Tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn ĐBQH Bình Định) đã tranh luận với đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn ĐBQH Bình Thuận) về khoản nợ chưa trả được của các bệnh viện, cơ sở y tế trong giai đoạn COVID-19.
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông cho biết, trong giai đoạn COVID-19, các đơn vị thực hiện mượn hàng, vật tư y tế, hóa chất sát khuẩn của các nhà cung cấp, doanh nghiệp tư nhân đến nay chưa thanh toán do vướng các thủ tục mua sắm để trả cho nhà cung cấp theo quy định tại Nghị định 98 ngày 8/11/2021 của Chính phủ về quản lý trang thiết bị y tế.
Do đó, cơ quan chức năng cần có hướng dẫn về việc thanh toán nợ cho các đơn vị trong việc thực hiện mua, mượn nợ trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất và sinh phẩm phục vụ phòng, chống dịch COVID-19.
Báo cáo với Quốc hội, đại biểu cho biết đối với tỉnh Bình Thuận hiện nay số tiền nợ này là trên 91 tỉ đồng. Nghị quyết số 99 của Quốc hội về vấn đề giám sát trên đã giao trách nhiệm cho Chính phủ và Bộ Y tế nghiên cứu, có giải pháp và báo cáo cho Quốc hội tại kỳ họp thứ 7. Tuy nhiên, cho đến nay theo phản ánh các địa phương, Chính phủ và Bộ Y tế vẫn chưa có hướng dẫn để tháo gỡ.
"Hiện nay các cơ sở y tế của các địa phương đang gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong vấn đề trả nợ. Theo đó, chủ nợ thì mòn mỏi chờ, mà con nợ thì mòn mỏi đợi hướng dẫn. Tôi đề nghị Chính phủ và Bộ Y tế sớm có hướng giải quyết các vấn đề trên"- đại biểu nói.
Phát biểu tranh luận, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nói: "Về các khoản nợ của các bệnh viện, cơ sở y tế trong giai đoạn COVID-19 mà chưa trả được, tôi đồng ý đây là một vấn đề nổi cộm không chỉ của tỉnh Bình Thuận mà là của đại đa số các tỉnh thành có đại dịch bùng phát, không chỉ vật tư, thuốc men mà còn cả ô xy, khí nén...".
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn ĐBQH Bình Định).
Theo đại biểu, nếu đề xuất Bộ Y tế và Chính phủ cho hướng dẫn là chưa đủ, vì Chính phủ chỉ có thể đề ra nguyên tắc chỉ đạo các địa phương thực hiện rà soát nhưng sẽ luôn kèm theo một câu là "phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật" và như vậy thì mọi việc sẽ... đứng nguyên tại chỗ.
"Ngay tại bệnh viện của chúng tôi có những trường hợp tồn đọng, nợ quá lâu mà không có cách nào chi trả được, vì đã quá thời hạn, quá năm tài khóa, thậm chí phải đưa ra tòa do tòa xử và bệnh viện chắc chắn sẽ bị xử thua. Vì thực sự là mình dùng dụng cụ, đồ đạc của người ta, do đó phải trả tiền nhưng còn phải kèm theo cả lãi suất ngân hàng nữa" - đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nói.
Chính vì vậy, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đề nghị Bộ Y tế cần có văn bản hướng dẫn chi tiết về một số vướng mắc các mặt hàng cụ thể hay sử dụng trong chống dịch, các địa phương cần quyết liệt hỗ trợ ngành y tế bằng các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân giải quyết dứt điểm các vấn đề còn tồn tại sau đại dịch COVID-19 để chúng ta có thể thực sự kết thúc đại dịch, để ngành y tế có thể yên tâm tiếp tục thực hiện nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe của người dân.
Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định: Trong các quy định về mua sắm, đấu thầu, không có hình thức vay mượn, vay trước, trả tiền sau hoặc vay rồi mới đấu thầu để trả lại.
Nhưng, để phục vụ cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 - một đại dịch chưa từng có tiền lệ và rất cấp bách, đặt vấn đề đảm bảo sinh mạng, sức khỏe của người dân lên trên hết, trước hết, trong thời gian, thực tiễn phát sinh việc các cơ sở y tế phải tạm ứng, vay mượn để đảm bảo nhu cầu chữa bệnh, xét nghiệm.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan.
Đến thời điểm này, Nghị quyết số 99/2023/QH15 về "Giám sát chuyên đề về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng" đã giao Chính phủ xây dựng, cố gắng sớm nhất trước ngày 31/12/2024 sẽ giải quyết được vấn đề vay mượn ở các cơ sở y tế.
"Đây là việc rất khó. Chúng tôi đã phối hợp với UBND các tỉnh triển khai thực hiện nhiệm vụ này. Bộ Y tế đã có 2 công văn gửi UBND các tỉnh đề nghị báo cáo về thực trạng tình hình vay mượn của địa phương, của các cơ sở y tế. Đến nay, Bộ Y tế đã có thống kê tình hình của 48 địa phương, 7 bộ, ngành và các cơ sở y tế thuộc Bộ. Số vay mượn mà chúng tôi đang nắm được là 1.693 tỷ đồng, trong đó, vay mượn về mặt thuốc men, sinh phẩm khoảng 754 tỷ đồng, về kit test khoảng 939 tỷ đồng", Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết.
Trên cơ sở này, Bộ Y tế phân loại ra các hình thức vay mượn (vay đã có hợp đồng đấu thầu hay đã được đàm phán giá, hoặc chưa có gì cả) để từ đó xây dựng phương án xử lý triệt để. Bộ Y tế cũng đang giao cho các đơn vị trực thuộc Bộ xây dựng các phương án.
Theo Bộ trưởng, vấn đề này do chưa có quy định trong luật pháp, Chính phủ cũng sẽ phải báo cáo để Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho cơ chế để xử lý, tháo gỡ khó khăn cho các cơ sở y tế, giải quyết các vấn đề lâu dài.
Bên cạnh đó, trong Luật Khám, chữa bệnh (sửa đổi) cũng đã mở dần, có hình thức vay mượn, ứng trước đối với trang thiết bị, vật tư y tế, các đơn vị đang triển khai hướng dẫn để giải quyết vấn đề về lâu dài.
