Giai đoạn 2011-2016, ngành y tế đã đưa vấn đề chống quá tải bệnh viện là nội dung ưu tiên hàng đầu trong chương trình công tác. Với nhiều giải pháp đồng bộ như thực hiện Đề án Bệnh viện vệ tinh, tập trung vào 5 chuyên khoa hiện đang quá tải là sản, nhi, ung bướu, tim mạch, chấn thương chỉnh hình; triển khai cải cách thủ tục hành chính, thực hiện Đề án 1816, BV vệ tinh, Bác sĩ gia đình..., đến nay, nhờ sự quan tâm, đầu tư của Đảng, Chính phủ cùng những nỗ lực của ngành y tế, công tác giảm tải đã đạt được một số kết quả nhất định.
Tăng thêm gần 5.000 giường bệnh
Đây là số giường bệnh ở các bệnh viện tuyến trung ương được tăng trong giai đoạn 2013-2014, tương đương với 24,6% tổng số giường bệnh tuyến Trung ương như Bệnh viện đa khoa trung ương Quảng Nam 600 giường bệnh; Bệnh viện K (tại Tân Triều) 700 giường bệnh; Bệnh viện Nội tiết Trung ương 500 giường bệnh…
Trong những ngày cuối năm 2014, đã có thêm 3 bệnh viện được khởi công xây dựng với tổng quy mô 3.000 giường bệnh, đó là công trình Bệnh viện Nhi đồng tại huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh; Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - Cơ sở 2 và Bệnh viện Bạch Mai - Cơ sở 2 tỉnh Hà Nam. Đây là 3 bệnh viện nằm trong Đề án đầu tư xây dựng mới 5 bệnh viện tuyến Trung ương và tuyến cuối đặt tại TP. Hồ Chí Minh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đồng thời cũng là 3 trong số các bệnh viện được đầu tư xây mới và hiện đại nhất từ trước tới nay bao gồm: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhi đồng I, Bệnh viện Chấn thương - Chỉnh hình TP. Hồ Chí Minh.
Bên cạnh đó, một số bệnh viện hiện đang trong giai đoạn hoàn thiện và đưa vào sử dụng sẽ tiếp tục tăng thêm từ 1.200 giường bệnh. Trong đó, đầu năm 2015, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tăng thêm 350 giường, Bệnh viện Chợ Rẫy dự kiến tăng thêm 250 giường, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam Cuba Đồng Hới dự kiến tăng thêm Khoa Ung bướu, Bệnh viện Nội tiết Trung ương tăng thêm khối nhà 9 tầng tại cơ sở Tứ Hiệp…
Thực hiện mục tiêu tăng số bệnh viện và số giường bệnh của Đề án giảm quá tải bệnh viện, trong thời gian qua, ngành y tế đã tập trung đầu tư nâng cấp, mở rộng cơ sở hạ tầng bệnh viện để tăng thêm giường bệnh. Số bệnh viện được xây mới, mở rộng đáng kể với tổng số 115 bệnh viện công lập, tăng đáng kể số giường bệnh (25.700 giường bệnh) so với trước khi tiến hành thực hiện Đề án giảm tải bệnh viện (năm 2012).
Hiện tại, số giường bệnh trên vạn dân thực kê tại 3 tuyến trung ương, tỉnh, huyện (bao gồm cả bệnh viện ngoài công lập và y tế ngành) là 28,1 giường, tăng được 3,4 giường bệnh/vạn dân so với năm 2012 (24,7 giường bệnh/vạn dân).
Tình trạng quá tải ở các bệnh viện đã giảm được tương đối so với năm 2012 - trước khi triển khai Đề án giảm quá tải bệnh viện. Không còn tình trạng nằm ghép tới 3-5 người trên 1 giường bệnh. Số bệnh viện có tình trạng nằm ghép cũng giảm đáng kể, đặc biệt bệnh viện ở tuyến trung ương như BV Nhi TW, Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Nội tiết cơ sở Tứ Hiệp…
Cải tiến quy trình khám, chữa bệnh
Thực hiện Quyết định số 1313/QĐ-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế về cải tiến quy trình khám bệnh tại bệnh viện, 100% các cơ sở khám chữa bệnh đã tổ chức triển khai thực hiện cải tiến quy trình khám bệnh, giảm từ 12-14 bước trong quy trình khám bệnh xuống còn 4-7 bước tùy theo tính chất bệnh lý và yêu cầu của bác sĩ; 78,7% BV có thành lập nhóm cải tiến chất lượng khoa khám bệnh. Về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ công tác khám bệnh: 93% số bệnh viện có tiến hành cải tạo cơ sở hạ tầng khoa khám bệnh, mua sắm bổ sung trang thiết bị cho khu vực ngồi chờ khám bệnh như bàn ghế (71% số bệnh viện), lắp quạt điện (90,7% số bệnh viện), bổ sung ghế ngồi chờ (80,9% số bệnh viện), có đặt hệ thống phát số thứ tự khám bệnh tự động (39,6%).
