Mới đây, tại chiến dịch tiêm vaccin sởi – Rubella ở Trường THCS Bình Trị Đông A (quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh), sau thời gian tiêm khoảng 30 phút, một vài em học sinh của trường có biểu hiện chóng mặt, mệt xỉu, lo âu. Theo các chuyên gia y tế, sở dĩ có hiện tượng này là do lứa tuổi có sự thay đổi các trạng thái tâm lý khi tham gia tiêm chủng và đây là hiện tượng phản ứng dây chuyền sau khi tiêm chủng …
Sức khỏe các em học sinh ổn định ngay sau đó
Thông tin từ Trung tâm Y tế Dự phòng quận Bình Tân cho biết, chiều 28/10, theo kế hoạch tiêm chủng mở rộng, học sinh Trường THCS Bình Trị Đông A được tiêm vaccin sởi - Rubella. Sau khi được tiêm khoảng 30 phút thì có 5 học sinh bắt đầu có biểu hiện chóng mặt, ngất xỉu. Các bác sĩ đã ngay lập tức sơ cấp cứu và chuyển những học sinh này đến Bệnh viện quận Bình Tân để kiểm tra, theo dõi sức khỏe. Các kết quả thăm khám tại Bệnh viện quận Bình Tân cho thấy các học sinh có dấu hiệu hạ canxi, tụt huyết áp, tim đập nhanh, đổ mồ hôi. Các học sinh đã được truyền nước, bù dịch, chống sốc, chăm sóc theo dõi tích cực. Sau đó, sức khỏe của các em đã ổn định và các em được xuất viện.
Khám sàng lọc trước khi tiêm chủng. Ảnh: Trần Minh
Theo báo cáo Trường THCS Bình Trị Đông A có hơn 1.600 học sinh, hiện đã tiêm được hơn 1.200 em. Trước khi tiêm, học sinh đều được khám sàng lọc tổ chức thực hiện việc tiêm theo đúng quy trình, quy định kỹ thuật của Bộ Y tế.
Lý giải về hiện tượng này, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, hiện tượng đau đầu, chóng mặt, mệt xỉu đồng loạt xảy ra với học sinh khi tham gia tiêm tại điểm tiêm ở nhà trường là hiện tượng phản ứng dây chuyền sau khi tiêm chủng. Tức là sau khi tiêm vaccin cho một nhóm người sẽ gây ra sự lo lắng ở những người được tiêm với những triệu chứng tương tự nhau, gây ra một dạng của phản ứng dây chuyền; như là sự xuất hiện một chùm các triệu chứng có thể xảy ra ở trường học.
Lứa tuổi dậy thì thay đổi trạng thái tâm lý khi tiêm chủng
Theo Cục Y tế dự phòng, nguyên nhân chính gây ra hiện tượng trên là do tâm lý các em lo sợ tiêm không phải do vaccin. Một số biểu hiện như khó thở, mệt, buồn nôn, lo sợ tiêm trên cũng đã được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo, đối với lứa tuổi dậy thì, lứa tuổi có sự thay đổi các trạng thái tâm lý khi tham gia tiêm chủng.
PGS.TS. Phan Trọng Lân - Viện trưởng Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh cho rằng, yếu tố nguy cơ của hiện tượng trên là có sự kích thích tác động gây lo lắng, nữ thường gặp nhiều hơn nam, khoảng tuổi học sinh cấp 2. Triệu chứng điển hình thường là chóng mặt, buồn nôn, suy nhược, đau đầu và mệt xỉu. Tính năng điển hình là xuất hiện cấp tính, lây lan nhanh chóng.
Đồng quan điểm này, BS. Lý Trần Tình - Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Hà Nội cũng cho rằng, do đặc điểm giới nên những phản ứng dây chuyền hay tâm lý đám đông trước các sự việc thường tác động, ảnh hưởng đến giới nữ nhiều hơn. Về hiện tượng 1 trẻ bị các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt xỉu sau khi tiêm chủng, rồi các trẻ khác cũng bị như vậy, theo BS. Tình là do có thể các em chứng kiến bạn mình bị các triệu chứng đó, rồi hình thành tâm lý lo lắng trong bản thân mình nên cũng dẫn đến các dấy hiệu tương tự.
Về chiến dịch tiêm vaccin sởi - Rubella để phòng chống dịch sởi và Rubella cho toàn bộ trẻ em từ 1-14 tuổi trên cả nước đã diễn ra hơn 1 tháng nay, Bộ Y tế cho biết, đến nay, đã có 58/63 tỉnh/thành phố tổ chức triển khai đợt 1 với hơn 5 triệu trẻ trong độ tuổi đã được tiêm chủng đảm bảo an toàn. Vì vậy, Bộ Y tế nhấn mạnh các gia đình không nên lo lắng và hãy yên tâm cho con em đi tiêm chủng.
Cách phòng tránh hiện tượng phản ứng dây chuyền sau khi tiêm chủng:
Tiêm phòng cho những trẻ ít sợ tiêm đầu tiên; Có đoàn thanh niên, nhân viên hỗ trợ để giảm bớt lo lắng; Cho uống nước đường hoặc trà đường; Theo dõi nhóm tiêm chủng đó sau tiêm 30 phút; Khi 1 trẻ có biểu hiện trên, cần cách ly, trấn an và theo dõi. Ðối với trẻ nhỏ, khi đưa con đi tiêm, các phụ huynh cần lưu ý cho con ăn no đủ trước khi đi học hoặc trước khi đi tiêm chủng 30 phút để tránh trẻ bị đói, hạ đường huyết. Các trẻ nhỏ trong tiêm vaccin thường có cảm giác lo sợ, quấy khóc, đặc biệt là các trẻ có tâm lý sợ bơm kim tiêm.
Ngoài ra, khi tiêm chủng cho trẻ, cần tạo một môi trường thân thiện với các tranh ảnh, phim hoạt hình để thu hút sự chú ý của trẻ nhằm làm giảm tâm lý lo âu, căng thẳng khi tiêm, đặc biệt, các điểm tiêm chủng nên bố trí phòng chờ cho trẻ thoải mái về tâm lý, tránh để trẻ trực tiếp nhìn thấy việc tiêm chủng cho trẻ em trước đó dễ gây ra các biểu hiện tâm lý trên đây.
Phạm Hằng - Thái Bình
