1. Vai trò của tập luyện với người thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp là tình trạng thoái triển của khớp, xảy ra chủ yếu ở người lớn tuổi và đặc trưng bởi tình trạng loét sụn khớp, quá sản tổ chức xương của bờ khớp tạo thành các gai xương, tình trạng xơ xương dưới sụn và các biến đổi về hóa sinh, hình thái của màng hoạt dịch và bao khớp.
Thoái hóa khớp được phân làm hai loại: Nguyên phát và thứ phát.
- Thoái hóa khớp nguyên phát thường gặp nhưng không xác định được nguyên nhân cũng như các yếu tố thuận lợi.
- Thoái hóa khớp thứ phát ít gặp hơn và thường sau các nguyên nhân về bệnh chuyển hóa, chấn thương hoặc bất thường về giải phẫu.
Người thoái hóa khớp nên chọn loại hình vận động phù hợp như thể dục dưới nước.
Điều trị thoái hóa khớp gồm có các phương pháp: Dùng thuốc, vật lý trị liệu, phẫu thuật thay khớp (nếu có chỉ định). Bên cạnh đó, tập luyện thể dục cũng được các bác sĩ khuyến cáo cho bệnh nhân thoái hóa khớp do có những lợi ích sau:
- Tăng sức mạnh cơ bắp và sức bền.
- Tăng trao đổi hiếu khí.
- Tính linh hoạt của khớp và duy trì tầm vận động của khớp.
- Chỉnh dáng và tư thế.
- Tăng cường khả năng thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
- Tăng chất lượng cuộc sống: Cải thiện sức khỏe tâm thần, tình trạng giấc ngủ và giảm mệt mỏi ở bệnh nhân thoái hóa khớp.
2. Những bài tập tốt cho người thoái hóa khớp
Tập thể dục ngoài việc giảm cân nhằm giảm tải trọng cho khớp còn cải thiện phạm vi chuyển động của khớp và giảm các triệu chứng đau do thoái hóa khớp gây ra.
Tập thể dục được coi là phương pháp giảm đau không dùng thuốc hiệu quả nhất ở bệnh nhân thoái hóa khớp. Có nhiều bài tập khác nhau được khuyến nghị để cải thiện chức năng và cấu trúc của khớp như:
STT | Bài tập | Tác dụng |
1 | Rèn luyện sức mạnh cơ tứ đầu | Tăng sức mạnh cơ bắp, cải thiện triệu chứng đau và tăng phạm vi chuyển động của khớp. |
2 | Bài tập luyện sức đề kháng | Cải thiện sức mạnh cơ bắp, cân bằng động, làm vững các khớp xương. |
3 | Tập thể dục nhịp điệu kết hợp rèn luyện sức đề kháng | Giảm đau và cải thiện chức năng cơ thể. |
4 | Bài tập tăng cường thần kinh cơ và cơ tứ đầu | Giảm đau, cải thiện chức năng khớp và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. |
5 | Đạp xe dưới nước | Giảm đau, ngăn ngừa tiến triển thoái hóa khớp và cải thiện chức năng. |
6 | Huấn luyện bơi lội kết hợp đạp xe | Giảm đau khớp và cứng khớp, cải thiện sức mạnh cơ bắp và khả năng hoạt động. |
7 | Yoga | Giảm đau, thư giãn cơ bắp và cải thiện chức năng của khớp. |
8 | Huấn luyện sức đề kháng dưới nước cường độ cao | Giảm khối lượng mỡ và cải thiện tốc độ đi bộ. |
9 | Thái cực quyền | Giảm đau và cải thiện chức năng khớp. |
10 | Trị liệu bằng tay (xoa bóp bấm huyệt) kết hợp với tập vận động thụ động/chủ động. | Cải thiện chức năng khớp, tránh cứng khớp và giảm đau. |
Đạp xe là loại hình vận động phù hợp với người thoái hóa khớp.
Tập thể dục dưới nước được khuyến khích hơn so với hoạt động thể chất trên cạn vì độ nổi của cơ thể làm giảm tải trọng lên khớp khi di chuyển, đồng thời làm tăng sức mạnh cho cơ bắp, giúp giảm đau và cải thiện chức năng sinh hoạt cho người thoái hóa khớp.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tình trạng yếu cơ tứ đầu có thể xuất hiện ở cả những người có hoặc không có thoái hóa khớp. Yếu cơ tứ đầu được coi là yếu tố nguy cơ phát triển của thoái hóa khớp bởi nó làm giảm sự ổn định của khớp gối, khiến khớp phải chịu lực nhiều hơn, quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.
Một đánh giá có hệ thống, tập trung vào vai trò của liệu pháp tập thể dục, đã kết luận rằng có đủ bằng chứng về lợi ích của liệu pháp tập thể dục trong điều trị bệnh nhân thoái hóa khớp. Các bài tập tăng cường sức mạnh cho cơ tứ đầu sẽ giúp cải thiện chức năng khớp gối và giảm đau khi vận động.
Các nhà khoa học cho rằng các bài tập thể dục cho người thoái hóa khớp nên bắt đầu bằng các bài tập thể dục nhịp điệu cường độ thấp và trung bình, sau đó dần dần kết hợp các bài tập có đối kháng tăng cường sức mạnh cơ bắp.
Người thoái hóa khớp không nên chạy đường dài.
3. Lưu ý khi tập luyện ở người bệnh thoái hóa khớp
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị, hầu hết người trưởng thành nên tập thể dục nhịp điệu cường độ vừa phải 150 phút hoặc 75 phút tập thể dục nhịp điệu cường độ mạnh mỗi tuần.
Ngoài ra, đối với những người bị thoái hóa khớp, cần chú ý các điểm sau đây:
- Các bài tập cường độ cao như chạy đường dài... có thể gây hại về lâu dài ở bệnh nhân thoái hóa khớp, vì vậy những loại bài tập này không được khuyến cáo.
- Nên tập các bài tập tăng cường cơ bắp, linh hoạt và giữ thăng bằng. Đây là những bài tập quan trọng để giữ cho khớp của bạn khỏe mạnh.
- Giảm cân được khuyến khích đặc biệt đối với những bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối, háng, thoái hóa cột sống thắt lưng...
- Cần lựa chọn các hoạt động thể lực mà bệnh nhân có thể gắn bó lâu dài như các hoạt động theo sở thích, phù hợp với thời gian, điều kiện kinh tế...
- Thời điểm tập thể dục tùy thuộc vào mỗi người nhưng nên tránh những giờ tập dưới điều kiện không thuận lợi, tránh nguy cơ té ngã và khả năng tuân thủ khi tập.
- Khi ốm, tùy vào mức độ nặng nhẹ, có thể dừng các bài tập ngoài trời, thay vào đó tập luyện nhẹ nhàng các bài tập như: Yoga, thái cực quyền… hoặc cho cơ thể bạn nghỉ ngơi đến khi khỏe trở lại, tránh tập quá sức.
- Ở những bệnh nhân có biến dạng khớp, lệch trục khớp nên tập các bài tập tránh tăng trọng tải lên khớp như: Bơi lội, đi bộ dưới nước, đạp xe...
Xem thêm video đang được quan tâm:
Những dấu hiệu nhận biết thoái hóa khớp | SKĐS
