Vậy, các thuốc trúng thầu là những loại thuốc gì, chất lượng điều trị như thế nào... Phóng viên Báo Điện tử Chính phủ đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo, Phó Giám đốc Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia, Bộ Y tế.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo, Phó Giám đốc Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia, Bộ Y tế - Ảnh: VGP/Hiền Minh
Thưa bà, các chủng loại thuốc do Trung tâm tổ chức đấu thầu lần này là những loại thuốc gì và số lượng nhà thầu tham gia như thế nào?
Bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo: Trung tâm tổ chức đấu thầu các gói thầu cung cấp 106 thuốc thuộc danh mục thuốc đấu thầu tập trung cấp quốc gia giai đoạn 2022-2023 trên cơ sở Danh mục thuốc đấu thầu tập trung cấp quốc gia được ban hành kèm theo Thông tư 15/2020/TT-BYT và đã được Bộ Y tế phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu tại Quyết định số 4325/QĐ-BYT ngày 8/9/2021.
Các thuốc tổ chức đấu thầu tập trung quốc gia là những thuốc có tỉ trọng sử dụng lớn về giá trị hoặc số lượng tại các cơ sở y tế trên cả nước, chủ yếu là các thuốc điều trị nhiễm khuẩn: Kháng sinh (44 thuốc), thuốc tiêu hóa (19 thuốc), thuốc tim mạch (16 thuốc), thuốc điều trị ung thư (11 thuốc), thuốc điều trị tiểu đường (7 thuốc) và 9 thuốc thuộc các nhóm điều trị khác.
Trung tâm tổ chức đấu thầu rộng rãi với 3 gói thầu cung cấp thuốc cho các cơ sở y tế theo vùng, miền và đã thu hút được 72 nhà thầu tham dự, trong đó có 52 nhà thầu tham dự gói thầu số 1 cung ứng cho các tỉnh miền Bắc, có 50 nhà thầu tham dự gói thầu số 2 cung ứng cho các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên và 55 nhà thầu tham dự gói thầu số 3 cung ứng cho các tỉnh miền Nam.
Kết quả, có 39 nhà thầu trúng thầu, trong đó có 27 nhà thầu trúng gói thầu số 1, có 27 nhà thầu trúng gói thầu số 2, có 24 nhà thầu trúng gói thầu số 3.
Các nhà thầu tham dự gói thầu đấu thầu tập trung cấp quốc gia là những nhà thầu lớn, có năng lực và kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu của gói thầu và có khả năng cung ứng thuốc cho các cơ sở y tế trên toàn quốc.
Thuốc kháng sinh có giá giảm sâu so với giá kế hoạch là do thuốc có nhiều sự lựa chọn, thay thế, dẫn tới cạnh tranh không ít trong đấu thầu.
Có thuốc giá trúng thầu chỉ còn 46-48% so với giá kế hoạch
Giá thuốc trúng thầu năm nay so với năm ngoái như thế nào và các thuốc trúng thầu tập trung ở những quốc gia nào, thưa Bà?
Bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo: Nếu so sánh mặt bằng chung thì kết quả thầu năm nay là không ngờ, vì số lượng tương đối lớn mà có một số thuốc có giá trúng thầu chỉ còn 46-48% so với giá kế hoạch. Chính bản thân các nhà thầu khác khi biết kết quả này cũng không ngờ.
Theo giải trình các đơn vị trúng thầu, họ có chiến lược thầu và tìm được nguồn cung thuốc gốc. Mặt khác do 2 năm vừa qua xảy ra dịch COVID-19 nên lượng bệnh nhân ít, dẫn tới sử dụng thuốc thấp nên nhà thầu cũng phải tính toán trong kinh doanh. Họ tranh thủ thời gian này để có chiến lược đấu thầu tốt nhất, đặc biệt là thuốc đấu thầu tập trung thì có ít nhất 24 tháng không phải tìm kiếm nguồn đấu thầu mà họ chỉ cần thực hiện các hợp đồng với các cơ sở y tế.
Một số thuốc có giá giảm sâu, trong đó có thuốc kháng sinh, có loại chỉ còn 46-48% so với giá kế hoạch. Nguyên nhân là do trong điều trị, chủng loại thuốc này có nhiều lựa chọn thuốc thay thế. Điều này dẫn tới cạnh tranh không ít trong đấu thầu.
Theo kết quả đấu thầu tập trung thuốc quốc gia được công bố, giá thuốc trúng thầu hầu hết đều giảm so với giá trúng thầu tại các cơ sở y tế trong năm trước, với tỷ lệ giảm giá trung bình là 17,25% (tương đương với 1.337 tỷ đồng). Trong khi 2 năm vừa qua, ảnh hưởng của dịch COVID-19 và các xung đột xảy ra trên thế giới làm đứt gãy chuỗi cung ứng, các chi phí nguyên liệu và vận chuyển tăng cao.
Thuốc trúng thầu phải đạt tiêu chuẩn EU- GMP
Với giá trúng thầu rẻ hơn năm trước như vậy thì chất lượng có bảo đảm không, thưa bà?
Bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo: Chất lượng thuốc trúng thầu hoàn toàn bảo đảm, vì thuốc đã được Cục quản lý dược, Bộ Y tế công bố số đăng ký. Đặc biệt, trong lần đấu thầu này, Trung tâm chỉ mua thuốc trong 2 nhóm thuốc đứng đầu bảng đối với các thuốc generic (không có thuốc biệt dược gốc) là nhóm 1 và nhóm 2, tức là các thuốc đạt tiêu chuẩn EU, GMP.
Tức là, các thuốc dự đấu thầu tập trung cấp quốc gia lần này là các thuốc được sản xuất toàn bộ trên dây chuyền sản xuất thuốc đạt nguyên tắc, tiêu chuẩn EU-GMP (tiêu chuẩn về thực hành tốt sản xuất thuốc theo tiêu chuẩn châu Âu do Cơ quan quản lý dược phẩm châu Âu xây dựng và ban hành) hoặc tương đương, nên đa số các thuốc trúng thầu được sản xuất tại các nước châu Âu như Pháp, Áo, Đức, Italy, Romani, Tây Ban Nha... (từ 48 – 49 hoặc từ 84-86 thuốc tùy từng gói thầu) và Việt Nam ( từ 31-33 thuốc tùy từng gói thầu).
Bên cạnh đó, theo quy định của Luật Đấu thầu, những thuốc nào trúng thầu với giá trúng thầu dưới 50% so với giá kế hoạch thì phải có yêu cầu giải trình. Vì vậy, những thuốc trúng thầu lần này hoàn toàn bảo đảm về chất lượng.
Còn trong quá trình thực hiện nếu nhà thầu vi phạm thì nhà thầu sẽ phải chịu trách nhiệm về chất lượng.
Liệu các nhà thầu có khả năng cung ứng đủ thuốc cho các cơ sở y tế không, thưa bà?
Bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo: Không có khả năng các nhà thầu không cung ứng đủ thuốc cho các cơ sở y tế, chỉ trừ trường hợp bất khả kháng. Vì trước khi phê duyệt trúng thầu, Trung tâm đã thương thảo cung ứng theo đúng điều kiện. Nếu không cung ứng đủ thì nhà thầu sẽ bị phạt và có các giải pháp khắc phục.
Thuốc trúng thầu chiếm 20% tỉ trọng thuốc tại các cơ sở y tế
Thưa bà, 3 gói thuốc trúng thầu lần này chiếm bao nhiêu phần trăm tỷ trọng thuốc đang sử dụng trong các cơ sở y tế hiện nay?
Bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo: Về tỉ trọng, nếu như nói về danh mục thuốc thì không nhiều, nhưng giá trị thuốc tương đối lớn. Ví dụ, chi phí thuốc từ nguồn bảo hiểm xã hội khoảng 40.000 tỷ/năm thì chi phí các thuốc trúng thầu lần này đã phê duyệt gần 7.000 tỷ (chiếm khoảng 20% so với chi phí thuốc của cả năm).
Như vậy, với số liệu danh mục thuốc rất ít, chỉ khoảng 50 hoạt chất nhưng về giá trị chiếm khoảng 20%, trong đó có thuốc chiếm tới vài nghìn danh mục trong 1 năm nhu cầu sử dụng của cơ sở khám chữa bệnh.
Như tôi đã trao đổi, tất cả các thuốc thuộc danh mục đấu thầu thuốc tập trung quốc gia đều là những thuốc chiếm giá trị lớn nhất, do Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia thực hiện. Còn lại những thuốc khác có giá trị nhỏ hơn hoặc số lượng ít hơn thì thuộc danh mục đấu thầu tại địa phương, khi đó các cơ sở y tế sẽ tự đấu thầu.
Khi có kết quả công bố nhà thầu, thì sau bao lâu sẽ có thuốc để sử dụng, thưa bà?
Bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo: Theo quy định thì không quá 45 ngày, các đơn vị trúng thầu sẽ phải cung ứng thuốc ngay. Tuy nhiên, khi thương thảo, chúng tôi đã kiểm tra vấn đề tồn kho của các thuốc được phê duyệt trúng thầu thì đa số (95% số thuốc trúng thầu) đã có lượng tồn kho để cung ứng ngay sau khi được phê duyệt kết quả đấu thầu. Nhà thầu cũng cam kết sẽ đẩy nhanh việc ký kết hợp đồng với các cơ sở y tế.
Trước mắt, các thuốc trúng thầu đã sẵn sàng cung ứng cho các cơ sở y tế ít nhất trong 1 tháng, có thuốc bảo đảm cung ứng ít nhất trong 1 quý theo nhu cầu được nêu trong hồ sơ mời thầu.
Xin trân trọng cảm ơn Bà!
Hiền Minh (thực hiện)
Cúm A tăng - Bộ Y tế yêu cầu xử lý nghiêm việc găm hàng, 'thổi giá'