Việc thống nhất quy trình khám bệnh, cải cách thủ tục hành chính, sắp xếp liên hoàn… đã giúp rút ngắn thời gian khám bệnh của người bệnh khám ngoại trú trung bình trên toàn quốc đạt 48,5 phút trên một lượt khám bệnh. Theo số liệu thống kê năm 2013, tổng số lượt khám ngoại trú trên cả nước đạt 134,6 triệu lượt. Như vậy, kết quả cải tiến sẽ tiết kiệm được tổng số tương ứng với 13,6 triệu ngày công lao động. Nếu tính trung bình 1 người đi khám bệnh sẽ có 1 người đi cùng, như vậy, việc rút ngắn thời gian khám bệnh mỗi năm sẽ tiết kiệm được tới 27 triệu ngày công lao động cho xã hội thay vì số thời gian này lãng phí do phải chờ đợi khám bệnh kéo dài của người bệnh và người thân.
Bệnh viện vệ tinh kết hợp với Đề án 1816
Giải pháp kết hợp Đề án Bệnh viện vệ tinh - Đề án 1816 (cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trên về hỗ trợ các bệnh viện tuyến dưới) là những giải pháp lâu dài nhằm hạn chế tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên được Bộ Y tế quan tâm chỉ đạo. Theo đánh giá của lãnh đạo một số bệnh viện khi triển khai đề án, giải pháp này đã hạn chế được tình trạng chuyển tuyến, góp phần giảm quá tải bệnh viện
Theo báo cáo của các Sở Y tế có bệnh viện vệ tinh, đến nay, đã có 11 bệnh viện vệ tinh có giảm tỉ lệ chuyển người lên bệnh viện tuyến trên gồm: Bệnh viện A Thái Nguyên; Bãi cháy Quảng Ninh; Đa khoa tỉnh Điện Biên; Đa khoa tỉnh Hà Giang; Đa khoa tỉnh Ninh Bình… Ngoài ra, công tác chỉ đạo tuyến, đào tạo và chuyển giao kỹ thuật cũng được đẩy mạnh. Báo cáo của 57/63 tỉnh, thành phố cho thấy: các bệnh viện tuyến tỉnh đã cử 4.661 cán bộ đi luân phiên hỗ trợ bệnh viện huyện, chuyển giao 3.299 lượt kỹ thuật, tổ chức 2.799 lớp tập huấn; đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn cho 57.937 lượt cán bộ y tế tuyến huyện. Các bệnh viện huyện đã cử 11.261 lượt cán bộ y tế hỗ trợ khám chữa bệnh cho nhân dân tại trạm y tế xã, đồng thời tổ chức chuyển giao 8.073 lượt kỹ thuật, thủ thuật; 3.589 lớp tập huấn cho 64.724 lượt cán bộ y tế tuyến xã. Về kết quả thực hiện Đề án 1816, luân phiên cán bộ từ 2014, Bộ Y tế cho biết, 35 bệnh viện thuộc Bộ Y tế đã cử 34 lượt cán bộ đi luân phiên hỗ trợ 108 lượt bệnh viện tuyến tỉnh; chuyển giao 292 lượt kỹ thuật, tổ chức 148 lớp tập huấn; đào tạo nâng cao năng lực cho 4.664 cán bộ y tế tuyến dưới.
PGS.TS. Trịnh Hồng Sơn - Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Đức cho biết, Bệnh viện Việt Đức là bệnh viện hạt nhân cho 7 bệnh viện vệ tinh. Nhờ đó, các bác sĩ của bệnh viện tuyến tỉnh được nâng cao trình độ, làm chủ được các kỹ thuật tiên tiến, hiện đại. Bệnh nhân được điều trị ngay tại tỉnh nhà, không phải chuyển về bệnh viện TW, phần nào tiết kiệm cho chi phí điều trị và giảm tải cho bệnh viện tuyến trên. Cụ thể, Bệnh viện đa khoa tỉnh Lào Cai giảm chuyển viện lên tuyến trên từ 7% xuống còn 2%; Bệnh viện đa khoa tỉnh Thái Bình từ 13% xuống còn 4%; Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh giảm từ 5% xuống còn 1%... Bộ Y tế đánh giá, công tác chỉ đạo tuyến đã đi vào nề nếp. Các bệnh viện đã xác định là nhiệm vụ quan trọng của bệnh viện. Đối với Đề án 1816, ban chỉ đạo duy trì hoạt động, chỉ đạo thường xuyên. Việc luân phiên cán bộ hỗ trợ tuyến dưới nói chung, Đề án 1816 vẫn tiếp tục được triển khai thực hiện, hoạt động chủ yếu là đào tạo, chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới.
