Mang thai và sinh đẻ là thiên chức quan trọng của người phụ nữ. Mọi bất thường ở cơ quan sinh sản đều có thể dẫn đến vô sinh. Những bất thường ở tử cung có nhiều loại, có khi là những dị tật bẩm sinh ngay khi còn trong bào thai, có khi là bệnh mắc phải ở tử cung khiến người phụ nữ không thể mang thai.
Bất thường bẩm sinh
Không có tử cung: Có những phụ nữ bẩm sinh đã không có tử cung dù các bộ phận khác như âm hộ, buồng trứng, vòi trứng vẫn bình thường thì không thể mang thai.
Tử cung đôi: Là trường hợp có 2 tử cung, mỗi tử cung có một cổ tử cung riêng biệt kèm theo 2 âm đạo. Dị tật này gây vô sinh vì khối lượng của mỗi tử cung quá nhỏ. Tuy vậy, cũng có người vẫn có thể mang thai ở cả 2 tử cung.
Có trường hợp 2 tử cung, 2 cổ tử cung nhưng lại chỉ có 1 âm đạo. Có trường hợp 2 tử cung nhưng lại chung nhau 1 cổ tử cung. Có trường hợp tử cung 1 sừng, trên thực tế cũng là loại dị tật 2 tử cung nhưng 1 bị teo đi, chỉ còn lại 1 tử cung với 1 vòi trứng.
Tử cung kém phát triển, luôn ở dạng tử cung nhi hóa với hình dáng nhỏ bé, các tỷ lệ, kích thước ngược với tử cung một phụ nữ trưởng thành nên rất khó mang thai.
Các tổn thương bệnh lý
U tử cung: Đa số là u xơ tử cung. Các khối u này khi to lên sẽ làm buồng tử cung biến dạng, không thuận lợi cho phôi thai làm tổ. Có thể khối u không lớn nhưng nằm ở vị trí sát với lỗ thông lên vòi trứng gây tắc đường di chuyển của trứng và tinh trùng.
Tắc vòi tử cung: Tử cung có 2 vòi, là 2 ống dẫn từ vòi trứng vào thân tử cung, tiếp giáp với buồng trứng, thu nhận trứng chín rụng xuống để thụ tinh và phát triển thành thai. Trường hợp do viêm nhiễm khiến vòi tử cung bị dính, tắc lại nên tinh trùng không thể đi lên và trứng sau khi rụng cũng không thể di chuyển về buồng tử cung nên không thể thụ thai. Ngoài ra, vòi tử cung có thể bẩm sinh bị chít hẹp hoặc bị khối u chèn ép, ngăn cản sự di chuyển của tinh trùng và trứng.
Tử cung bị dính: Bình thường, bên trong tử cung là một khoang rỗng, có lớp niêm mạc bao phủ. Chính lớp niêm mạc này do biến đổi nội tiết theo chu kỳ, hàng tháng bong ra gây chảy máu tạo nên kinh nguyệt. Trường hợp buồng tử cung bị viêm nhiễm, lớp niêm mạc bị tổn thương làm cho buồng tử cung dính các mặt lại với nhau hoàn toàn (sẽ gây vô kinh) hoặc một phần (gây kinh ít và đau bụng kinh). Những tổn thương này ở niêm mạc tử cung khiến trứng thụ tinh không làm tổ được gây vô sinh.
