài sẽ đổ xô đến làm ăn, ngay sau khi lệnh cấm vận quốc tế được gỡ bỏ, theo như tinh thần nội dung của thỏa thuận ký hôm 14/7 vừa qua. Sau những đánh giá cao về mặt thành công chính trị là những tiếng nói hồ hởi hy vọng vào những hệ quả kinh tế mà thỏa thuận hạt nhân này sẽ mang lại trong thời gian tới. Phát ngôn viên Bộ Kinh tế Đức đã ngỏ ý rằng, việc bình thường hóa quan hệ với Iran sẽ đem lại lợi ích kinh tế lớn cho nước Đức. Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Kinh tế Đức đã cho biết sẽ đến Iran trong thời gian tới. Ngay trong tuần tới, một đoàn doanh nhân nước Đức sẽ có mặt ở Teheran để tìm kiếm cơ hội làm ăn. Ngoại trưởng Pháp, Laurent Fabius ngay sau khi thỏa thuận được ký cũng thông báo sẽ tới Iran trong thời gian gần nhất. Các công ty Pháp, đặc biệt trong ngành chế tạo xe hơi, đã cắm chân ở Iran từ nhiều năm nay nhưng bị các trừng phạt quốc tế đối với Iran trói buộc không làm ăn được gì nay đang rất phấn khởi. Về phần mình, Bộ trưởng Phát triển kinh tế Italy, bà Federica Guidi cũng đã thông báo sẵn sàng dẫn đầu một phái đoàn thương mại đến Teheran ngay trong tuần tới. Không ít các tập đoàn lớn của Pháp như: Danone, Airbus, LVMH hay Nhà chế tạo xe hơi của Pháp PSA Peugeot Citroen cũng như Renaul đang hối hả chuẩn bị trở lại thị trường chiến lược Iran sau thỏa thuận Vienna.
Tại nước Đức, viễn cảnh của việc gỡ bỏ trừng phạt kinh tế đối với Iran cũng đang được các nhà công nghiệp đón đợi tích cực. Hiệp hội Công nghiệp Đức BDI tin tưởng xuất khẩu của Đức sang Iran trong vài năm tới sẽ tăng lên con số 10 tỷ euro thay vì 2,4 tỷ trong năm 2014, chủ yếu nhờ vào nhu cầu hiện đại hóa công nghiệp của Iran, nhất là trong công nghiệp dầu mỏ. Theo BDI, sẽ có nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Đức, đặc biệt trong các lĩnh vực máy công cụ, chế tạo xe hơi và hóa chất. Hiệp hội các nhà chế tạo máy công cụ Đức đã ước tính, thị trường máy công cụ Iran sẽ khoảng 8 tỷ euro.
Còn bà Bộ trưởng Italy Federica Guidi thì nhắc lại: Italy đã từng là đối tác thương mại hàng đầu với Iran trước khi có lệnh cấm vận quốc tế. Bà cũng hy vọng đất nước của bà sẽ trở lại vị trí này. Trước khi quốc tế trừng phạt Iran, xuất khẩu của Italy sang Iran đạt con số 1,5 tỷ euro. Con số này có thể sẽ đạt mức 4 tỷ euro vào năm 2018.
Bị cấm vận trong một thập kỷ qua, lĩnh vực dầu mỏ của Iran đã trở nên cũ kỹ lạc hậu, đang cần được nâng cấp đầu tư lớn. Hiện tại Iran có trữ lượng dầu mỏ lớn hàng thứ tư thế giới. Tuy nhiên từ năm 2012, sản xuất dầu của nước này đã giảm xuống dưới 3 triệu thùng mỗi ngày, xuất khẩu dầu mỏ cũng giảm xuống một nửa, khoảng 1,3 triệu thùng mỗi ngày thay vì 2,5 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2011. Về khí đốt, Iran có trữ lượng hàng đầu thế giới và năm ngoái nước này chiếm vị trí thứ tư về sản lượng khí tự nhiên. Bộ trưởng Dầu mỏ của Iran, Bijan Zanganeh cho biết, ưu tiên hiện tại của Iran là phát triển lĩnh vực dầu khí bằng cách huy động tiềm năng của cả trong và ngoài nước.
Giới quan sát ghi nhận một trang mới đang mở ra trên con đường chính trị của Tổng thống Rohani sau khi ông đã thành công đưa các cuộc đàm phán về hồ sơ hạt nhân Iran đến đích bằng thỏa thuận ký với các cường quốc hôm 14/7/2015. Để làm được việc đó, Tổng thống Iran đã phải đấu tranh rất khó khăn với cánh bảo thủ cứng rắn ở trong nước. Người dân Iran vui mừng đón nhận bản thỏa thuận hạt nhân như một thắng lợi của đất nước với hy vọng Iran sẽ thoát khỏi sự cô lập kinh tế sau khi các lệnh trừng phạt được gỡ bỏ. Đây cũng có thể coi là một thành công của ông Rohani - một Tổng thống được cho là ôn hòa.
(theo AFP, Le Monde)
Quỳnh Anh