Bác sĩ gia đình phát triển
Thực hiện Đề án Bác sĩ gia đình, đến nay, tại 8 tỉnh, thành phố trong phạm vi Đề án đã thành lập và và củng cố, kiện toàn được 97 phòng khám bác sĩ gia đình với các điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị được đảm bảo phục vụ chăm sóc người bệnh. Tại 3 tỉnh, thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thừa Thiên Huế có tổng số 649 nhân viên y tế tham gia hoạt động phòng khám bác sĩ gia đình, trong đó có 186 bác sĩ, 186 điều dưỡng, 74 nữ hộ sinh, 201 cán bộ y tế khác.
Năm 2013, tại 3 địa phương này đã thực hiện quản lý 29.174 hồ sơ sức khỏe và khám sàng lọc được 41.084 lượt, trong đó phát hiện được 102.588 ca bệnh tật và chuyển viện 1.750 ca. Hiện nay, việc phát triển Bác sĩ gia đình đang được các địa phương đẩy mạnh để trở thành một nhân tố không thể thiếu trong hệ thống y tế Việt Nam.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, năm 2015, ngành y tế sẽ tiếp tục tập trung vào giảm tải bệnh viện, nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, “Lấy người bệnh làm trung tâm của hoạt động chăm sóc và điều trị”, hướng tới sự hài lòng của người bệnh. Để đạt được điều này, ngành y tế sẽ tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp: Triển khai các giải pháp nhằm tăng số giường bệnh/1 vạn dân; triển khai quyết liệt các đề án nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho tuyến dưới, giảm tình trạng vượt tuyến, chuyển tuyến không cần thiết như Đề án Bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2013-2020; triển khai việc đào tạo, chuyển giao kỹ thuật theo gói dịch vụ y tế theo Đề án 1816, phát triển Đề án Bác sĩ gia đình… Bên cạnh các giải pháp giảm tải, ngành y tế tiếp tục thực hiện phong trào nâng cao đạo đức nghề nghiệp, giao tiếp ứng xử của cán bộ y tế theo Thông tư 07/2014/TT-BYT của Bộ Y tế quy định về Quy tắc ứng xử của công chức, viên chức, người lao động làm việc tại các cơ sở y tế và giải quyết bức xúc của người dân về thái độ ứng xử của cán bộ y tế thông qua đường dây nóng…
PGS.TS. Lương Ngọc Khuê
(Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh)
Mời tham gia diễn đàn: Giảm tải bệnh viện
LTS: Giảm tải bệnh viện là chủ trương lớn của ngành y tế, giai đoạn 2011 - 2016, ngành y tế đã đưa vấn đề chống quá tải bệnh viện là nội dung ưu tiên hàng đầu trong chương trình công tác. Với nhiều giải pháp đồng bộ như thực hiện Đề án Bệnh viện vệ tinh, tập trung vào 5 chuyên khoa hiện đang quá tải là sản, nhi, ung bướu, tim mạch, chấn thương chỉnh hình; Triển khai cải cách thủ tục hành chính, thực hiện Đề án 1816, BV vệ tinh, Bác sĩ gia đình... Đến nay, nhờ sự quan tâm, đầu tư của Đảng, Chính phủ cùng những nỗ lực của ngành y tế, công tác giảm tải đã đạt được một số kết quả được nhân dân ghi nhận.
Với mục tiêu “Lấy người bệnh làm trung tâm của hoạt động chăm sóc và điều trị”, hướng tới sự hài lòng của người bệnh, bắt đầu từ số báo này, báo Sức khỏe&Đời sống bắt đầu triển khai Diễn đàn “Giảm tải bệnh viện” nhằm đóng góp ý kiến vào vấn đề rất “nóng” hiện nay với mong muốn có nhiều ý kiến tham gia nhằm giúp công tác giảm tải bệnh viện đạt kết quả tốt hơn.
Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về banthukysk@gmail.com, bandientuskds@gmail.com. Tòa soạn tôn trọng các quan điểm khác nhau, các ý kiến phản biện của tác giả trên cơ sở khách quan và khoa học.
SK&ĐS trân trọng cảm ơn!
